Pasywa (zobowiązania wobec osób trzecich) jako składnik szkody
dr hab. Andrzej Szlęzak
profesor Uniwersytetu Humanistycznospołecznego SWPS w Warszawie – Of Cousel w kancelarii „Sołtysiński, Kawecki & Szlęzak”
ORCID: 0000-0003-4281-2966
Pasywa (zobowiązania wobec osób trzecich) jako składnik szkody
W doktrynie i orzecznictwie sporne jest, czy zobowiązania obciążające poszkodowanego względem jego wierzyciela mogą być uznane za składnik szkody, jakiej naprawienia poszkodowany domaga się od swojego dłużnika.
Zdaniem Sądu Najwyższego – najpełniej uzasadnionym w uchwale z 10.07.2008 r., III CZP 62/08 – dla dopuszczalności zaliczania takich zobowiązań w skład szkody niezbędne jest, by były one już wymagalne.
Dopóki takiej cechy nie uzyskają, nie mogą być uznane za szkodę. Gdyby bowiem mogły, powstałaby niedopuszczalna sytuacja, w której poszkodowany byłby uprawniony do dochodzenia od swojego dłużnika kwot, jakich wierzyciel poszkodowanego nie mógłby jeszcze zgodnie z prawem od tego ostatniego dochodzić, ze względu właśnie na brak wymagalności swojego roszczenia wobec poszkodowanego.
Słowa kluczowe: prawo cywilne, zobowiązania, roszczenie odszkodowawcze, zobowiązanie wobec osoby trzeciej jako składnik szkody, wymagalność roszczenia odszkodowawczego
Dr. Hab. Andrzej Szlęzak
professor of the SWPS University of Social Sciences and Humanities in Warsaw – Of Counsel at the “Sołtysiński, Kawecki & Szlęzak” law firm
ORCID: 0000-0003-4281-2966
Liabilities (obligations to third parties) as a component of damage
Whether or not the obligations of the injured party with respect to its creditor may be considered a component of damage, the remedy of which the injured party is seeking from its debtor, is contentious in the legal literature and jurisprudence.
According to the Supreme Court – as most fully justified in its resolution of 10 July 2008, III CZP 62/08 – such obligations must be due and payable if they are to be included in damage.
Before they assume such a feature, they cannot be regarded as damage. This is because, if they could, an unacceptable situation would arise in which the injured party would be entitled to claim amounts from the debtor which the creditor of the injured party would not yet be legally able to recover from the latter, because the creditor’s claim on the injured party would not yet be due and payable.
Keywords: civil law, liabilities, claim for damages, obligation to a third party as a component of damage, enforceability of a claim for damages
Bibliografia:
Gniewek E. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 3, Prawo rzeczowe, red. E. Gniewek, Warszawa 2013.
Kaliński M., Glosa do uchwały SN z dnia 10 lipca 2008 r., III CZP 62/08, „Państwo i Prawo” 2009/10.
Kaliński M., Szkoda na mieniu i jej naprawienie, Warszawa 2008.
Kaliński M. [w:] System prawa prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2018.
Strzępka J. [w:] System prawa prywatnego, t. 7, Prawo zobowiązań – część szczegółowa, red. J. Rajski, Warszawa 2018.
Zagrobelny K., Glosa do uchwały SN z dnia 10 lipca 2008 r., III CZP 62/08, OSP 2010/12.
Zagrobelny K., W sprawie szkody występującej pod postacią zwiększenia się pasywów poszkodowanego, „Acta Universitatis Wratislaviensis” 2009/3161, Prawo CCCVIII.
Zoll F., [w:] System prawa prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2018.
dr hab. Jerzy Lachowski
profesor w Katedrze Prawa Karnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
ORCID 0000-0002-6669-2105
dr hab. Agnieszka Laskowska-Hulisz
Zakład Postępowania Cywilnego, Katedra Prawa i Postępowania Cywilnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
ORCID: 0000-0002-2834-9306
Stosowanie przepisów obowiązujących w postępowaniu cywilnym do postępowania karnego w kwestiach dotyczących pełnomocnika oraz zabezpieczenia
Kodeks postępowania karnego z 1997 r. jest aktem prawnym, który nie reguluje w sposób wyczerpujący wszystkich zagadnień związanych z procedurą karną w sprawach o przestępstwa. W kilku miejscach odsyła on do rozwiązań prawnych dotyczących postępowania cywilnego bądź wprost do Kodeksu postępowania cywilnego. Wśród tych odesłań należy wskazać art. 89 Kodeksu postępowania karnego, który w kwestiach dotyczących pełnomocnika, ale nieunormowanych w Kodeksie postępowania karnego, odsyła do uregulowań obowiązujących w postępowaniu cywilnym. Z kolei w rt. 292 § 1 Kodeksu postępowania karnego postanowiono, że zabezpieczenie następuje w sposób wskazany w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego, chyba że ustawa stanowi inaczej. Na tle tych odesłań powstaje pytanie, które uregulowania obowiązujące w postępowaniu cywilnym w zakresie pełnomocnika oraz które uregulowania dotyczące sposobów zabezpieczenia znajdujące się w Kodeksie postępowania cywilnego stosuje się w postępowaniu karnym. Odpowiedź na to pytanie determinuje zakres przedmiotowy wskazanych wyżej odesłań, a także sposób stosowania przepisów Kodeksu postępowania cywilnego w postępowaniu karnym w zakresie rzeczonych kwestii. Te zagadnienia zostały poruszone w artykule.
Słowa kluczowe: postępowanie karne, pełnomocnik, zabezpieczenie majątkowe, postępowanie cywilne
Dr. Hab. Jerzy Lachowski
professor at the Chair of Criminal Law, Faculty of Law and Administration, Nicolaus Copernicus University in Toruń
ORCID 0000-0002-6669-2105
Dr. Hab. Agnieszka Laskowska-Hulisz
Civil Procedures Unit, Department of Civil Law and Procedures, Faculty of Law and Administration, Nicolaus Copernicus University in Toruń
ORCID: 0000-0002-2834-9306
The application of provisions that are applicable in civil proceedings to criminal proceedings in matters regarding the proxy and security on property
The Criminal Procedures Code of 1997 is an act of law that does not exhaustively regulate all issues related to the criminal proceedings in criminal cases. In several places, it refers to legal solutions in civil proceedings or directly to the Civil Procedures Code. Article 89 of the Criminal Procedures Code should be mentioned among these references, as, in matters that apply to the proxy but are not provided for in the Criminal Procedures Code, it makes reference to the applicable regulations in civil proceedings. In turn, Article 292 § 1 of the Criminal Procedures Code provides that security on property shall be provided in the manner specified in the provisions of the Civil Procedures Code. In the view of these references, the question arises as to which regulations that are in force in civil procedures regarding the proxy and which regulations on the methods of applying security on property contained in the Civil Procedures Code are applicable in criminal proceedings. The answer to this question determines the scope of these references, as well as the method of applying the provisions of the Civil Procedures Code in criminal proceedings regarding these issues. These matters have been discussed in the article.
