Bibliografia EPS 2021, nr 3
dr hab. Nina Półtorak
Autorka jest profesorem w Katedrze Prawa Europejskiego na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, sędzią Sądu Unii Europejskiej (ORCID: 0000-0003-1218-0718).
Imagine – rola prawa i prawników w integracji europejskiej
Toczy się obecnie wiele dyskusji dotyczących praworządności jako jednego z najważniejszych współczesnych wyzwań Unii Europejskiej i jej państw członkowskich. W kontekście tych dyskusji warto przybliżyć rolę prawa i prawników w unijnym systemie prawnym. Artykuł próbuje odpowiedzieć na pytanie, jaka może i powinna być rola prawa i środowiska prawniczego w czasach kwestionowania podstawowych wartości integracji. Wskazuje, że rola ta jest, przynajmniej częściowo, określana przez samych prawników i tylko wtedy, gdy zajmą oni aktywne i solidarne stanowisko, które prezentowali w całej historii integracji europejskiej, możliwe są nadal rządy prawa w UE. Przyszłość i kształt integracji europejskiej zależy także od naszej dzisiejszej postawy co do ochrony wartości UE.
Słowa kluczowe: wartości UE, praworządność, prawo i prawnicy w integracji europejskiej, orzecznictwo TSUE
dr hab. Nina Półtorak
The author is Professor of European Union law at the Jagiellonian University in Krakow (Poland), judge at the General Court of the European Union (ORCID: 0000-0003-1218-0718).
Imagine: The Role of Law and Lawyers in European Integration
The article tries to answer the question about what the role of law and the legal community could and should be in times when the basic values of EU integration are being questioned. It is argued that this role is, at least partially, defined by lawyers themselves and that only if they take a proactive and united stand, which they have presented throughout the history of EU integration, can the law still prevail within the EU. Thus, the shape and future of European integration depends on today’s attitude in defending the values of the EU.
This article is an updated translation into Polish of an article published in English, titled ‘Imagine the role of law and lawyers in the European integration’, European Law Blog, 23 December 2020.
Keywords: EU values, rule of law, law and lawyers in European integration, case law of the CJEU
Karol Piwoński
Autor jest studentem na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego (ORCID:0000-0003-3261-1159).
Kompetencja sądu krajowego do tymczasowego utrzymania w mocy skutków środków niezgodnych z prawem Unii Europejskiej
Nadrzędność prawa Unii Europejskiej wymaga usuwania przez państwa członkowskie wszelkich przejawów niezgodności z tym prawem ich ustawodawstw. Rolą sądów krajowych jest zapewnienie pełnej skuteczności prawu unijnemu, również poprzez odmowę zastosowania sprzecznych z nim przepisów. Obowiązek ten uległ pewnemu zrelatywizowaniu w najnowszym orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości. Eliminowanie z porządków prawnych wszystkich środków krajowych natychmiast po wykryciu ich niezgodności z prawem Unii mogłoby nieść za sobą konsekwencje znacznie bardziej dotkliwe niż tymczasowe utrzymanie tych środków w mocy. Konflikt obowiązku zapewnienia pełnej skuteczności prawu Unii z wymogami pewności prawa, ochrony ukształtowanych stosunków prawnych oraz ochrony nadrzędnego interesu publicznego, ujawnił się z całą mocą w sprawach dotyczących ochrony środowiska naturalnego. Rozstrzygając ten konflikt, Trybunał odszedł od rygorystycznego traktowania zasady pierwszeństwa, zgodnie z którą jedynie on sam mógł zezwolić na tymczasowe utrzymanie w mocy skutków aktów niezgodnych z prawem Unii, rozciągając to uprawnienie – w wyjątkowych okolicznościach – na sądy krajowe. Proces akceptacji tego uprawnienia przypomina ten, który doprowadził do przyjęcia doktryny wymogów imperatywnych.
Słowa kluczowe: zasada pierwszeństwa, zasada efektywności, sąd krajowy, środek tymczasowy, doktryna wymogów imperatywnych, stosowanie prawa Unii
Karol Piwoński
The author is a student at the Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, Poland (ORCID: 0000-0003-3261-1159).
Competence of National Courts to Provisionally Maintain Certain Effects of Measures Inconsistent with EU Law
Member States are required to remedy the consequences of incompatibility of the measures they adopt with European Union law, which is nonetheless superior. This obligation has been somewhat relativized in the light of recent CJEU case law. The immediate elimination from the legal order of any infringement of Union law could have more severe consequences than such measure being provisionally maintained in force. The conflict between the obligation to ensure full effectiveness of Union law and the requirements of legal certainty, protection of established legal relationships, and protection of overriding public interest has become apparent in environmental matters. In resolving that conflict, the Court departed from the rigorous approach to the principle of primacy by allowing national courts to provisionally maintain the effects of measures that infringe Union law. The process of acceptance of this competence of national courts resembles that which led to the adoption of the mandatory requirements doctrine in Union law.
