Charakter prawny delegowania pracowników w ramach swobody świadczenia usług w Unii Europejskiej
dr hab. Leszek Mitrus
Autor jest profesorem nadzwyczajnym w Katedrze Prawa Pracy i Polityki Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
Charakter prawny delegowania pracowników w ramach swobody świadczenia usług w Unii Europejskiej
Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie istoty delegowania pracowników w ramach unijnej swobody świadczenia usług, a także zasygnalizowanie głównych wątpliwości i dylematów w tej dziedzinie. Szczególnie istotne znaczenie przypada określeniu relacji pomiędzy dwiema wartościami istotnymi dla procesu integracji europejskiej. Z jednej strony są to swobody gospodarcze rynku wewnętrznego (w tym swoboda świadczenia usług), a z drugiej – polityka społeczna i ochrona praw pracowniczych. Co istotne, legalne delegowanie pracowników stanowi formę mobilności pracowników, która wpisuje się w założenia rynku wewnętrznego i nie może być utożsamiana z tzw. dumpingiem socjalnym. W artykule zaprezentowano dyrektywy 96/71/WE oraz 2014/67/UE dotyczące delegowania pracowników oraz zmieniający się kontekst ich funkcjonowania, w szczególności ze względu na rozszerzenie Unii Europejskiej o państwa Europy Środkowej i Wschodniej. Autor uwypukla konieczność zapewnienia zarówno uczciwej konkurencji, jak i ochrony praw pracowniczych. Przedstawia również problemy związane z egzekwowaniem przepisów o delegowaniu pracowników, zakres ograniczeń, które państwa przyjmujące mogą nakładać na przedsiębiorstwa delegujące, a także dążenia do nowelizacji dyrektywy 96/71/WE.
Słowa kluczowe: delegowanie pracowników, swoboda świadczenia usług w UE, dyrektywa 96/71/WE, dyrektywa 2014/67/UE, dumping socjalny
Legal character of the posting of workers within the framework of freedom to provide services in the European Union
This paper aims to present the essence of posting of workers within the framework of EU freedom to provide services, while mentioning the main doubts and dilemmas in this area. Special importance is given to determining the relationship between two values that are pivotal for the process of European integration. On the one hand, there are economic freedoms of the internal market (including the freedom to provide services), while on the other, we have social policy and workers’ rights protection. Importantly, lawful posting of workers is a form of workers’ mobility, which is consistent with the assumptions of the internal market and cannot be equated with the so-called social dumping. The article presents Directives 96/71/EC and 2014/67/EU, which concern the posting of workers, and the changing context in which these Directives function, in particular due to the accession to the EU of countries of Central and Eastern Europe. The author also emphasises the need to guarantee both fair competition and protection of workers’ rights. Furthermore, he discusses the problems connected with enforcing the provisions on the posting of workers, the restrictions that host states can impose on the enterprises that post workers, as well as the attempts to amend Directive 96/71/EC.
Keywords: posting of workers, freedom to provide services in the EU, Directive 96/71/EC, Directive 2014/67/EU, social dumping
Bibliografia:
Barnard C., EU Employment Law, Fourth Edition, Oxford 2012.
Countouris N., Englom S., Civilising the European Posted Workers Directive [w:] Viking, Laval and Beyond, red. M. Freedland, J. Prassl, Oxford–Portland 2014.
Grzebyk P., Delegowanie pracowników w celu świadczenia usług w innym państwie – wybrane problemy stosowania dyrektywy 96/71 [w:] Prawo pracy. Refleksje i poszukiwania. Księga jubileuszowa Profesora Jerzego Wratnego, red. G. Uścińska, Warszawa 2013.
Kiełbasa M., Prawa socjalne w Unii Europejskiej a granice swobód rynku wewnętrznego, Warszawa 2017.
Kullmann M., Enforcement of Labour Law in Cross-Border Situations, Deventer 2015.
Kurowski W., Stosunek pracy wynikający z umowy w prawie prywatnym międzynarodowym, Warszawa 2016.
Kwasiborski P., Planowana rewizja dyrektywy 96/71/WE w świetle dotychczasowych uwarunkowań prawnych instytucji delegowania pracowników w Unii Europejskiej, „Europejski Przegląd Sądowy” 2016/6.
Majkowska-Szulc S., Sytuacja prawna pracownika delegowanego w ramach świadczenia usług [w:] Przepływ osób i świadczenie usług w Unii Europejskiej. Nowe zjawiska i tendencje, red. S. Biernat, S. Dudzik, Warszawa 2009.
McKay S., Transnational aspects of undeclared work and the role of EU legislation, „European Labour Law Journal” 2014/2.
Mitrus L., Swoboda przemieszczania się pracowników po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, Warszawa 2003.
Mitrus L., Zasady zatrudniania Polaków w Unii Europejskiej w świetle traktatu akcesyjnego, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2004/5.
Nyström B., Final Decision in the Laval Case, „European Labour Law Journal” 2010/2.