Keywords: criminal proceedings, proxy, security on property, civil proceedings
Bibliografia:
Artymiak G., Glosa do postanowieniu SN z dnia 19 czerwca 1996 r., II KZ 22/96, OSP 1997/5, poz. 99.
Baj A., Radca prawny w procesie karnym w świetle zmiany kodeksu postępowania karnego z 5 listopada 2009 r., „Radca Prawny” 2010/4.
Berutowicz W., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 1984.
Bieńkowska E., Pokrzywdzony w postępowaniu karnym po zmianach z dnia 11 marca 2016 r., „Prokuratura i Prawo” 2016/10.
Broniewicz W., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 1998.
Bulsiewicz A., Zabezpieczenie roszczeń odszkodowawczych i kar majątkowych w postępowaniu karnym, Warszawa 1975.
Bulsiewicz A., Kala D., Zabezpieczenie majątkowe jako środek służący wykonalności przyszłego orzeczenia o przedmiocie procesu, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2003, t. 11.
Cader A., Oskarżyciel subsydiarny w sprawach o przestępstwa publicznoskargowe, „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego” 2003/12.
Ciepła H. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 1, Komentarz. Art. 1–366, red. A. Marciniak, K. Piasecki, Warszawa 2016.
Chojniak Ł., Pełnomocnik w postępowaniu kompensacyjnym po 1 lipca 2015 r. [w:] Obrońca i pełnomocnik w procesie karnym po 1 lipca 2015 r. Przewodnik po zmianach, red. P. Wiliński, Warszawa 2015.
Czeszejko-Sochacki Z., Krzemiński Z., Adwokat z urzędu w postępowaniu sądowym, Warszawa 1975.
Drajewicz D., Zabezpieczenie majątkowe w znowelizowanym kodeksie postępowania karnego, „Palestra” 2017/1–2.
Eichstaedt K. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. D. Świecki, t. 1, Warszawa 2017.
Filipowski J., Adwokat w procesie cywilnym, Warszawa 1973.
Grzegorczyk T., Obrońca i pełnomocnik z urzędu w postępowaniu karnym od 1 lipca 2015 r. [w:] Obrońca i pełnomocnik w procesie karnym po 1 lipca 2015 r. Przewodnik po zmianach, red. P. Wiliński, Warszawa 2015.
Jagieła J. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. K. Piasecki, t. 2, Warszawa 2000.
Jakubecki A., Postępowanie zabezpieczające w sprawach z zakresu prawa własności intelektualnej, Kraków 2002.
Janczewski S., Pełnomocnictwo procesowe w zespole adwokackim, „Palestra” 1968/4.
Jankowski J., Nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego. Cz. I. Postępowanie rozpoznawcze, „Monitor Prawniczy” 2004/19.
Korzan K., Sądowe postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne w sprawach cywilnych, Warszawa 1986.
Krzemiński Z., Pełnomocnik w sądowym postępowaniu cywilnym, Warszawa 1971.
Krzemiński Z., Wygaśnięcie pełnomocnictwa adwokata z urzędu w sprawie cywilnej, „Palestra” 1972/3.
Kulesza C., Udział obrońcy i pełnomocnika w rozprawie – obowiązek czy uprawnienie po dniu 1 lipca 2015 r. [w:] Obrońca i pełnomocnik w procesie karnym po 1 lipca 2015 r. Przewodnik po zmianach, red. P. Wiliński, Warszawa 2015.
Kulski R., Umowy procesowe w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2006.
Laskowska-Hulisz A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I. Art. 1–366, red. K. Piasecki, A. Marciniak, Warszawa 2016.
Lewandowski M., Odpowiednie stosowanie przepisów o procesie do postępowania klauzulowego i egzekucyjnego (na tle wybranych orzeczeń sądowych), „Problemy Egzekucji Sądowej” 2000/9.
Lewandowski M., Glosa do orzeczenia SN z dnia 24 lutego 1999 r., III CKN 182/98, „Problemy Egzekucji” 2000/4.
Mokry J., Odwołalność czynności procesowych w sądowym postępowaniu cywilnym, Warszawa 1973.
Muszyńska A., Radca prawny jako pełnomocnik w postępowaniu karnym działający „w zakresie roszczeń majątkowych”, „Radca Prawny” 2010/3.
Nita-Światłowska B., Przymus adwokacko-radcowski przy wnoszeniu środków zaskarżenia w postępowaniu karnym, cz. 1, „Palestra” 2017/1–2.
Nita-Światłowska B., Przymus adwokacko-radcowski przy wnoszeniu środków zaskarżenia w postępowaniu karnym, cz. 2, „Palestra” 2017/3.
Nowacki J., "Odpowiednie" stosowanie przepisów prawa, „Państwo i Prawo” 1964/3.
Nowikowski I., Odwołalność czynności procesowych stron w polskim procesie karnym, Lublin 2001.
Prusak F., Komentarz do kodeksu postępowania karnego, t. 1, Warszawa 1999.
Rycerz B., Radca prawny w procesie karnym – zagadnienia wybrane, „Radca Prawny” 2011/1.
Sakowicz A. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. A. Sakowicz, Warszawa 2018.
Samborski E., Dochodzenie roszczeń cywilnych w postępowaniu karnym, Warszawa 2004.
Seweryn R., Wybrane zagadnienia dotyczące zabezpieczenia majątkowego, „Monitor Prawniczy” 2013/5.
Seweryn R., Wieczystoksięgowe aspekty zabezpieczenia majątkowego, „Prokuratura i Prawo” 2013/9.
Siciński P., Zabezpieczenie roszczenia przez wpis ostrzeżenia w księdze wieczystej (ze szczególnym uwzględnieniem wpisu zakazu zbywania i obciążania nieruchomości), „Przegląd Sądowy” 1999/7–8.
Sikorski A., Przymus adwokacko-radcowski w postępowaniu karnym, „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego”2017/44.