Keywords: principle of primacy, principle of effectiveness, national court, provisional measure, mandatory requirements doctrine, application of EU law
Bibliografia / References
Barnard C., The Substantive Law of the EU: The Four Freedoms, Oxford 2016.
Broberg M., Acte clair revisited: Adapting the acte clair criteria to the demands of the times, „Common Market Law Review” 2008/5.
Craig P., Burca G. de, EU Law. Text, Cases and Materials, Oxford 2011.
Gentile G., Inter-environment expanded: Another brick out of the wall of EU law supremacy?, „European Papers” 2017/1.
Józon M., The enlarged EU and mandatory requirements, „European Law Journal” 2005/5.
Kowalik-Bańczyk K., Uwzględnianie przez sąd z u rzędu zarzutów opartych na prawie wspólnotowym, „Europejski Przegląd Sądowy” 2007/12.
Lock T., Are there exceptions to a Member State ’s duty to comply with the requirements of a Directive?: Inter-Environnement Wallonie, „Common Market Law Review” 2013/1.
Mayr S., Putting a Leash on the Court of Justice? Preconceptions in National Methodology v Effet Utile as a Meta-Rule, „European Journal of Legal Studies” 2012/2.
Miąsik D. [w:] Stosowanie prawa Unii Europejskiej przez sądy, t. 1, red. A. Wróbel, Warszawa 2010.
Sowery K., Reconciling primacy and environmental protection: Association France Nature Environnement, „Common Market Law Review” 2017/4.
Stehlík V., Interim measures before national courts in the context of EU and Czech law, „International and Comparative Law Review” 2012/2.
Verstraelen S., The Temporal Limitation of Judicial Decisions: The Need for Flexibility Versus the Quest for Uniformity, „German Law Journal” 2013/9.
Wróbel A., Autonomia proceduralna państw członkowskich. Zasada efektywności i zasada efektywnej ochrony sądowej w prawie Unii Europejskiej, „Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny” 2005/1.
Wróbel A., [w:] Stosowanie prawa Unii Europejskiej przez sądy, t. 1, red. A.Wróbel, Warszawa 2010.
Tomasz Jan Tadla
Autor jest radcą prawnym, obecnie sprawuje funkcję wicekonsula ds. prawnych i opieki konsularnej w Konsulacie Generalnym RP w Belfaście (ORCID: 0000-0003-3081-9837).
Europejska Konwencja Praw Człowieka w porządku konstytucyjnym Zjednoczonego Królestwa
Publikacja omawia proces recepcji doktryny praw człowieka w systemie prawa brytyjskiego wraz ze wskazaniem odrębności w stosunku do rozwiązań przyjętych w systemach prawa kontynentalnego. Autor publikacji przedstawia problemy, jakie pojawiały się w toku synchronizowania instytucji prawa anglosaskiego z konwencyjnym mechanizmem ochrony praw i wolności, jak również omawia postulaty zmian legislacyjnych formułowanych przez polityków brytyjskich w związku ze wzrostem tendencji eurosceptycznych. Odnosi się także do wpływu decyzji o opuszczeniu Unii Europejskiej przez Zjednoczone Królestwo na brytyjski system ochrony praw człowieka.
Słowa kluczowe: prawa człowieka, brexit, common law, Rada Europy, Trybunał, Strasburg, konwencja, wolności, naruszenie, ugoda, słuszne zadośćuczynienie, Komitet Ministrów, Karta Praw Podstawowych, konstytucja, suwerenność, parlament
Tomasz Jan Tadla
The author is attorney at law, currently appointed as Deputy Consul in charge of legal affairs and consular assistance at the Consulate General of the Republic of Poland in Belfast (ORCID: 0000-0003-3081-9837)
The Position of the European Convention on Human Rights in the Constitutional Order of the United Kingdom
The paper describes the process of introducing the concept of human rights into the British legal system, with an indication of what distinguishes it from the solutions adopted in Europe's continental legal systems. The author presents the problems that arose in the course of synchronizing the legal institutions known in common law with the convention-based mechanism of protecting human rights and freedoms. Additionally, discussed are the postulates of legislative amendments proposed by British politicians in connection with increasing Euroscepticism. The impact of the United Kingdom's decision to leave the European Union on the British human rights protection system is also addressed.