Rocca M., Posting of Workers and Collective Labour Law: There and Back Again. Between Internal Markets and Fundamental Rights, Cambridge–Antwerp–Portland 2015.
Ryszka M., Prawa społeczne pracowników a prawa pracodawców-przedsiębiorców na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej, Warszawa 2018.
Surdykowska B., Europejski filar praw socjalnych – próba sprostania wielorakim wyzwaniom stojącym przed Unią Europejską, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2017/11.
Surdykowska B., Projekt dyrektywy w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w UE – element implementacji Europejskiego filaru praw socjalnych, „Monitor Prawa Pracy” 2018/3.
Szpunar M., Zachariasiewicz M., Swoboda przedsiębiorczości i swoboda świadczenia usług a działania związków zawodowych – glosa do wyroku ETS w sprawie C-341/05 Laval oraz do wyroku w sprawie C-438/05 Viking, „Europejski Przegląd Sądowy” 2008/7.
Świątkowski A.M., Kwartet Laval w prawie pracy, „Państwo i Prawo” 2010/12.
Świątkowski A.M., Prawo pracy Unii Europejskiej, Warszawa 2015.
Wąż P., Projekt dyrektywy w sprawie egzekwowania dyrektywy 96/71/WE dotyczącej delegowania pracowników w ramach świadczenia usług, „Monitor Prawa Pracy” 2013/9.
Wieczorek K., Problem utrudnienia dostępu do rynku przedsiębiorstw delegujących pracowników w świetle dyrektywy 96/71/WE oraz dyrektywy wdrożeniowej 2014/67/UE – bariery w dostępie do rynku czy niesprawiedliwe uregulowanie prowadzące do dumpingu socjalnego państw Europy Zachodniej? [w:] Prawne problemy i wyzwania Unii Europejskiej, red. Ł. Pisarczyk, Warszawa 2018.
Wołoszyn-Juszczyk M., Perspektywy delegowania pracowników polskich do krajów Unii Europejskiej, „Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej” 2014.
Wypych A.-K., Grenzüberschreitende Arbeitnehmerüberlassung aus Polen nach Deutchland, Baden-Baden 2016.
dr Marek Benio
Autor jest prawnikiem i ekonomistą, nauczycielem akademickim na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie, współzałożycielem i Wiceprezesem Stowarzyszenia Inicjatywa Mobilności Pracy.
Nowelizacja zasad delegowania pracowników
Artykuł przedstawia przesłanki, cele i najważniejsze przepisy nowelizacji dyrektywy 96/71/WE w sprawie delegowania pracowników w ramach swobody świadczenia usług. Zrozumienie poszczególnych przepisów zmieniających zasady delegowania pracowników ułatwi szeroki kontekst ekonomiczny i polityczny nakreślony w pierwszej części. Najważniejsze zmiany dotyczą obowiązku wypłacania pracownikom delegowanym wszystkich składników wynagrodzenia obowiązujących według przepisów prawa, układów zbiorowych pracy i orzeczeń arbitrażowych państwa przyjmującego, oraz ograniczenie okresu delegowania pracowników do 12 miesięcy z obowiązkowym objęciem ich wszystkimi warunkami zatrudnienia państwa przyjmującego, z wyjątkiem przepisów o nawiązywaniu i rozwiązywaniu umów, zakazie konkurencji oraz pracowniczych programach emerytalnych.
Słowa kluczowe: delegowanie pracowników, swoboda świadczenia usług, nowelizacja dyrektywy podstawowej, Europejski Filar Socjalny, proces legislacyjny Unii Europejskiej
Amendments to the principles of posting of workers
This article presents the reasons, purposes and most important provisions of Directive 96/71/EC on the posting of workers in the framework of the provision of services. Understanding the individual provisions that change the principles of posting of workers will be facilitated by the broad economic and political context provided in the first part. The most important changes concern the obligation to pay to posted workers all the elements of the remuneration applicable in accordance with the law, collective agreements, and arbitration awards of the host state, as well as limiting the period of the posting of workers to 12 months followed by the obligation to cover them with all the conditions of employment of the host state, except for the provisions on entering into and terminating agreements, prohibition of competition, and employee pension schemes.
Keywords: posting of workers, freedom to provide services, amendments to the Basic Directive, European Social Pillar, legislative process of the European Union
Bibliografia:
Benio M., Koszty pracy w usługach transgranicznych. Raport z badań, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie 2016. https://inicjatywa.eu/wp-content/uploads/2016/12/Streszczenie-bada%C5%84-dr-Benio-Pl-1.pdf (dostęp: 22.05.2018 r.).
Bernaciak M., Social dumping and the EU integration process, ETUI Working Paper 2014.06.
Pacolet J., de Wispelaere F., Measuring the size of intra-EU posting on the basis of data collected at European and national level. Conference on Intra EU Posting. Costs and Benefits, HIVA-EZA K.U. Leuven 28 April 2017.
Pacolet J., de Wispelaere F., The size and impact of intra-EU posting on the Belgian economy. With a special focus on the construction sector, HIVA KU Leuven, 2017.