Skorupka J. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. J. Skorupka, Warszawa 2018.
Sobkowski J., Pełnomocnictwo procesowe, jego istota, powstanie i wygaśnięcie, Poznań 1967.
Starzyński P., Zabezpieczenie majątkowe w postępowaniu przygotowawczym, „Prokuratura i Prawo” 2005/7–8.
Starzyński P., Pełnomocnik w kodeksie postępowania karnego [w:] System prawa karnego procesowego, t. 6, Strony i inni uczestnicy postępowania karnego, red. P. Hofmański (redaktor naczelny), C. Kulesza (redaktor naukowy), Warszawa 2016.
Stefański R.A. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. 2, Warszawa 2004.
Stefański R.A., Pełnomocnik w procesie karnym, „Prokuratura i Prawo” 2007/2.
Szarek R., Ograniczenia udziału radcy prawnego w postępowaniu karnym, „Radca Prawny” 2007/5.
Szwedowski A., Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jako jeden z przedmiotów zabezpieczenia majątkowego, „Prokuratura i Prawo” 2016/6.
Światłowski A., Pełnomocnik w postępowaniach pozakodeksowych [w:] System prawa karnego procesowego, t. 6, Strony i inni uczestnicy postępowania karnego, red. P. Hofmański (redaktor naczelny), C. Kulesza (redaktor naukowy), Warszawa 2016.
Świecki D. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. J. Skorupka, Warszawa 2018.
Świetlicka M., Udział radcy prawnego w postępowaniu karnym skarbowym, „Radca Prawny” 2008/1.
Świetlicka M., Niektóre zagadnienia dotyczące udziału radcy prawnego w postępowaniu karnym po nowelizacji kodeksu postępowania karnego i kodeksu karnego, „Radca Prawny” 2010/4.
Trznadel Ł, Radca prawny jako pełnomocnik na tle przepisów kpk i ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary, „Radca Prawny” 2009/6.
Waltoś S., Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2003.
Weitz K. [w:] J. Jodłowski, J. Lapierre, T. Misiuk-Jodłowska, Z. Resich, K. Weitz, Postępowanie cywilne, Warszawa 2016.
Zabłocki S., Przegląd orzecznictwa Sądu Najwyższego – Izba Karna, „Palestra” 1998/42(5–6).
Zabłocki S., Projektowane zmiany w kodeksie postępowania karnego i innych ustawach, dotyczące statusu obrońcy i pełnomocnika, „Palestra” 2007/1–2.
Zduński I., Rogowska A., Rogowski B., Korzystanie przez prokuratora z ksiąg wieczystych – zabezpieczenie majątkowe, „Przegląd Sądowy” 2011/11–12.
Ziębiński A., Prawo pokrzywdzonego do wzięcia udziału w rozprawie, „Monitor Prawniczy” 2005/21.
dr Izabela Adrych-Brzezińska
adiunkt w Katedrze Prawa Cywilnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Gdański; wykładowca na Podyplomowych Studiach Prawa Medycznego na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu
ORCID: 0000-0001-9307-5906
Publikacja powstała przy wsparciu finansowym Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego i jest efektem uczestnictwa autorki w V edycji Programu Mobilność Plus.
Klauzula porządku publicznego a stwierdzenie wykonalności orzeczeń zasądzających punitive damages w wybranych krajach europejskich
Odszkodowanie karne (punitive damages) stanowi dziś budzącą liczne wątpliwości teoretyczne, jednak egzekwowalną prawnie doktrynę. Wymiana poglądów dotyczy różnego rodzaju problemów, które teoretycy prawa próbują rozwiązać od lat. Do najważniejszych z nich należą pytania o to, czy w prawie prywatnym jest miejsce na funkcję prewencyjną lub represyjną? Czy odszkodowanie karne zaburza ustalony od lat podział na prawo cywilne i prawo karne? Czy „nadwyżka”, jaką otrzymuje poszkodowany, jest do pogodzenia z podstawowymi zasadami odpowiedzialności odszkodowawczej? Niestety nie ma w doktrynie zgody co do żadnej z tych kwestii, a poszczególni jej przedstawiciele udzielili na zadane pytania bardzo różnych odpowiedzi. Wątpliwości teoretyczne otaczające odszkodowanie karne są także przedmiotem analiz dokonywanych przez sądy europejskie, mimo że dotychczas w krajach tych nie pojawiła się konstrukcja prawna na wzór punitive damages. Odszkodowanie karne przedostaje się jednak do europejskich systemów prawnych „tylnymi drzwiami”, poprzez wnioski o uznanie wykonalności orzeczeń sądów zagranicznych, w których część odszkodowania stanowi suma zasądzona tytułem punitive damages. Jako że wnioski te rozpatrywane są niejednolicie, niniejszy artykuł analizuje praktykę orzeczniczą wybranych sądów Europy kontynentalnej. Na tym tle zaprezentowane jest stanowisko polskiego Sądu Najwyższego wraz z przytoczeniem jego argumentacji.
Słowa kluczowe: klauzula porządku publicznego, odszkodowanie karne, odszkodowanie kompensacyjne, funkcja kompensacyjna, funkcja represyjna, wykonalność, uznawanie
Dr. Izabela Adrych-Brzezińska
assistant professor at the Chair of Civil Law, Faculty of Law and Administration, University of Gdańsk; lecturer in Postgraduate Medical Law Studies at the Nicolaus Copernicus University in Toruń
ORCID: 0000-0001-9307-5906
The publication was prepared with the financial support of the Ministry of Science and Higher Education and is the result of the author’s participation in the 5th edition of the Mobility Plus Competition.
Public order clause and confirmation of enforceability of foreign judgments ordering punitive damages in selected European countries
Punitive damages currently constitute a theoretically controversial but judicially enforced legal doctrine. The discussion about punitive damages focuses on various issues that academics have been trying to solve for years. The most important of these include: is there a place in private law for the function of deterrence or prevention? Do punitive damages undermine the traditional distinction between civil and criminal law? Is the injured party’s windfall from punitive awards consistent with the fundamental principles of liability for damage? Unfortunately, there is no agreement on any of these matters in the legal literature and various scholars have given very different answers. Theoretical doubts about punitive damages are also the subject of analyses conducted by European courts, even though these countries have not had a legal structure to date resembling punitive damages. However, punitive damages “sneak” into European legal systems through the “back door”, through requests to enforce foreign court judgments, in which a part of the compensation awarded is punitive damages. As these requests are considered non-uniformly, this article examines the judicial practice of selected courts in continental Europe. The position of the Polish Supreme Court is presented in this light, together with its arguments.