Keywords: human rights, Brexit, common law, Council of Europe, Court, Strasbourg, convention, freedoms, violation, settlement, just satisfaction, Committee of Ministers, Charter of Fundamental Rights, Bill of Rights, constitution, sovereignty, parliament
Bibliografia / References
Asthana A., Mason R., UK must leave European convention on human rights, „The Guardian” z 25.04.2016 r.
Bartosz P., System precedensowy Wielkiej Brytanii, „Temidium” 2011/3.
Dimelow S., Young A.L., ‘Common sense’ or Confusion? The Human Rights Act and the Conservative Party, London 2015.
Feldman D., The internationalization of public law and its impact on the UK [w:] The Changing Constitution, red. J. Jowell, D. Oliver, Oxford 2011.
Hale M., History of the Pleas of the Crown, oprac. z 2018 przez S. Emlyn. Gale ECCO, Print Editions, Farmington Hills, Michigan.
Hessick C.B., The Myth of Common Law Crimes, „Virginia Law Review” 2019/5.
Kamiński I., Źródła prawa w systemie common law, „Rejent” 2016/3.
Korybski A., Wykładnia przepisów prawa stanowionego w anglosaskim porządku prawnym (wybrane zagadnienia), „Studia Iuridica Lublinensia” 2016/3.
Lock T., Human Rights Law in the UK after Brexit, „Edinburgh School of Law Research Paper” 2017/17.
Mason R., Dodd V., I’ll rip up human rights laws that impede new terror legislation, „The Guardian” z 6.04.2017 r.
Wieciech T., Konwenanse konstytucyjne w orzecznictwie sądowym obszaru common law, „Państwo i Prawo” 2010/9.
Wintour P., British bill of rights will ‘safeguard legacy’ of Magna Carta, „The Guardian” z 15.06.2015 r.
Wołąsiewicz J., Introducing the Concept of General Domestic Remedy. 5th Warsaw Seminar on Human Rights. Materiały konferencyjne (Warszawa 29.09.29–01.10.2011 r.), Warszawa 2011.
Wrońska I., Skutek krajowy prawa międzynarodowego w polskim porządku prawnym na przykładzie stosowania instrumentów międzynarodowej ochrony praw człowieka [w:] Umiędzynarodowienie krajowego obrotu prawnego, t. 2, red. I. Kraśnicka, W. Hryniewicka-Filipkowska, Białystok 2017.
Young A.L., Birkinshaw P., Mitsilegas V., Christou T.A., Europe’s Gift to the United Kingdom’s Unwritten Constitution – Juridification [w:] National Constitutions in European and Global Governance: Democracy, Rights, the Rule of Law, red. A. Albi, S. Bardutzky, https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-94-6265-273-6_3.
Anna Siwierska
Autorka jest doktorantką Szkoły Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego i absolwentką College of Europe (ORCID: 0000-0003-4238-4420).
O równoważeniu zdrowia i wydatków – glosa częściowo krytyczna do wyroku z 23.09.2020 r., C-777/18, WO przeciwko Vas Megyei Kormányhivatal
W glosowanym wyroku Trybunał Sprawiedliwości słusznie orzekł, że krajowe przepisy nie mogą stać na przeszkodzie realizacji unijnej swobody świadczenia usług, orzekając, że obywatelowi Unii Europejskiej ubezpieczonemu w danym państwie członkowskim należy się zwrot kosztów zabiegu, któremu poddał się w trybie pilnym w innym państwie Unii Europejskiej, nie uzyskując wcześniej zgody. Wyrok porusza jednak wrażliwą kwestię kwalifikacji charakteru zabiegu, a także znacznie ingeruje w kompetencje krajowych organów, dlatego wymaga szczegółowej analizy.
Słowa kluczowe: transgraniczna opieka zdrowotna, leczenie planowane, uprzednia zgoda
Anna Siwierska
The author is a College of Europe alumna, a PhD student at the Doctoral School of Social Sciences, University of Warsaw, Poland (ORCID: 0000-0003-4238-4420).