Trésor-Éco, Concurrence sociale des travailleurs détachés en France: fausses évidences et réalités, Trésor-Éco, no 171 Juin 2017.
Vaccarino E., Darvas Z., „Social dumping” and posted workers: a new clash within the EU, Bruegel, 7.03.2016 r., http://bruegel.org/2016/03/socialdumping-and-posted-workers-a-new-clash-within-the-eu (dostęp: 22.05.2018 r.).
van Hoek A., Re-Embedding the Transnational Employment Relationship – Can the Commission Proposal Deliver?, Amsterdam Law School Legal Studies Research Paper No. 2016-69, Centre for the Study of European Contract Law Working Paper No. 2016-16.
Verschueren H., Posting and social security: Legal Aspects of Control and Combating Fraud, Conference on Intra EU Posting. Costs and Benefits, HIVA-EZA K.U. Leuven 28 April 2017.
dr hab. Monika Tomaszewska
Autorka jest profesorem nadzwyczajnym na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego.
Delegowanie pracowników – w poszukiwaniu równowagi między swobodą świadczenia usług a ochroną praw pracownika
Delegowanie jest złożoną konstrukcją prawną, która zawiera w sobie wiele odstępstw od ogólnych zasad obowiązujących w przepisach zaliczanych do prawa pracy Unii Europejskiej, w tym chociażby określenie standardu minimalnej i maksymalnej ochrony, czy regulacji praw pracowniczych przy pomocy norm imperatywnych. Na dodatek przepisy dyrektywy 96/71/WE regulującej prawa pracowników delegowanych w zależności od etapu integracji ulegają zmiennej interpretacji, gdzie raz górę biorą rozwiązania związane ze swobodą świadczenia usług – będącą fundamentalną zasadą prawa unijnego, innym razem środki krajowe wzmacniające ochronę pracowników delegowanych i jednocześnie chroniące rynki krajowe. Celem artykułu jest przedstawienie zarówno konstrukcji delegowania, jak i trudności w praktycznym jej stosowaniu.
Słowa kluczowe: pracownicy delegowani, warunki pracy za granicą, ocena ochrony praw i interesów pracowników, konflikt wartości na rynku wewnętrznym Unii
Posting workers: trying to strike a balance between freedom to provide services and protection of worker’s rights
Posting is a complex legal mechanism, with many departures from the general rules applicable in the provisions of EU labour law, including, e.g. determining standard of minimum pay and maximum protection or regulations on workers’ rights using imperative norms. Moreover, there are changes in the interpretation of Directive 96/71/EC, which regulates the rights of posted workers depending on the stage of integration: sometimes it is solutions connected with the freedom to provide services - a fundamental principle of EU law - that get the upper hand, on other occasions it is national measures strengthening the protection of posted workers and protecting domestic markets that take precedence. This article aims to present both the mechanism of posting and the difficulties involved in its practical application.
Keywords: posted workers, working conditions abroad, evaluation of protection of workers’ rights and interests, conflict of values on the EU internal market
Bibliografia:
Countouris N., Engblom S., Civilising the European Posted Workers Directive [w:] EU Law in the Member States. Viking, Laval and Beyond, red. M. Freedland, J. Prassl, London 2014.
Cremers J., In search of cheap labour in Europe. Working and living conditions of posted workers, Bruxelles 2011.
Holloway J., Social policy harmonisation in the European Community, Farnborough 1981.
Roberts S., A short history of social security coordination [w:] 50 years of Social Security Coordination. Past – Present – Future. Report of the conference celebrating the 50th Anniversary of the European Coordination of Social Security, Prague 7–8 May 2009, red. Y. Jorens, Luxembourg 2010.
Szypniewski M., Tomaszewska M., Obowiązki informacyjne pracodawcy wobec pracownika delegowanego - kilka uwag krytycznych, „Europejski Przegląd Sądowy” 2017/11.
Tomaszewska M., Prawo integracji stosunku pracy. Między jednością a różnorodnością, Gdańsk 2011.
Watson P., Social security law of the European Communities, London 1980.
prof. Catherine Barnard, Trinity College Cambridge
Delegowanie pracowników – kwestia płacy
Niniejsze opracowanie dotyczy delegowania pracowników w ramach swobody świadczenia usług w UE, ze szczególnym uwzględnieniem wynagrodzenia pracowników delegowanych. W artykule zauważa się, iż, mimo że traktowanie pracowników migrujących zgodnie z art. 45 TFUE opiera się na idei równego traktowania przez państwo przyjmujące (pracownicy migrujący i krajowi muszą być traktowani tak samo), traktowanie pracowników delegowanych świadczących usługi zgodnie z art. 56 TFUE opiera się na zasadzie zróżnicowania (pracownicy delegowani i pracownicy z państwa przyjmującego są traktowani różnie, co stwarza ryzyko dumpingu socjalnego). Trwający proces legislacyjny zmierzający do zmiany dyrektywy 96/71/WE jest próbą rozwiązania tej swoistej kwadratury koła, jednak kraje Europy Środkowej i Wschodniej mogą twierdzić, że dzieje się to ze szkodą dla nich. W niniejszym artykule problem zilustrowano na przykładzie „minimalnych stawek płacy”, zgodnie z interpretacją przedstawioną przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W opracowaniu ostrzega się jednak, że narzucenie zasady równego traktowania powoduje ryzyko pogłębienia podziałów, zamiast zamierzonego ujednolicenia.