Keywords: public order clause, punitive damages, compensatory damages, compensatory function, penal function, enforcement, recognition
Bibliografia:
Adrych-Brzezińska I., Ciężar dowodu w prawie i procesie cywilnym, Warszawa 2015.
Anziani A., Bétaille L., Responsabilité civile: des évolutions nécessaires, III. C. Les dommages et intérêts punitifs: une innovation pertinente pour certains contentieux de la responsabilité, Senate Report (2009).
Bagińska E., Odszkodowanie karne (punitive damages) w prawie amerykańskim, „Państwo i Prawo” 2001/9.
Bargelli E., Italy [w:] European Tort Law Yearbook, European Tort Law 2017, red. E. Karner, B.C. Steininger, Berlin–Boston 2018.
Behr V., Punitive Damages in America and German Law – Tendencies towards Approximation of Apparently Irreconcilable Concepts, “Chicago–Kent Law Review” 2003, Vol. 78.
Bohmer C., Spannungen im deutsch-amerikanischen Rechtsverkehr in Zivilsachen, “Neue Juristische Wochenschrift” 1990.
Borchers P.J., Punitive Damages, Forum Shopping, and the Conflict of Laws, “Los Angeles Law Review” 2010, Vol. 70.
Brand R.A., Punitive Damages Revisited: Taking the Rationale for Non-Recognition of Foreign Judgments Too Far, “Journal of Law and Commerce” 2004, Vol. 24.
Briguglio A., Danni punitivi e delibazione di sentenza straniera: „turning point” nell’interesse della legge, “Responsabilità Civile e Previdenza” 2017, Vol. 82.
Buckland W.W., McNair A.D., Roman law and common law, Cambridge 1952.
Sirena P. (red.), La funzione deterrente della responsabilità civille alla luce delle riforme straniere e dei Principles of European Tort Law, Siena 2011.
Cappelletti M., Punitive damages and the public/private distinction: a comparison between the United States and Italy, Arizona Journal of International and Comparative Law 2015, Vol. 32.
Consolo C., Riconoscimento di sentenze, specie USA e di giurie popolari, aggiudicanti risarcimenti punitive o comunque sopracompensativi, se in regola con il nostro principio di legalità, “Corriere giuridico” 2017, Vol. 8–9.
Corbé-Chalon D., Rogoff M.A., Tort Reform À la Francaise: Jurisprudential and Policy Perspectives on Damages for Bodily Injury in France, “Columbia Journal of European Law” 2007, Vol. 13.
Cremades B.M., Liquidated Damages, Penalty Clauses and Punitive Damages Within International Contracts, “International Business Law Journal” 2002, Vol. 3–4.
Gotanda J.Y., Charting developments concerning punitive damages: Is the tide changing?, “Columbia Journal of Transnational Law” 2006, Vol. 45.
Grzegorczyk P., Sprzeczność z podstawowymi zasadami porządku prawnego (art. 1146 § 1 pkt 7 KPC), jako przyczyna częściowego zezwolenia na wykonanie orzeczenia sądu państwa obcego, „Monitor Prawniczy” 2014/8.
Jablonski S.R., Translation and Comment: Enforcing U.S. Punitive Damages Awards in Foreign Courts-A Recent Case in the Supreme Court of Spain, “Journal of Law and Commerce” 2005, Vol. 24.
Jansen N., Rademacher L., Punitive Damages in Germany [w:] Punitive Damages: Common Law and Civil Law Perspectives, red. H. Koziol, V. Wilcox, “Tort and Insurance Law” 2009, Vol. 25.
Janke B.W., Licari F.X., Enforcing Punitive Damage Awards in France after Fountain Pajot, “American Journal of Comparative Law” 2012, Vol. 60.
Jolowicz H., Historical introduction to the study of Roman law, Cambridge 1967.
Jolowicz H., The assessment of penalties in primitive law [w:] Cambridge Legal Essays: written in honour of and presented to Doctor Bond, Professor Buckland and Professor Kenny, red. P.H. Winfield, A.D. McNair, Cambridge 1926.
Kocourek A., Wigmore J., Sources of ancient and primitive law, t. 1, Boston 1915.
Nagy C.I., Recognition and enforcement of US judgments involving punitive damages in continental Europe, 2012. Artykuł dostępny na:
https://www.researchgate.net/publication/256021846_Recognition_and_Enforcement_of_US_Judgments_Involving_Punitive_Damages_in_Continental_Europe.
Nicholas B., An introduction to Roman law, Oxford 1977.
Magnus U., Punitive damages and German law [w:] The power of punitive damages. Is Europe missing out?, red. L. Meurkens, E. Nordin, Cambridge 2010.
Orecki M., Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 11 października 2013 r., I CSK 697/12, OSP 2014/9.
Ortscheidt J., Les dommages et intérêts punitifs en droit de l'arbitrage international, “Les Petites Affiches”, 20.11.2002, Vol. 232.
Owen D.G., Montgomery J., Keeton W.P., Products liability and safety. Cases and materials, New York 1996.
Owen D. G., The moral foundations of punitive damages, “Alabama Law Review” 1989, Vol. 40.
Owen D.G., A punitive damages overview: functions, problems and reform, “Villanova Law Review” 1994, Vol. 39.
Parker M., Changing Tides: The Introduction of Punitive Damages into the French Legal System, “Georgia Journal of International and Comparative Law” 2013, Vol. 41.
Radwan M. [w:] Kodeks Postępowania Cywilnego. Komentarz, red. M. Manowska, Warszawa 2013.
Rosengarten J., Punitive Damages und ihre Anerkennung und Vollstreckung in der Bundesrepublik Deutschland, Mauke 1994.
Rosengarten J., Der Präventionsgedanke im deutschen Zivilrecht. Höheres Schmerzensgeld, aber keine Anerkennung und Vollstreckung US-amerikanischer punitive damages?, “Neue Juristische Wochenschrift” 1996.
Schlueter L.L., Redden K.R., Punitive damages, Charlottesville 1995.
Scognamiglio C., Le Sezioni Unite ed i danni punitivi: tra legge e guidizio, Responsabilità civile e previdenza, “Responsabilità Civile e Previdenza” 2017, Vol. 82
Sebok A., The U.S. Supreme Court’s theory of common law punitive damages: an inauspicious start [w:] The power of punitive damages. Is Europe missing out?, red. L. Meurkens, E. Nordin, Cambridge 2012.