Balancing Health and Expenses. Commentary on Judgment of 23 September 2020, C-777/18, WO v. Vas Megyei Kormányhivatal
In the commented judgment, the Court of Justice correctly ruled that national provisions must not hinder the exercise of the EU freedom to provide services. The Court admitted that an European Union citizen insured in a given Member State is entitled to reimbursement of the costs of an emergency procedure performed in another EU Member State without the need obtain prior consent. However, the judgment raises the sensitive issue of classifying the nature of the procedure and significantly interferes with the competences of national authorities, and therefore requires a detailed analysis. It should be noted that the EU freedoms in the area of providing health services are limited by national provisions of the Member States. This is justified by their particular nature: they are provided in a specific context, which varies significantly depending on the cultural tradition and economic situation of the Member State. In addition, these are services of a sensitive nature and they have a large impact on the financial situation of the state. For this reason the author criticizes the judgment, providing a different perspective of the patient’s situation.
Keywords: cross-border healthcare, planned treatment, prior approval
Bibliografia / References
Baeten R., Europeanization of national health systems. National impact and EU codification of the patient mobility case law, http://www.epsu.org/IMG/pdf/Baeten-Europeanisation-Healthcare-Systems_Patient-Mobility-26-09-12.pdf, s. 21 (dostęp: 30.11.2020 r.).
Bińczycka-Majewska T., Rozporządzenia Rady Wspólnot Europejskich w dziedzinie zabezpieczenia społecznego z komentarzem, Warszawa 1995.
Kiełbasa M., Prawa socjalne w Unii Europejskiej a granice swobód rynku wewnętrznego, Warszawa 2017.
Martinsen D.S., Social Security Regulation in the EU: The De-Territorialization of Welfare? [w:] EU Law and the Welfare State. In Search of Solidarity, red. G. de Búrca, Oxford 2005.
Maydell B. von, Tendencje rozwojowe Europejskiego Prawa Socjalnego [w:] Europejskie prawo pracy i prawo socjalne a prawo polskie, red. H. Szurgacz, Wrocław 1998.
Montgomery J., Impact of European Union Law on English Healthcare Law [w:] Social Welfare and EU Law, red. M. Dougan, E. Spaventa, Oxford 2005.
Pieróg J., Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2019.
dr Ewelina Badura
Autorka jest radcą prawnym, adiunktem w Katedrze Prawa Nieruchomości i Prawa Podatkowego w Instytucie Prawa, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie (ORCID: 0000-0002-5514-6299).
Zgodność z prawem Unii Europejskiej wymogu uzyskania zezwolenia na wielokrotny, krótkoterminowy wynajem lokalu mieszkalnego – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 22.09.2020 r., sprawy połączone C-724/18 i C‑727/18, Cali Apartments SCI i HX przeciwko Procureur général près la cour d’appel de Paris i Ville de Paris
Glosowany wyrok dotyczy zagadnienia zgodności z prawem ograniczeń nakładanych przez władze lokalne na przedsiębiorców zajmujących się wynajmem krótkoterminowym mieszkań oraz tego, czy dyrektywa usługowa ma zastosowanie do wynajmu krótkoterminowego. W wydanym w tej sprawie wyroku w sprawach połączonych C‑724/18 i C‑727/18, Cali Apartments, Trybunał Sprawiedliwości stwierdził, że system zezwoleń na najem krótkoterminowy mieszkań z przeznaczeniem dla turystów nie narusza unijnej swobody świadczenia usług. Przeciwdziałanie problemowi niedoboru mieszkań na wynajem długoterminowy stanowi nadrzędny wzgląd interesu ogólnego, który uzasadnia takie uregulowanie. Na tle tego wyroku powstaje pytanie, czy wyrok nie spowoduje ograniczenia swobody działalności gospodarczej. W glosowanym wyroku przyjęto zapatrywanie, zgodnie z którym państwa UE mogą ograniczyć najem krótkoterminowy. Wymóg uzyskania zezwolenia na wielokrotny, krótkoterminowy wynajem lokalu mieszkalnego nie narusza unijnego prawa.
Słowa kluczowe: najem, lokal, nieruchomość, umowa, condohotel, aparthotel
dr Ewelina Badura
The author is an attorney at law, assistant professor at the Department of Real Estate Law and Tax Law at the Institute of Law, Cracow University of Economics, Poland (ORCID: 0000-0002-5514-6299).
Compliance with European Union Law of the Requirement to Obtain a Permit for Multiple Short-Term Letting of Accommodation. Commentary on Judgment of the Court of Justice of 22 September 2020, in Joined Cases C-724/18 and C-727/18, Cali Apartments SCI and HX v. Procureur général près la cour d'appel de Paris and Ville de Paris
The commented judgment deals with the issue of legality of restrictions imposed by local authorities on entrepreneurs offering short-term letting of accommodation and tries to answer the question whether the Services Directive applies to short-term letting. In its judgment issued in joined cases C-724/18 and C-727/18, Cali Apartments, the Court of Justice states that the system of authorizations for short-term letting of accommodation intended for tourists does not infringe EU freedom to provide services. Tackling the shortage of long-term rental housing constitutes the overriding reason relating to the public interest, which justifies such a rule. In the context of this judgment, a question arises whether the judgment will not restrict the right of establishment. The commented judgment is based on the assumption that EU Member States are authorized to limit short-term letting. The requirement to obtain a permit for multiple short-term letting of accommodation does not infringe EU law.