Słowa kluczowe: pracownicy delegowani, swoboda świadczenia usług w UE, minimalne stawki płacy, zasada równego traktowania, dumping socjalny
Posting posted workers: the question of pay
The chapter concerns the posting of workers in the framework of the freedom to provide services within EU, with particular reference to the remuneration of posted workers. The article notes that while the treatment of migrant workers under Article 45 TFEU is premised on the idea of equal treatment by the host state (migrant workers and national workers must be treated the same), the treatment of posted workers providing services under Article 56 TFEU has been premised on differentiation (posted workers and host state workers are treated differently thus creating the risk of social dumping. The current legislative process on the amendment to the Directive 96/71 attempts to square this circle but, central and Eastern European states might argue, to their detriment. The article takes the case of ‘minimum rates of pay’, as interpreted by the Court of Justice of the European Union, as an illustration of this problem. However, the chapter warns that the imposition of the principle of equal treatment risks being more divisive than unifying.
Keywords: posted workers, freedom to provide services in the EU, minimum pay rates, principle of equal treatment, social dumping
Bibliografia:
Barnard C., Fair’s Fair [w:] Smart Public Procurement and Labour Standards. Pushing the Discussion after RegioPost, red. A. Sánchez-Graells, Oxford–Portland 2018.
Briançon P., Macron to show Eastern Europe how much he cares, https://www.politico.eu/article/emmanuel-macron-eastern-europe-posted-workers/ (dostęp: 10.05.2018 r.).
Deakin S., Brexit, Labour Rights and Migration: Why Wisbech Matters to Brussels, „German Law Journal” 2016/17.
Ilie L., Macron confident of „posted” workers deal after meeting Romanian president, https://uk.reuters.com/article/uk-france-centraleurope/macron-confident-of-posted-workers-deal-after-meeting-romanian-president-idUKKCN1B41QO (dostęp: 10.05.2018 r.).
Murphy F., France’s Macron gains eastern foothold on EU „posted workers”, https://uk.reuters.com/article/uk-france-centraleurope/frances-macron-gains-eastern-foothold-on-eu-posted-workers-idUKKCN1B31OG (dostęp: 10.05.2018 r.).
de Wispelaere F., Pacolet J., The size and impact of intra-EU posting on the Belgian economy with a special focus on the construction sector, Leuven 2017, https://lirias.kuleuven.be/bitstream/123456789/577669/1/The+size+and+impact+of+intra-EU+posting+on+the+Belgian+economy.pdf (dostęp: 10.05.2018 r.).
Vaccarino E., Darvas Z., „Social dumping” and posted workers: a new clash within the EU, http://bruegel.org/2016/03/social-dumping-and-posted-workers-a-new-clash-within-the-eu/ (dostęp: 10.05.2018 r.).
prof. dr hab. Jan Barcz
Autor jest kierownikiem Katedry Prawa Międzynarodowego i Prawa UE w Kolegium Prawa Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie.
Regulacje krajowe dotyczące płacy minimalnej dla pracowników delegowanych. Interpretacja przepisów dyrektywy 96/71/WE w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości
Przedmiotem artykułu jest interpretacja (w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE) przepisów dyrektywy 96/71/WE dotyczących sprecyzowania regulacji krajowych odnoszących się do wymogu płacy minimalnej należnej pracownikom delegowanym (postanowienia art. 3 ust. 1 tiret pierwsze i drugie w powiązaniu z ust. 8 art. 3). Problematyka ta w zasadzie nie jest objęta gorącą dyskusją dotyczącą nowelizacji dyrektywy 96/71/WE. Jest to podejście zasadne. Co prawda w poszczególnych przypadkach mogą występować problemy interpretacyjne, zwłaszcza dotyczące klasyfikacji umów zbiorowych jako powszechnie stosowanych, niemniej dotychczasowe orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości daje stosunkowo jednoznaczne wytyczne w tym zakresie. Kwestią, która w pewnym zakresie czeka na wyjaśnienie, jest określenie priorytetu układu zbiorowego miarodajnego dla określenia wynagrodzenia pracowników delegowanych, w przypadku gdy w państwie członkowskim jest kilka takich układów uznanych za powszechnie stosowane w danym obszarze działalności gospodarczej, z różnymi wymogami co do wynagrodzenia. W pozostałym zakresie, zwłaszcza co do kontroli równości traktowania w sytuacji, gdy w danym państwie członkowskim nie ma systemu uznawania układów zbiorowych za powszechnie stosowane, czy generalnej weryfikacji środków krajowych w świetle postanowień art. 56 TFUE, istnieją jasne testy takiej kontroli wywodzące się z utrwalonego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości.