Sharkey C. M., Revisiting the noninsurable costs of accidents, “Maryland Law Review” 2005, Vol. 64.
Sołtysiński S., Ważny wyrok w sprawach stwierdzenia wykonalności części zagranicznego orzeczenia sądowego oraz pojęcia klauzuli porządku publicznego. Glosa do wyroku Sądu najwyższego z 11 października 2013 r., I CSK 697/12, „Polski Proces Cywilny” 2014/3.
Syska S., Wysokość zasądzonego odszkodowania oraz tzw. punitive damages a klauzula porządku publicznego w postępowaniu o stwierdzenie wykonalności orzeczenia zagranicznego, „Przegląd Sądowy” 2015/1.
Tolani M., U.S. Punitive Damages before German Courts: A Comparative Analysis with Respect to the Ordre Public, “Annual Survey of International and Comparative Law” 2011, Vol. 17.
Tolson K.J., Punitive Damage Awards in International Arbitration: Does the Safety Valve of Public Policy Render Them Unenforceable in Foreign States, “Loyola of Los Angeles Law Review” 1986, Vol. 20.
Triadafillidis Ch.D., Anerkennung und Vollstreckung von punitive damages – Urteilen nach kontinentalem und insbesondere nach griechischem Recht, “Praxis des Internationalen Privat und Verfahrensrechts” 2002.
Wright R.W., Right, justice and tort law [w:] Philosophical foundations of tort law, red. D.G. Owen, Oxford–New York 1995.
Zawada K., Klauzula porządku publicznego w międzynarodowym postępowaniu cywilnym (na tle orzecznictwa Sądu Najwyższego w sprawach z zakresu prawa rodzinnego i spadkowego), „Nowe Prawo” 1979/5.
mgr Paweł Ochmann
Katedra Prawa Gospodarczego Prywatnego, Uniwersytet Jagielloński
ORCID: 0000-0001-6932-3367
Możliwości stwierdzenia nieważności części uchwały w świetle konstrukcji nieważności wadliwych uchwał
Niniejszy artykuł poświęcony jest możliwości stwierdzenia nieważności części uchwały zgromadzenia wspólników spółki kapitałowej. Problem ten był już analizowany w doktrynie prawa prywatnego, jednakże dotychczasowe rozważania ograniczały się do poszukiwania podstawy prawnej w art. 58 § 3 Kodeksu cywilnego. Tymczasem zbadanie charakteru i natury sankcji nieważności prowadzi autora artykułu do wniosku, że wobec hybrydowej sankcji wadliwości uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych w Kodeksie spółek handlowych art. 58 Kodeksu cywilnego (włączając jego § 3) nie może znaleźć zastosowania dla określenia skutków sprzeczności uchwały z prawem. Nie oznacza to jednak braku możliwości stwierdzenia nieważności części uchwały, gdyż częściowo problem rozwiązuje zaproponowana koncepcja rozróżnienia uchwał w znaczeniu formalnym i materialnym. W pozostałych przypadkach zastosowanie mogą znaleźć wnioskowania prawnicze, których wady i zależy zostały w tekście przeanalizowane.
Słowa kluczowe: spółka kapitałowa, nieważność, sankcja nieważności, wadliwa uchwała
Mgr. Paweł Ochmann
Chair of Private Commercial Law, Jagiellonian University
ORCID: 0000-0001-6932-3367
The ability to confirm that a part of a resolution is invalid in the light of the structure of the invalidity of defective resolutions
This article is devoted to the ability to annul a part of a resolution of a company’s general meeting. This issue has already been analysed in the doctrine of private law, although the considerations to date have been limited to seeking the legal grounds in Article 58 § 3 of the Polish Civil Code. Meanwhile, the examination of the character and nature of the sanction of invalidity leads the author of the article to the conclusion that, in view of the hybrid sanction with respect to the defectiveness of resolutions of company general meetings in the Code of Commercial Companies, Article 58 of the Polish Civil Code (including its § 3) cannot be used to determine the effects of a conflict of the resolution with the law. However, this does not mean that a part of the resolution cannot be annulled, because the proposed concept of distinguishing resolutions in the formal and material sense partly solves the problem. Legal inference may apply in other cases, the defects and dependencies of which have been analysed in the article.
Keywords: company, invalidity, sanction of invalidity, defective resolution
Bibliografia:
Antoszek A., Cywilnoprawny charakter uchwał wspólników spółek kapitałowych, Warszawa 2009.
Baszczyk M., Dopuszczalność stosowania art. 58 § 3 k.c. do wadliwych uchwał walnego zgromadzenia (zgromadzenia wspólników), „Przegląd Prawa Handlowego” 2018/5.
Bilewska K., Warzecha M., Dopuszczalność stosowania art. 58 § 3 k.c. do uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych – polemika, „Przegląd Prawa Handlowego” 2010/7.
Frąckowiak J., Charakter prawny uchwał organów spółek kapitałowych a ich zaskarżalność, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/9.
Frąckowiak J., Uchwały zgromadzeń wspólników spółek kapitałowych sprzeczne z ustawą, „Przegląd Prawa Handlowego” 2007/11.
Gutowski M., Dopuszczalność stosowania art. 58 § 3 k.c. do podlegających uchyleniu uchwał zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia spółek kapitałowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2009/12.
Gutowski M., Sankcja nieważności na tle uchwał organów spółek kapitałowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2007/12.
Hajos-Iwańska A., Nieważność czynności prawnych w prawie spółek kapitałowych, Warszawa 2014.
Kidyba A., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz, Warszawa 2014.
Koch A., Charakter sankcji wobec sprzecznych z prawem uchwał spółek kapitałowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2007/2.
Koch A., Podważanie uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych, Warszawa 2011.
Księga pierwsza kodeksu cywilnego. Projekt z uzasadnieniem, Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego działająca przy Ministrze Sprawiedliwości, Warszawa 2008.
Kwaśnicki R., Romatowska M., Dopuszczalność zaskarżania uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych na podstawie art. 58 § 2–3 oraz art. 59 kodeksu cywilnego, „Prawo Spółek” 2010/9.
Marszałkowska-Krześ E., Charakter prawny uchwały, „Przegląd Prawa Handlowego” 1998/6.
Marszałkowska-Krześ E., Uchwały zgromadzeń w spółkach kapitałowych, Warszawa 2000.
Naworski J.P. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. R. Potrzeszcz, T. Siemiątkowski, t. 3, Warszawa 2012.