Keywords: letting, accommodation, agreement, condohotel, aparthotel
Bibliografia / References
Biernat S., Zasada pierwszeństwa prawa unijnego po Traktacie z Lizbony, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2011/1.
Bończak-Kucharczyk E., Ochrona praw lokatorów i najem lokali mieszkalnych. Komentarz. Nowe rodzaje najmu. Gospodarowanie zasobami samorządowymi, Warszawa 2019.
Cybula T., Usługi turystyczne. Komentarz, LEX 2012.
Doliwa A., Prawo mieszkaniowe. Komentarz, Warszawa 2020 r.
Hatzopoulos V., Roma S., Caring for sharing? The collaborative economy under EU law, „Common Market Law Review” 2017/1.
Kaźmierczyk A., Issues of short-term rental in light of EU and member states regulations, „PWPM – Review of International, European and Comparative Law” 2019/17.
Poole S., What’s Yours Is Mine: Against the Sharing Economy by Tom Slee review – the problem with Airbnb and Uber, „The Guardian” z 2.04.2016 r.
Szejna A., Kosicki A., Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej i jej znaczenie dla Polski i Europy, Warszawa 2008.
dr Anna Dziergawka
Autorka jest sędzią Sądu Okręgowego w Bydgoszczy (ORCID: 0000-0002-6833-6462).
Naruszenie prawa do rzetelnego procesu poprzez pozbawienie strony dostępu do sądu drugiej instancji w przypadku złożenia wniosku o uzasadnienie wyroku przed jego wydaniem – glosa do wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 13.12.2018 r., 21497/14, Witkowski przeciwko Polsce
W wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 13.12.2018 r., 21497/14, Witkowski przeciwko Polsce, stwierdzono, że Polska naruszyła prawo skarżącego do rzetelnego procesu w sprawie karnej ze względu na nieuwzględnienie wniosku o doręczenie wyroku wraz z uzasadnieniem, złożonego na godzinę przed wydaniem wyroku. Oceniając konkretną sprawę, Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPC) uznał, że sposób zastosowania przez sąd krajowy przepisów ustalających terminy do wnoszenia środków zaskarżenia spowodował pozbawienie strony dostępu do sądu odwoławczego. Autorka odniosła się aprobująco do stanowiska zawartego w przedmiotowym wyroku, wskazując na niezasadność decyzji sądu krajowego o odmowie przyjęcia wniosku skarżącego. W glosie dokonano analizy praktyki orzeczniczej sądów polskich w zakresie regulacji dotyczących terminu wniesienia wniosku o uzasadnienie wyroku oraz skutków złożenia takiego wniosku przed ogłoszeniem wyroku. Jednocześnie zaproponowano pożądaną i jednolitą praktykę sądową, która pozwoli na zachowanie przez stronę prawa do sądu, jak również umożliwi prawidłowe sprawowanie wymiaru sprawiedliwości. Dodatkowo został wysunięty postulat zmiany terminu do złożenia wniosku o uzasadnienie wyroku oraz zakwestionowana została potrzeba tworzenia nowych instytucji w drodze wykładni prawa. W opracowaniu podkreślono uniwersalny charakter wskazówek interpretacyjnych ETPC, które należy odnieść do wszelkich przepisów proceduralnych prawa krajowego, gdzie mogą pojawić się wątpliwości dotyczące dopuszczalności lub skuteczności czynności procesowych, w zależności od okoliczności, w jakich zostały zrealizowane.
Słowa kluczowe: rzetelny proces, prawo do sądu, bezprzedmiotowość wniosku, uzasadnienie wyroku, odmowa przyjęcia wniosku, termin do złożenia wniosku, stosowanie prawa
dr Anna Dziergawka
The author is a judge of the Regional Court in Bydgoszcz, Poland (ORCID: 0000-0002-6833-6462).