Słowa kluczowe: pracownicy delegowani, dyrektywa 96/71/WE, orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE, płaca minimalna, regulacje krajowe dotyczące płacy minimalnej
National regulations on minimum pay for posted workers. Interpreting Directive 96/71/EC in the light of the case law of the Court of Justice
The present article deals with interpreting (in the light of the case law of the Court of Justice of the EU) those provisions of Directive 96/71/EC that concern clarifying the national regulations on the requirement of minimum pay to which posted workers are entitled (Art. 3(1) first and second indents in conjunction with Art. 3(8)). These problems are, in principle, not part of the heated discussion about amendments to Directive 96/71/EC, which is the correct approach. Although in individual cases interpretation problems may arise, especially regarding the classification of collective agreements as universally applicable, the existing case law of the Court of Justice provides relatively unequivocal guidance in this regard. The issue that has been awaiting explanation for some time is determining the precedence of a collective agreement relevant for determining the salary of posted workers if, in a Member State, there are a number of such agreements and all are considered universally applicable in a given field of business, but contain different pay requirements. In the remaining scope, especially with respect to control of the equality of treatment in the situation when, in a given Member State, there is no system of recognising collective agreements as universally applicable or with respect to general verification of national measures in the light of Art. 56 TFEU, there are clear tests for such control in the established case law of the Court of Justice.
Keywords: posted workers, Directive 96/71/EC, case law of the Court of Justice of the EU, minimum pay, national regulations on minimum pay
prof. zw. dr hab. Krzysztof Ślebzak, LL.M.
Autor jest kierownikiem Katedry Prawa Pracy i Prawa Socjalnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Ustawodawstwo właściwe dla delegowanych pracowników najemnych w dziedzinie zabezpieczenia społecznego
Celem artykułu jest omówienie zagadnień, które wyłoniły się w sprawach dotyczących delegowania pracowników i mają istotne znaczenie dla rozumienia dotychczasowych założeń dotyczących koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Chodzi o problematykę związaną z normatywnym znaczeniem podlegania ustawodawstwu państwa członkowskiego, zakresem podmiotowym delegowania oraz relacją instytucji delegowania do jednoczesnego wykonywania pracy na terytorium dwóch państw członkowskich. Mimo że część z tych zagadnień była już poruszana w doktrynie, dynamika spraw dotyczących delegowania pracowników, a zwłaszcza okoliczność, że nadal mogą one wywoływać problemy ze stosowaniem prawa unijnego i uzasadniać występowanie do Trybunału Sprawiedliwości z pytaniami prejudycjalnymi, wymaga usystematyzowania dotychczasowej dyskusji i szerszego spojrzenia na przedmiotowe zagadnienia.
Słowa kluczowe: podleganie ustawodawstwu właściwemu pracowników delegowanych, delegowanie zleceniobiorców, jednoczesne wykonywanie pracy na terytorium dwóch państw członkowskich
Legislation applicable to posted employed persons in the area of social security
This article aims to discuss the issues that emerged in cases relating to posted workers and are vital for the understanding of the existing assumptions concerning coordination of social security systems. This concerns the problems relating to the normative meaning of being covered by the legislation of the Member State, the scope of persons covered by posting and the relationship between the mechanisms of posting and working in the territories of two Member States at the same time. Even though some of these issues have already been discussed in literature, the dynamics of cases that involve the posting of workers and especially the fact that problems may still arise in the context of applying EU law, justifying references for preliminary rulings to the Court of Justice, require structuring the results of discussions held so far and taking a broader look at the issues in point.
Keywords: posted workers being covered by the relevant legislation, posting of service providers, working in the territories of two Member States at the same time
Bibliografia:
Matczak D., Sytuacja prawna pracowników delegowanych w ramach świadczenia usług w Unii Europejskiej w zakresie prawa właściwego dla stosunku pracy oraz koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, maszynopis, Poznań 2017.
Pennings F., European Social Security Law, Anwerp–Oxford–Portland 2010.
Steinmeyer H.D. [w:] Europäisches Sozialrecht, red. M. Fuchs, Baden-Baden 2010.
Ślebzak K., Delegowanie równoległe w świetle przepisów dotyczących koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2016/7.
Ślebzak K., Determination of the legislation applicable and the principle of being subject to the legislation of a single member state – selected issues, „Ius Novum” 2014/2.
Ślebzak K., Kilka uwag na temat interpretacji przepisów dotyczących koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego oraz stosowania wyroków TSUE w zakresie delegowania pracowników [w:] Przyszłość prawa pracy. Liber Amicorum. Księga jubileuszowa Profesora Michała Seweryńskiego, Łódź 2015.
Ślebzak K., Kilka uwag na temat procedury ustalania ustawodawstwa właściwego w kontekście delegowania pracowników oraz wykonywania pracy na terytorium więcej aniżeli jednego państwa członkowskiego, „Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka” 2013/12.