Oplustil K., Instrumenty nadzoru korporacyjnego (corporate governance) w spółce akcyjnej, Warszawa 2011.
Pabis R. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 3B, Spółka akcyjna, red. A. Opalski, Warszawa 2016.
Pietrzykowski K., Charakter prawny uchwały zgromadzenia spółki kapitałowej i spółdzielni, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2016/36.
Popiołek W. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. J. Strzępka, Warszawa 2013.
Popiołek W., Charakter prawny uchwał wspólników i organów spółek handlowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/9.
Popiołek W., W sprawie częściowej nieważności (uchylenia w części) uchwały wspólników spółki kapitałowej [w:] Proces cywilny. Nauka – kodyfikacja – praktyka. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Feliksowi Zedlerowi, red. P. Grzegorczyk, K. Knoppek, M. Walasik, Warszawa 2012.
Rachwał A. [w:] System prawa handlowego, t. 2, Prawo spółek handlowych, red. S. Włodyka, Warszawa 2012.
Sochański M., Spór o istnienie uchwał negatywnych zgromadzeń spółek kapitałowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2016/7.
Sołtysiński S. [w:] System prawa prywatnego, t. 17B, Prawo spółek kapitałowych, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2010.
Sołtysiński S., Nieważne i wzruszalne uchwały zgromadzeń spółek kapitałowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2006/1.
Sołtysiński S., Popiołek W., Legitymacja czynna odwołanych członków władz spółki do zaskarżenia uchwał sprzecznych z ustawą, „Przegląd Prawa Handlowego” 2007/10.
Spyra M. [w:] System prawa handlowego, t. 2, Prawo spółek handlowych, red. S. Włodyka, Warszawa 2012.
Szumański A., Specyfika nieważności czynności prawnej w prawie spółek handlowych [w:] Rozprawy z prawa cywilnego, własności intelektualnej i prawa prywatnego międzynarodowego. Księga pamiątkowa dedykowana prof. Bogusławowi Gawlikowi, red. J. Pisuliński, P. Tereszkiewicz, F. Zoll, Warszawa 2012.
Szwaja J. [w:] Sołtysiński, S. Szajkowski A., Szumański A., Szwaja J., Kodeks spółek handlowych, t. 3, Spółka akcyjna, Warszawa 2013.
Tofel M., Nieważność uchwał na gruncie art. 252 § 1 k.s.h. i art. 425 k.s.h., „Przegląd Prawa Handlowego” 2006/8.
Tofel M.S., Uchwały negatywne na gruncie kodeksu spółek handlowych, „Prawo Spółek” 2007/2.
Wolak G., O charakterze prawnym uchwał wspólników oraz organów spółek handlowych – uwag kilka, „Prawo Spółek” 2010/9.
Zawada K., Zaskarżanie uchwał wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz uchwał walnego zgromadzenia akcjonariuszy [w:] Prawo prywatne czasu przemian. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Stanisławowi Sołtysińskiemu, red. A. Nowicka, Poznań 2005.
Zbiegień-Turzańska A., Sankcje wadliwych uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych i spółdzielni, Warszawa 2012.
Ziemianin B., Charakter prawny uchwał kolegialnych organów osób prawnych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/9.
dr hab. Katarzyna Banasik
profesor Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Katedra Prawa Karnego
ORCID: 0000-0003-3693-0480
Odpowiedzialność karna pracodawcy za naruszenie obowiązków w zakresie dokumentowania chorób zawodowych
Przedmiotem artykułu jest odpowiedzialność karna pracodawcy za naruszenie obowiązków w zakresie dokumentowania chorób zawodowych. Obowiązki pracodawcy w tym zakresie określone są w art. 235 § 4 i 5 Kodeksu pracy. Przestępstwo polegające na niesporządzeniu lub nieprzedstawieniu wymaganej dokumentacji choroby zawodowej określone jest w art. 221 Kodeksu karnego. Autorka dokonuje analizy powyższych przepisów. Odwołuje się przy tym do rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie chorób zawodowych oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób. W efekcie analizy Autorka wysuwa kilka postulatów de lege ferenda.
Słowa kluczowe: odpowiedzialność karna pracodawcy, choroby zawodowe, przestępstwo niesporządzenia lub nieprzedstawienia dokumentacji choroby zawodowej, państwowy inspektor sanitarny, rejestr chorób zawodowych
Dr. Hab. Katarzyna Banasik
professor of the Andrzej Frycz Modrzewski Krakow University, Chair of Criminal Law
ORCID: 0000-0003-3693-0480
Criminal liability of an employer for a breach of duties regarding the documentation of occupational diseases
The article addresses the criminal liability of an employer for a breach of duties regarding the documentation of occupational diseases. The employer’s obligations in this area are specified in Article 235 § 4 and 5 of the Labour Code. The crime of failing to prepare or present the required documentation on the occupational disease is specified in Article 221 of the Penal Code. The author analyses the above provisions. She also refers to the regulation of the Council of Ministers on occupational diseases and the regulation of the Minister of Health on the method of documenting occupational diseases and the consequences of these diseases. The author’s analysis leads to several de lege ferenda postulates.
Keywords: the employer’s criminal liability, occupational diseases, crime of failing to prepare or present documentation on the occupational disease, state sanitary inspector, register of occupational diseases
Bibliografia:
Hryniewicz E. [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Tom I. Komentarz do art. 117–221, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2013.
Małgorzata Karasińska
Akademia Leona Koźmińskiego
ORCID: 0000-0003-1630-321X
Umorzenie postępowania odwoławczego w polskim procesie karnym
Przedmiotem artykułu jest dopuszczalność umorzenia postępowania odwoławczego na gruncie obowiązujących przepisów procedury karnej. W tym celu dokonano analizy rodzajów rozstrzygnięć, które może wydać sąd odwoławczy zarówno po rozpoznaniu środka odwoławczego (art. 437 Kodeksu postępowania karnego), jak i na etapie jego kontroli formalnej (art. 429 i 430 Kodeksu postępowania karnego). Ponadto autorka zbadała negatywne przesłanki procesowe, określone w art. 17 § 1 Kodeksu postępowania karnego, jako ewentualną podstawę normatywną do umorzenia postępowania apelacyjnego czy zażaleniowego. W dalszej części omówiono i przeanalizowano wybrane orzeczenia sądów powszechnych i Sądu Najwyższego, w których rozstrzygnięto o umorzeniu postępowania odwoławczego lub też rozważano taką możliwość. Przytoczone judykaty dotyczyły następujących sytuacji: braku instrumentów prawnych niezbędnych do zbadania sprawy, braku możliwości rozpoznania środka odwoławczego ze względu na zasadę ne bis in idem, braku strony oskarżającej, bezprzedmiotowości postępowania odwoławczego oraz wniesienia środka odwoławczego po terminie lub przez osobę nieuprawnioną. Ostatnia część artykułu stanowi podsumowanie przeprowadzonej analizy oraz zawiera ocenę autorki co do badanej kwestii.