Infringement of the Right to a Fair Trial by Depriving a Party of Access to the Court of Second Instance in Case of Filing an Application for Reasons for the Judgment Before Its Issue. Commentary on Judgment of the European Court of Human Rights of 13 December 2018, 21497/14, Witkowski v. Poland
In the judgment of 13 December 2018, 21497/14, Witkowski v. Poland, the European Court of Human Rights stated that Poland violated the applicant’s right to a fair trial in a criminal case due to failure to grant the application for the judgment with a statement of reasons to be served, said application filed one hour before the judgment was issued. Considering this particular case, the European Court of Human Rights (ECtHR) held that the manner in which the Polish court applied the provisions setting out time limits for filing means of appeal resulted in depriving the party of access to the court of appeal. The author approves the view expressed in the judgment in point and indicates that there were no grounds for the Polish court’s decision to refuse to accept the applicant’s application. The commentary contains an analysis of the adjudicating practice of Polish courts relating to the provisions on the time limit for filing an application for reasons for the judgment and the effects of such an application being submitted before the judgment has been delivered. Simultaneously, the commentator suggests what the desired uniform court practice should be to enable the party to retain the right to a fair trial, while permitting the administration of justice to be correctly exercised. Moreover, she suggests changing the time limit for filing the application for reasons for the judgment and questions the need for new mechanisms to be created through statutory interpretation. The commentary stresses the universal character of ECtHR interpretation guidelines, which should apply to all procedural provisions of domestic law where doubts may appear as to the permissibility or effectiveness of procedural acts, depending on the circumstances in which they were performed.
Keywords: fair trial, right to a fair trial, lack of grounds for the application, (statement of) reasons for the judgment, refusal to accept an application, time limit for submission of an application, applying the law
Bibiografia / References
Eichstaedt K. [w:] Kodeks postępowania karnego, t. 1, Komentarz aktualizowany, red. D. Świecki LEX 2019.
Gudowski M., Wyrok w sprawie Witkowski przeciwko Polsce jako przyczynek do dyskusji nad czynnościami procesowymi dokonanymi przed rozpoczęciem biegu terminu procesowego, „Prokuratura i Prawo” 2020/1.
Janusz-Pohl B., O zasadach obliczania terminów procesowych, „Prawo w Działaniu” 2020/41.
Juchacz W., Glosa do wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 13 grudnia 2018 r., skarga nr 21497/14, „Przedsiębiorstwo i Prawo” 2020/10.
Kluza J., Wniosek o uzasadnienie wyroku w postepowaniu karnym w perspektywie wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Witkowski przeciwko Polsce, skarga nr 21497/14, „Kwartalnik Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury” 2019/4.
Kosonoga J., Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 2014 r. III KZ 15/14, „Ius Novum” 2015/3.
Lach A., Rzetelne postępowanie dowodowe w sprawach karnych w świetle orzecznictwa strasburskiego, Warszawa 2018.
Łazarska A., Postępowanie cywilne – postępowanie przed sądem pierwszej instancji – ogłoszenie sentencji wyroku – uchybienie terminu do złożenia wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem. Glosa do postanowienia SN z dnia 25 października 2012 r., I CZ 153/12, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2016/3.
Matras J. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. K. Dudka, LEX 2018.
Rawls J., Teoria sprawiedliwości. Warszawa 2013.
Skowron A., Rzetelny proces karny w ujęciu Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej oraz Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, „Prokuratura i Prawo” 2017/11.
Słownik współczesny języka polskiego, red. B. Dunaj, Warszawa 1996.
Szot A., Między jednolitością a elastycznością stosowania prawa [w:] Wpływ teorii Jerzego Wróblewskiego na współczesne prawoznawstwo, red. T. Bekrycht, M. Zirk-Sadowski, Warszawa 2011.
Wiliński P. [w:] Rzetelny proces karny w orzecznictwie sądów polskich i międzynarodowych, red. P. Wiliński, Warszawa 2009.
Wróblewski J., Wartości a decyzja sądowa, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1973.
dr hab. Mateusz Pilich
Autor jest adiunktem w Katedrze Międzynarodowego Prawa Prywatnego i Handlowego Uniwersytetu Warszawskiego (ORCID: 0000-0001-7934-1606).