Ślebzak K., Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego [w:] Studia i analizy Sądu Najwyższego. Przegląd orzecznictwa za rok 2016, red. J. Kosonoga, Warszawa 2017.
Ślebzak K., Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego oraz umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym [w:] Studia i analizy Sądu Najwyższego. Przegląd orzecznictwa za rok 2015, red. J. Kosonoga, Warszawa 2016.
Ślebzak K., O wymogu podlegania przed delegowaniem ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym siedzibę ma pracodawca, w rozumieniu przepisów dotyczących koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2017/10.
Ślebzak K., Podleganie ubezpieczeniu społecznemu w przypadku jednoczesnego wykonywania pracy i prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium przynajmniej dwóch państw członkowskich UE, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2013/11.
Ślebzak K., Ustalanie ustawodawstwa tymczasowego na podstawie rozporządzeń 883/2004 i 987/2009, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2014/7.
Zieliński M.J., Wybrane problemy interpretacyjne w zakresie podlegania ustawodawstwu właściwemu na podstawie unijnych przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, „Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka” 2017/3.
dr Marcin Kiełbasa
Autor jest prawnikiem, ekspertem Inicjatywy Mobilności Pracy i komentatorem zagadnień związanych z delegowaniem pracowników specjalizuje się m.in. w prawie gospodarczym UE, w szczególności w prawie rynku wewnętrznego i delegowania pracowników oraz w zagadnieniach transgranicznych w prawie pracy i ubezpieczeń społecznych.
Dumping socjalny w kontekście delegowania pracowników na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej – zagrożenie dla standardów zatrudnienia, polityczny slogan czy mit?
Toczona od kilku lat dyskusja dotycząca zmian w unijnych przepisach o delegowaniu pracowników stała się najnowszą i kolejną, obok debaty przy okazji prac nad dyrektywą usługową, areną debaty na temat tzw. dumpingu socjalnego. Określenie to stało się dla części opinii publicznej i polityków ilustracją tezy, że urzeczywistnienie swobody świadczenia usług na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej grozi podważeniem europejskiego modelu socjalnego. Inni z kolei uważają je za przykład protekcjonistycznego wykorzystywania prawa UE do ochrony krajowego rynku państw przyjmujących. Artykuł stanowi próbę konceptualizacji pojęcia dumpingu socjalnego w Unii Europejskiej w kontekście delegowania pracowników na rynku wewnętrznym UE. Dostarczyć też ma odpowiedzi na pytanie, czy pojęcie dumpingu socjalnego w tym obszarze stanowi rzeczywiste zagrożenie dla standardów w obszarze zatrudnienia, polityczny slogan czy może wykorzystywany politycznie (zwłaszcza dla celów protekcjonistycznych) mit. Ukazuje również praktyki, które w kontekście delegowania pracowników mogą być uznane, w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości, za stanowiące przejaw dumpingu socjalnego.
Słowa kluczowe: delegowanie pracowników, dumping socjalny, rynek wewnętrzny UE, swobodne świadczenie usług, dyrektywa 96/71/WE, dyrektywa 2014/67/UE, dyrektywa usługowa, osoby pozornie samozatrudnione, minimalne stawki płacy, osoby zatrudnione „na czarno”
Social dumping in the context of the posting of workers on the internal market of the European Union. A threat to employment standards, a political slogan or a myth?
For a few years now, the discussion about amendments to EU provisions on the posting of workers has been ongoing. It has become the latest and yet another, apart from the debate surrounding the work on the Services Directive, forum for debate about social dumping. For part of the general public and for politicians, this tern has become an illustration of the thesis that realising the freedom to provide services on the internal market of the European Union threatens to undermine the European social model. Others consider it an example of a protectionist application of EU law to protect the national markets of the host states. This article is an attempt to conceptualise the notion of social dumping in the context of posting workers on the internal market of the European Union. It is also meant to answer the question whether the notion of social dumping in this area is a real threat to employment standards, a political slogan, or perhaps a myth, which is used for political (especially protectionist) purposes. It also shows the practices which, in the context of the posting of workers, may be regarded as manifestations of social dumping in the light of case law of the Court of Justice.
Keywords: posting of workers, social dumping, EU internal market, freedom to provide services, Directive 96/71/EC, Directive 2014/67/EU, Services Directive, ostensibly self-employed persons, minimum pay rates, undeclared workers
Niniejsze opracowanie powstało jako jeden z rezultatów projektu badawczego pt. Prawa socjalne w Unii Europejskiej a granice swobód rynku wewnętrznego. Projekt został sfinansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji numer DEC-2013/09/N/HS5/02934.
Bibliografia:
Alber J., Standing G., Social dumping, catch-up or convergence? Europe in a comparative global context, „Journal of European Social Policy” 2000/2.
Alderman L., France’s Macron Looks to Confront Eastern Europe Over Low-Cost Workers, „The New York Times” z 23.08.2017 r.
Barnard C., Social dumping and the race to the bottom: some lessons for the European Union from Delaware?, „European Law Review” 2000/1.