Słowa kluczowe: postępowanie odwoławcze, umorzenie postępowania karnego, umorzenie postępowania odwoławczego, kontrola odwoławcza, negatywne przesłanki procesowe
Małgorzata Karasińska
Leon Koźmiński University
ORCID: 0000-0003-1630-321X
Discontinuation of appeal proceedings in the Polish criminal procedure
This article discusses the admissibility of discontinuing appeal proceedings under the applicable provisions of criminal procedure. As a result, an analysis was conducted of the types of decisions that may be issued by the court of appeal after considering the appeal (Article 437 of the Criminal Procedures Code) and at the stage of its formal control (Articles 429 and 430 of the Criminal Procedures Code). Furthermore, the author examined the negative procedural premises referred to in Article 17 § 1 of the Criminal Procedures Code, as a possible normative basis for discontinuing appeal or complaint proceedings. Later, selected judgments of the ordinary courts and the Supreme Court, in which the decision was to discontinue the appeal proceedings or such a possibility was considered, are discussed and analysed. The cited judgments applied to the following situations: the lack of legal instruments required to examine the case, the inability to examine the appeal because of the ne bis in idem principle, the lack of prosecuting party, the irrelevance of the appeal proceedings and the lodging of an appeal after the deadline or by an unauthorized person. The final part of the article is a summary of the analysis conducted and contains the author’s assessment of the issue being examined.
Keywords: appeal proceedings, discontinuation of criminal proceedings, discontinuation of appeal proceedings, control of an appeal, negative procedural premises
Bibliografia:
Boratyńska K., Czarnecki P. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. A. Sakowicz, Legalis 2018.
Brylak J., Prawne uregulowania procedury apelacyjnej w aspekcie procesów karnych, Warszawa 2017.
Cieślak M., Polska procedura karna. Podstawowe założenia teoretyczne, Warszawa 1984.
Dąbkiewicz K., Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, LEX 2018.
Eichstaedt K. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. D. Świecki, LEX 2018.
Grajewski J., Steinborn S. [w:] J. Grajewski , L.K. Paprzycki , S. Steinborn , Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2010.
Grzegorczyk T., Kodeks postępowania karnego i ustawa o świadku koronnym. Komentarz, Warszawa 2008.
Grzegorczyk T., Tylman J., Polskie postępowanie karne, Warszawa 2005.
Izydorczyk J., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 21 października 2003 r., I KZP 31/03, „Palestra” 2004/9–10.
Kaftal A., Prawomocność wyroków sądowych w polskim prawie karnym procesowym, Warszawa 1966.
Kmiecik R., Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 5 maja 2006 r., V KK 385/05, OSP 2006/12.
Matras J. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. K. Dudka, LEX 2018.
Postulski K., Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, LEX 2017.
Sakowicz A. [w:] K. Boratyńska, A. Górski, A. Sakowicz, A. Ważny, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2009.
Świecki D., Czynności procesowe obrońcy i pełnomocnika w sprawach karnych, Warszawa 2016.
Świecki D. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. J. Skorupka, Legalis 2018.
Świecki D. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. D. Świecki, LEX 2018.
Waltoś S., Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2005.
Ziębiński A., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 21 października 2003 r., I KZP 31/03, „Przegląd Sądowy” 2007/1.
Adam Zwierzyński
adwokat, członek zarządu Polskiego Stowarzyszenia Sądownictwa Polubownego
Dopuszczalność wniesienia skargi kasacyjnej przed doręczeniem orzeczenia sądu drugiej instancji z uzasadnieniem. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 28.01.2016 r., II CSK 431/15
Glosa (krytyczna) podejmuje kwestię, czy wniesienie skargi kasacyjnej po złożeniu wniosku o sporządzenie uzasadnienia, lecz przed doręczeniem orzeczenia z uzasadnieniem jest dopuszczalne, czy też skarga taka podlega odrzuceniu jako przedwczesna (z innych przyczyn niedopuszczalna w rozumieniu art. 3986 § 2 k.p.c.). Problem wywołuje rozbieżności zarówno w judykaturze, jak piśmiennictwie. Ma on jednocześnie istotne znaczenie praktyczne, m.in. z uwagi na uwarunkowanie wstrzymania wykonalności orzeczenia drugoinstancyjnego od wniesienia skargi kasacyjnej. W ocenie autora glosy (a wbrew komentowanemu postanowieniu) termin na wniesienie skargi kasacyjnej ma charakter maksymalny i jego wyprzedzenie nie może powodować dla skarżącego negatywnych skutków. Stanowisko przeciwne stanowi wyraz nadmiernego i nieznajdującego dostatecznego oparcia w przepisach formalizmu.
Słowa kluczowe: skarga kasacyjna, termin, dopuszczalność, przedwczesność, odrzucenie
Adam Zwierzyński
attorney-at-law, member of the management board of the Polish Arbitration Association
Admissibility of filing a cassation appeal before a copy of the ruling of the court of the second instance and the statement of reasons is served. Commentary on the Supreme Court’s decision of 28 January 2016, II CSK 431/15
The (critical) commentary addresses the issue of whether a cassation appeal may be filed after filing a request to issue a statement of reasons but before the service of the ruling with the statement of reasons, or rather whether such an appeal should be dismissed as being premature (inadmissible for other reasons in the meaning of Article 3986 § 2 of the Civil Procedures Code). This problem gives rise to discrepancies both in the jurisprudence of the courts and in the legal literature. It is simultaneously important from a practical point of view, including because of the conditions for making a stay of enforcement of a ruling in the second instance conditional on filing a cassation appeal. In the author’s opinion (which goes against the decision in question) the deadline for filing a cassation appeal is a maximum time, while a filing made within this deadline cannot give rise to any adverse consequences for the complainant. A position to the contrary constitutes excessive formalism that is not sufficiently supported by the provisions of the law.
Keywords: cassation appeal, deadline, admissibility, premature filing, dismissal
Bibliografia:
Cieślak S. [w:] Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego a Kodeks postępowania cywilnego. Materiały Ogólnopolskiego Zjazdu Katedr i Zakładów Postępowania Cywilnego, red. T. Ereciński, red. K. Weitz, Warszawa 2010.