Wpływ zagranicznych przepisów wymuszających swoje zastosowanie na stosunki pracy w obrębie Unii Europejskiej – wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 18.10.2016 r., C-135/15, Republik Griechenland przeciwko Grigoriosowi Nikiforidisowi
Prezentowany wyrok Trybunału Sprawiedliwości w sprawie C-135/15, Nikiforidis dotyczy funkcji spełnianej przez zagraniczne przepisy wymuszające swoje zastosowanie na tle jednego z podstawowych aktów europejskiego prawa prywatnego międzynarodowego: rozporządzenia rzymskiego I. Może on wzbudzać zainteresowanie szerszego kręgu odbiorców przynajmniej z dwóch powodów: po pierwsze, z uwagi na zawarte w nim wskazówki odnośnie do jednolitej i autonomicznej wykładni przepisów prawa wtórnego w ramach przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości; po drugie zaś – ze względu na ukazanie w nim zaskakujących powiązań między prawem kolizyjnym a przepisami realizującymi cele ochrony stabilności fiskalnej w strefie euro. Restrykcyjną wykładnię art. 9 ust. 3 rozporządzenia rzymskiego I, której dokonał Trybunał, na pierwszy rzut oka podważa wprowadzenie „tylnymi drzwiami” możliwości uwzględniania przepisów wymuszających państw trzecich, innych niż państwo wykonania umowy, jako okoliczności faktycznej. Pozorny dysonans w stanowisku Trybunału można wyjaśnić koniecznością pogodzenia litery kompromisu legislacyjnego, jaki legł u podstaw art. 9 rozporządzenia rzymskiego I, z drugiej zaś strony świadomością wspólnych interesów finansowych państw strefy euro.
Słowa kluczowe: współpraca sądowa w sprawach cywilnych, prawo właściwe dla umów o pracę, zakres czasowy rozporządzenia Rzym I (WE) nr 593/2008, ochrona podstawowych interesów budżetowych państwa członkowskiego, ogólne obniżenie wynagrodzenia pracowników publicznych, obowiązek lojalnej współpracy
dr hab. Mateusz Pilich
The author is an associate professor at the Department of International Private and Commercial Law, University of Warsaw, Poland (ORCID: 0000‑0001‑7934‑1606).
Impact of Overriding Mandatory Provisions on Employment Relationships within the European Union. Introduction and Judgment of the Court of Justice of 18 October 2016, C-135/15, Republik Griechenland v. Grigorios Nikiforidis
The discussed judgment of the Court of Justice in case C-135/15, Nikiforidis, concerns the function fulfilled by foreign overriding mandatory provisions in the light of one of the basic instruments of European private international law: the Rome I Regulation. It may attract the interest of a wider audience for at least two reasons: firstly, because it provides guidance on the uniform and autonomous interpretation of EU secondary legislation within the Area of Freedom, Security and Justice; and secondly, due to the fact that it reveals surprising links between the conflict of laws regulations and the regulations pursuing the objectives of protecting fiscal stability in the Eurozone. A restrictive interpretation by the Court of Justice of Article 9(3) of the Rome I Regulation has at first glance been undermined by a backdoor introduction of the possibility of taking into account, as a fact of the case, overriding mandatory provisions of third countries other than the place of performance. The apparent dissonance in the Court of Justice’s position can be explained by the necessity to reconcile the letter of the legislative compromise that underlies the whole Article 9 of the Rome I Regulation on the one hand, and, on the other hand, the awareness of the common financial interests of the Member States that belong to the Eurozone.
Keywords:judicial cooperation in civil matters, law applicable to employment contracts, temporal scope of the Rome I Regulation (EC) No. 593/2008, protection of fundamental budgetary interests of a Member State, general reduction of public sector employees’ salaries, duty of sincere cooperation
Bibliografia / References
Avato E., Winkler M.M., Reinforcing the Public Law Taboo: A Note on Hellenic Republic v Nikiforidis, „European Law Journal” 2018/43.
Bonomi A., Overriding Mandatory Provisions in the Rome I Regulation on the Law Applicable to Contracts, „Yearbook of Private International Law” 2008/10.
Czepelak M., Międzynarodowe prawo zobowiązań Unii Europejskiej, Warszawa 2012.
Freitag R., Ausländische Eingriffsnormen vor deutschen Gerichten, „Neue Juristische Wochenschrift” 2018/7.
Fuchs B., Statut kontraktowy a przepisy wymuszające swoje zastosowanie, Katowice 2003.
Hyde D., Raffman D., Sorites Paradox [w:] The Stanford Encyclopedia of Philosophy, red. E.N. Zalta, https://plato.stanford.edu/archives/sum2018/entries/sorites-paradox/ (dostęp: 19.01.2021 r.).
Kłoda M., Prawo właściwe dla zobowiązań umownych – Rzym I. Glosa do wyroku TS z dnia 18 października 2016 r., C-135/15, „Państwo i Prawo” 2018/2.
Kronenberg A., Foreign overriding mandatory provisions under the regulation (EC) No 593/2008 (Rome I Regulation). Judgment of the European Court of Justice of 18 october 2016, case C-135/15, „Cuadernos de derecho transnacional” 2018/2.