Bauerova L.M., Macron Draws Ire From Poland in Push on ‘Social Dumping’, https://www.bloomberg.com/news/articles/2017-08-29/macron-draws-ire-from-poland-in-push-on-social-dumping-chart (dostęp: 15.05.2018 r.).
Bernaciak M., Social dumping and the EU integration proces, Brussels 2014.
Bernaciak M., Social dumping: political catchphrase or threat to labour standards?, Brussels 2012.
Craig P., de Búrca G., EU Law. Text, Cases, and Materials, Oxford 2008.
Darvas Z., Could revising the posted workers directive improve social conditions?, http://bruegel.org/wp-content/uploads/2017/08/Darvas_2017-01-31_EP_Posting_workers-1.pdf (dostęp: 15.05.2018 r.).
Dudzik S., Usługi w ogólnym interesie gospodarczym w projekcie dyrektywy o usługach na rynku wewnętrznym, „Wspólnoty Europejskie” 2005/10.
Hatzopoulos V., Do T.U., The Case Law of the ECJ concerning the Free Provision of Services: 2000–2005’ „Common Market Law Review” 2006/4.
Hatzopoulos V., Legal Aspects in Establishing the Internal Market for Services, „Research Papers in Law” 2007/6.
Hepple R., New Approaches to International Labour Regulation, „International Law Journal” 1997/4.
Kenner J., Economic and Social Rights in the EU Legal Order: The Mirage of Indivisibility [w:] Economic and Social Rights under the EU Chapter of Fundamental Rights – A Legal Perspective, red. T.K. Hervey, J. Kenner, Oxford 2003.
Kiełbasa M., Prawa socjalne w Unii Europejskiej a granice swobód rynku wewnętrznego, Warszawa 2017.
Kiss M., Understanding social dumping in the European Union, http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/BRIE/2017/599353/EPRS_BRI(2017)599353_EN.pdf (dostęp: 15.05.2018 r.).
Lewis F., Europe’s social dumping, „The New York Times” z 24.07.1993 r.
Lomas U., East European Tax Dumping 'A Myth’ Says Verheugen, https://www.tax-news.com/news/East_European_Tax_Dumping_A_Myth_Says_Verheugen_17480.html (dostęp: 15.05.2018 r.).
Łaszewska-Hellrieger M., Hellrieger Ch., Dyrektywa o usługach – czy kompromis jest możliwy?, „Prawo i Podatki Unii Europejskiej w Praktyce” 2006/4.
Posted workers, http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=471&langId=en (dostęp: 15.05.2018 r.).
Richert J., Posted Workers in the EU: Social Dumping vs Competitive Advantage, http://ecipe.org/blog/posted-workers-in-the-eu-social-dumping-vs-competitive-advantage/ (dostęp: 15.05.2018 r.).
Sapir A., Single Market and Social Protection: Friends or Foes?, cyt. za: U. Batsaikhan, EU posted workers: separating fact and fiction, http://bruegel.org/2017/08/eu-posted-workers-separating-fact-and-fiction/ (dostęp: 15.05.2018 r.).
Sinn H.-W., Social Dumping in the Transformation Process [w:] Economic Policy in the International Economy. Essays in Honor of Assaf Razin, red. E. Helpman, E. Sadka, Cambridge 2003.
Stańko K., Dumping socjalny pracowników delegowanych to mit, „Dziennik. Gazeta Prawna” z 6.09.2017 r.
de Wispelaere F., Pacolet J., Posting of workers. Report on A1 Portable Documents issued in 2016, Leuven 2017.
de Wispelaere F., Pacolet J., Posting of workers: A call for a broader debate, https://www.euractiv.com/section/economy-jobs/opinion/posting-of-workers-a-call-for-a-broader-debate/ (dostęp: 15.05.2018 r.).
Vaccarino E., Darvas Z., „Social dumping” and posted workers: a new clash within the EU, http://bruegel.org/2016/03/social-dumping-and-posted-workers-a-new-clash-within-the-eu/ (dostęp: 15.05.2018 r.).
Vaughan-Whitehead D., EU Enlargement versus Social Europe? The Uncertain Future of the European Social Model, Cheltenham 2003.
Zawadzka Z., Handel zagraniczny i wzrost gospodarczy [w:] Makro- i mikroekonomia. Podstawowe problemy, red. S. Marciniak, Warszawa 2002.
dr hab. Justyna Łacny
Autorka jest profesorem nadzwyczajnym na Wydziale Administracji i Nauk Społecznych Politechniki Warszawskiej, ekspertem do spraw legislacji w Biurze Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu, autorką publikacji z zakresu prawa instytucjonalnego i gospodarczego Unii Europejskiej.