Cieślak S., Formalizm postępowania cywilnego, Warszawa 2008.
Ereciński T. (red.) Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2, Warszawa 2016.
Ereciński T., Apelacja i kasacja w procesie cywilnym, Warszawa 1996.
Gudowski J. [w:] System Prawa Procesowego Cywilnego, Środki zaskarżenia, Tom 3, cz. 2, J. Gudowski (red.), Warszawa 2013.
Łazarska A., Rzetelny proces cywilny, Warszawa 2012.
Manowska M. (red.), Kodeks postępowania cywilnego, Komentarz, t. 1, Warszawa 2015.
Romańska M., Wpływ orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego na kształt i sprawność systemu środków zaskarżenia w postępowaniu cywilnego, „Polski Proces Cywilny” 2017/2.
Sorysz M., Terminy w polskim procesie cywilnym, Warszawa 2007.
Trammer H., Następcza bezprzedmiotowość procesu cywilnego, Kraków 1950.
Zembrzuski T., Formalizm procesowy a skutki wadliwego oznaczenia pisma procesowego spełniającego wymagania środka zaskarżenia, „Przegląd Sądowy” 2018/1.
Zembrzuski T., Skarga kasacyjna. Dostępność w postępowaniu cywilnym. Warszawa 2011.
Zembrzuski T., Złożenie wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku w dniu jego ogłoszenia, Studia Iuridica LXXV, dostęp ze strony: https://www.wuw.pl/product-pol-8455-Studia-Iuridica-nr-75-Z-zagadnien-prawa-procesowego-cywilnego-PDF.html.
Zieliński A. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Warszawa 2017.
Zieliński A., Glosa do postanowienia SN z dnia 26 kwietnia 2001 r., II CZ 146/00, „Przegląd Sądowy” 2002/7–8.
Wojciech Kociubiński
sędzia sądu apelacyjnego w stanie spoczynku
Konsekwencje prawne niewłaściwego opisu czynu przypisanego w wyroku skazującym. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 6.02.2019 r., II KK 179/18
Przedmiotem glosy jest ocena stanowiska wyrażonego przez Sąd Najwyższy z punktu widzenia obowiązywania bezpośredniego zakazu reformationis in peius. Odnosząc się do nieprawidłowości wyroku skazującego, polegającej na tym, że w opisie czynu przypisanego nie ujęto wszystkich znamion czynu zabronionego określonego w przepisie wskazanym w kwalifikacji prawnej, przyjęto za bezsporne, że z punktu widzenia obowiązywania zakazu reformationis in peius istotne są tylko takie wady w opisie czynu, które wychodzą poza granicę obrazy art. 413 § 2 pkt 1 Kodeksu postępowania karnego i skutkują także obrazą prawa materialnego. W glosie wyrażono stanowisko, że taka nieprawidłowość wyroku nie może zostać usunięta inaczej, jak tylko w następstwie apelacji wniesionej przez oskarżyciela na niekorzyść oskarżonego. W szczególności za niedopuszczalną uznano „obronę orzeczenia” bez apelacji oskarżyciela, przez uzupełnienie opisu czynu o brakujące znamię, gdy pozwalają na to ustalenia zawarte w uzasadnienia wyroku. Jest to konsekwencją stanowiska – wykazanego w glosie – że rozstrzygnięcie wyroku i jego uzasadnienie choć są ze sobą nierozerwalnie związane i stanowią funkcjonalną całość, to jednak są odrębnymi aktami procesowymi i spełniają różne funkcje.
Słowa kluczowe: wyrok, czyn przypisany, opis czynu w wyroku skazującym, zmiana wyroku na niekorzyść oskarżonego, obraza prawa materialnego, zakres zaskarżenia
Wojciech Kociubiński
retired judge of the court of appeal
Legal consequences of the incorrect description on a conviction of an attributed act. Commentary on the judgment of Supreme Court of 06/02/2019, II KK 179/18
This commentary constitutes an assessment of the position of the Supreme Court from the point of view of the applicability of a direct prohibition of reformationis in peius. When referring to the incorrect conviction that not all of the constituent components of the offence specified in the provision taken as its legal basis were included, the Supreme Court asserted that from a reformationis in peius point of view, only those defects in the description of the act that extend beyond the offences specified in Article 413, § 2, item 1 of the Criminal Procedures Code are relevant and result in the breach of substantive law. The position has been presented in the commentary that such an irregularity in the judgment cannot be removed by any other means than through an appeal filed by the prosecutor against the defendant. In particular, the “defence of a judgment” without an appeal by the prosecutor, by supplementing the description of the offence with the missing constituent components, provided that the findings contained in the statement of reasons of the judgment permit this, is considered unacceptable. This is a consequence of the position, expressed in the commentary, that the operative part of the judgment and the statement of reasons are inextricably related and constitute a functional whole, but are separate procedural deeds and each serves a different purpose.
Keywords: judgment, offence, description of the offence in a conviction, a change of judgment to the detriment of the defendant, a breach of substantive law, scope of the appeal
Bibliografia:
Cieślak M., Polska procedura karna, Warszawa 1971.
Doda Z., Glosa do wyroku SN z 5 marca 1984 r., I KR 6/84, „Nowe Prawo” 1988/2–3.
Doda Z., Zakres zakazu reformationis in peius według obowiązującego kodeksu postępowania karnego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego”, Prace Prawnicze 1967/31.
Eischstaedt E. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. D. Świecki, t. 2, Warszawa 2013.
Kaftal A., W sprawie obowiązywania zakazu reformationis in peius, „Palestra” 1980/6.
Kanty T., Wybrane zagadnienia dotyczące bezpośredniego zakazu reformationis in peius [w:] Postępowanie odwoławcze w procesie karnym – u progu nowych wyzwań, red. S. Steinborn, Warszawa 2016.
Marszał K., Zakaz reformationis in peius w nowym ustawodawstwie karnym procesowym, Warszawa 1970.
Ponikowski R., Zagrodnik J. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. J. Skorupka, Warszawa 2016.
Szewczyk M., Zakaz reformationis in peius w polskim procesie karnym, Warszawa 2014.
Świecki D. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. 2, LEX 2018, komentarz do art. 434 k.p.k.
Waltoś S., Hofmański P., Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2013.
Zagrodnik J., Glosa do wyroku SN z 6 kwietnia 2017 r., V KK 372/16, LEX 2018.