Kuipers J.J., Migliorini S., Qu’est-ce que sont les lois de police? Une querelle franco-allemande après la communautarisation de la Convention de Rome, „European Review of Private Law” 2011/2.
Lehmann M., Ungerer J., Applying or Taking Into Account of Foreign Overriding Mandatory Provisions – Sophism Under the Rome I Regulation. Comments on the ECJ Case C-135/15 – Nikiforidis, „Yearbook of Private International Law” 2017–2018/19.
Lijowska M., Instrumenty kolizyjnoprawnej ochrony konsumenta a przepisy koniecznego zastosowania, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2006/2.
Mankowski P., Drittstaatliche Embargonormen, Außenpolitik im IPR, Berücksichtigung von Fakten statt Normen: Art. 9 Abs. 3 Rom I-VO im praktischen Fall (zu Cour d’appel de Paris, 25.2.2015 – 12/23757), „Praxis des Internationalen Privat- und Verfahrensrechts” 2016/5.
Mataczyński M., Przepisy wymuszające swoje zastosowanie w prawie prywatnym międzynarodowym, Kraków 2005.
Pazdan M., Prawo prywatne międzynarodowe, Warszawa 2017.
Pfeiffer T., Eingriffsnormen und ihr sachlicher Regelungsgegenstand [w:] Einheit und Vielfalt des Rechts – Festschrift für Reinhold Geimer zum 65. Geburtstag, red. R.A. Schütze, München 2002.
Pilich M., Prawo prywatne międzynarodowe wobec wyzwań współczesności: migracje i multicentryczność, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2019/2.
Poczobut J., Friedrich Karl von Savigny (1779–1861). Życie i dzieło, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2007/1.
Popiołek W., Znaczenie przepisów o „bezpośrednim działaniu” w zakresie eksportu kompletnego obiektu [w:] Zagadnienia prawne eksportu kompletnych obiektów przemysłowych, red. M. Pazdan, A. Tynel, Katowice 1980.
Rammeloo S., ‘From Rome to Rome’ – Cross-border employment contract. European Private International Law: Intertemporal law and foreign mandatory laws, „Maastricht Journal of European and Comparative Law” 2017/2.
Roth W.H., Drittstaatliche Eingriffsnormen und Rom I-Verordnung, „Praxis des Internationalen Privat- und Verfahrensrechts” 2018/2.
Savigny F.C. von, System des heutigen Römischen Rechts, t. 8, Berlin 1849.
Seif U., Savigny und das Internationale Privatrecht des 19. Jahrhunderts, „Rabels Zeitschrift für ausländisches und internationales Privatrecht” 2001/3.
Siehr K., Mandatory Rules of Third States From Ole Lando to Contemporary European Private International Law, „European Review of Private Law” 2020/3.
Winkler M., Lacombe A., Mesures à vocation extraterritoriale et lois de police: un revers à l’hégémonie juridique outre-Atlantique, „Recueil Dalloz” 2015/21.
Wowerka A., Obce przepisy wymuszające swoje zastosowanie. Glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 18 października 2016 r. w sprawie C-135/15 Republika Grecji przeciwko Grigoriosowi Nikiforidisowi, „Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego” 2019/25.
Zachariasiewicz M.A., O potrzebie wskazania w nowej ustawie o prawie prywatnym międzynarodowym podstawy stosowania przepisów wymuszających swoje zastosowanie, „Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego” 2010/7.
Zachariasiewicz M.A., Przepisy wymuszające swoje zastosowanie [w:] System Prawa Prywatnego, t. 20A, Prawo prywatne międzynarodowe, red. M. Pazdan,Warszawa 2014.
Zachariasiewicz M.A. [w:] Prawo prywatne międzynarodowe. Komentarz, red. M. Pazdan, Warszawa 2018.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego – dr Michalina Szpyrka (autorka jest starszym asystentem sędziego w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego, ORCID: 0000-0001-7678-5287)
Case law of the Supreme Court – dr Michalina Szpyrka (the author is a senior judge’s assistant at the Labour Law and Social Security Chamber of the Supreme Court, Poland, ORCID: 0000-0001-7678-5287)
Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego – dr Robert Talaga (autor jest starszym referendarzem w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Poznaniu, ORCID: 0000-0002-5281-2188)
Case law of the Supreme Administrative Court – dr Robert Talaga (the author is a senior court referendary at the Provincial Administrative Court in Poznań, Poland, ORCID: 0000-0002-5281-2188)