Kary administracyjne nakładane przez organy krajowe na podmioty uzyskujące fundusze Unii Europejskiej w wyniku nieprawidłowości – wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 28.10.2010 r., C-367/09, Belgisch Interventie- en Restitutiebureau przeciwko SGS Belgium NV i innym
Refundacje wywozowe stanowią finansowany z budżetu UE mechanizm interwencyjny ustanowiony w ramach Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) ukierunkowany na wparcie eksportu unijnych produktów rolnych poza granice UE. Refundacje te mają pokrywać różnice pomiędzy niższymi cenami produktów rolnych na unijnym rynku a ich wyższymi cenami na rynkach światowych i zachęcać do ich wywozu poza granice UE. Korzystający z refundacji wywozowych eksporterzy, którzy dopuszczą się nieprawidłowości w toku czynności związanych z eksportem, są zobowiązani do ich zwrotu. Są na nich również nakładane kary administracyjne. Problematyki tej dotyczy omawiany w niniejszych „Kamieniach Milowych” wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 28.10.2010 r., C-367/09, Belgisch Interventie- en Restitutiebureau przeciwko SGS Belgium NV i innym. W sprawie tej powstało pytanie, czy przepisy unijnego rozporządzenia nr 3665/87, dotyczącego refundacji wywozowych, zobowiązujące eksportera produktów rolnych do zwrotu refundacji wywozowych uzyskanych w wyniku nieprawidłowości i ustalające nakładane na niego w takim przypadku finansowe kary administracyjne, mogą być zastosowane również w stosunku do zatwierdzonej przez państwo członkowskie spółki wyspecjalizowanej w dziedzinie kontroli i audytu, jeżeli nieprawidłowość została popełniona nie przez eksportera, lecz przez tę spółkę. Trybunał Sprawiedliwości możliwość taką wykluczył. Orzekł również, że kary administracyjne mogą być nakładane wyłącznie na podstawie rozporządzeń sektorowych regulujących funkcjonowanie poszczególnych sektorów związanych z poborem dochodów do budżetu UE lub dokonywaniem z tego budżetu wydatków, takich jak np. rozporządzenie dotyczące refundacji wywozowych. W razie braku takich przepisów stosowane są kary administracyjne ustanowione w przepisach krajowych. Kar administracyjnych nie można natomiast nakładać na podstawie art. 5 rozporządzenia nr 2988/95, gdyż przepisy te nie wywołują bezpośredniego skutku.
Słowa kluczowe: kary administracyjne, nieprawidłowość, zasada pewności prawnej, refundacje wywozowe
Administrative penalties imposed by national authorities on entities that obtain EU funds as a result of irregularity. Introduction and Court of Justice judgment of 28 October 2010, C-367/09, Belgisch Interventie- en Restitutiebureau v. SGS Belgium NV and Others
Export refunds are an EU-funded intervention mechanism, established under the Common Agricultural Policy, aimed at supporting the export of EU agricultural products outside the EU. Export refund beneficiaries who commit irregularities in the course of exporting the products are required to return them and administrative penalties shall be imposed on them. This issue is addressed by the judgment of the Court of Justice of 28 October 2010 in Case C-367/09 Belgisch Interventie- en Restitutiebureau v SGS Belgium NV and Others. In this case the question was raised whether the provisions of EU Regulation No 3665/87 on export refunds, which required the exporter of agricultural products to repay export refunds obtained as a result of irregularities and provided the administrative penalties imposed in that case, may also be applied to a control and audit company approved by the Member State who has committed irregularity. The Court of Justice has ruled out this possibility. It also stated that administrative penalties can only be imposed on the basis of sectoral regulations governing specific areas of revenue collection or expenditure of the EU budget, such as, for example, the regulation on export refunds. In the absence of such provisions, the administrative penalties laid down in national provisions shall apply. However, administrative penalties cannot be imposed on the basis of Article 5 of Regulation No 2988/1955 since those provisions do not have direct effect.
Keywords: administrative sanctions, irregularity, principle of legal certainty, export refunds
Bibliografia:
Łacny J., Możliwość odstąpienia przez państwo członkowskie od odzyskiwania funduszy Unii Europejskiej wydatkowanych w wyniku nieprawidłowości – wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 13.03.2008 r., C-383/06 do C-385/06, Vereniging Nationaal Overlegorgaan Sociale Werkvoorziening, „Europejski Przegląd Sądowy” 2018/4.
Łacny J., Odzyskiwanie funduszy Unii Europejskiej wydatkowanych przez jednostki w wyniku nieprawidłowości – wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 18.12.2014 r., C-599/13, Somalische Vereniging Amsterdam en Omgeving (Somvao) przeciwko Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, „Europejski Przegląd Sądowy” 2018/2.
Łacny J., Wydatkowanie funduszy Unii Europejskiej w wyniku nieprawidłowości. Elementy definicyjne pojęcia „nieprawidłowość” – wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 26.05.2016 r. w połączonych sprawach C-260/14 i C-261/14, Judeţul Neamţ i Judeţul Bacău przeciwko Ministerul Dezvoltării Regionale și Administraţiei Publice, „Europejski Przegląd Sądowy” 2018/1.
Zielińska E., Harmonizacja sankcji karnych w Unii Europejskiej [w:] Przestępstwo – kara – polityka kryminalna. Problemy tworzenia i funkcjonowania prawa, red. J. Giezek, Warszawa 2006.
