Determinanty zadłużenia polskich gmin i miast na prawach powiatu. Analiza dla lat 2006-2016
dr hab. Agnieszka Kopańska
jest adiunktem na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego.
dr Mateusz Kopyt
jest adiunktem na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego.
Udział autorski:
Agnieszka Kopańska – 60%
Mateusz Kopyt – 40%
Determinanty zadłużenia polskich gmin i miast na prawach powiatu. Analiza dla lat 2006-2016
W ostatnich kilkunastu latach można zaobserwować znaczny wzrost długu lokalnego. Widoczne są jednak istotne różnice pomiędzy samorządami. Przykładowo w 2016 r. przeciętna wielkość długu per capita gmin i miast na prawach powiatu wynosiła 915 zł, jednakże 90 gmin nie wykazało żadnego długu, a w najbardziej zadłużonych samorządach dług ten przekraczał 5000 zł.
Celem artykułu jest znalezienie czynników determinujących zróżnicowanie wielkości lokalnego zadłużenia. Analizy prowadzone w artykule dotyczą długu gmin i miast na prawach powiatu w latach 2006–2016. Wykorzystano ekonometryczne analizy panelowe, jak również elementy analiz przestrzennych.
W badaniu ekonometrycznym, zgodnie z przeglądem literatury, wyróżnione zostały zmienne określające lokalne budżety – zarówno po stronie dochodów, jak i wydatków, polityczne aspekty decyzji o zadłużeniu, regulacje prawne definiujące lokalne zadłużenie. Badanie pozwoliło potwierdzić, że wielkość zadłużenia samorządów jest związana przede wszystkim z deficytem i wydatkami inwestycyjnymi. W Polsce szczególną rolę w kształtowaniu wielkości długu mają inwestycje realizowane z dofinansowaniem dotacji ze środków Unii Europejskiej. Badanie pokazało, że można mieć do czynienia z relatywnie większym korzystaniem z długu przez jednostki o słabszej kondycji finansowej wyrażonej przez nowy indywidualny wskaźnik zadłużenia. Jest to szczególnie widoczne od 2014 r., czyli od momentu obowiązywania nowego limitu. Kolejną ciekawą obserwacją jest powiązanie zadłużenia z cyklem wyborczym, ale politycy, którzy silniej konkurują o stanowisko, zadłużają samorządy w mniejszym stopniu. Badanie pozwoliło również zaobserwować istotną statystycznie dodatnią globalną autokorelację przestrzenną. Jednocześnie zidentyfikowany typ struktury przestrzennej był stabilny w całym analizowanym okresie.
Słowa kluczowe: zadłużenie lokalne, reguły zadłużenia samorządów, interakcje przestrzenne
Determinants of indebtedness of Polish municipalities and cities with the rights of counties. Analysis for 2006-2016
A significant increase has been observed in local debt in the last dozen or so years. However, significant differences between local authorities are noticeable. For example, in 2016, the average debt per capita of municipalities and cities with the rights of counties was PLN 915, whereas 90 municipalities have not disclosed any debt, while the debt in the most indebted local authorities was over PLN 5000.
The objective of this article is to find factors determining the difference in the level of local indebtedness. The analyses presented in the article apply to the debt of municipalities and cities with the rights of counties in 2006–2016. Econometric panel analysis, as well as elements of spatial analysis, were used.
In the econometric analysis, in accordance with the review of the literature, variables were highlighted which specify local budgets – on both the income and expenditure sides, political aspects of decisions regarding indebtedness and legal regulations defining local indebtedness. The analysis enabled the confirmation that the level of local authority debt is primarily related to the deficit and investment expenditure. Investments made with co-financing from grants from European Union funds play an important role in Poland in forming the level of indebtedness. The analysis has shown that it is possible for units with a poorer financial condition, expressed by the new individual indebtedness ratio, to make relatively greater use of debt. This is particularly noticeable from 2014, namely from the moment that the new limit started to apply. Another interesting observation is the connection between debt and the electoral cycle, although politicians, who compete more strongly for office, increase the debts of the local authorities to a lesser extent. The study also enabled the observation to be made of the statistically significant positive global spatial autocorrelation. At the same time, the identified type of spatial structure was stable throughout the period under review.
Keywords: local indebtedness, rules for accepting debt for local authorities, spatial interactions
Bibliografia:
Asatryan Z., Feld L.P., Geys B., Partial fiscal decentralization and sub-national government fiscal discipline: empirical evidence from OECD countries, “Public Choice” 2015/163, s. 307–320, https://doi.org/10.1007/s11127-015-0250-2
Babczuk A., Zadłużenie spółek komunalnych w Polsce. Próba oceny skali i zróżnicowania regionalnego, „Finanse Komunalne” 2012/9 (164), s. 5–16
Baskaran T., On the Link Between Fiscal Decentralization and Public Debt in OECD Countries, Munich Personal RePEc Archive, 2010/21599, s. 1–29
Bastida F., Beyaert A., Benito B., Electoral Cycles And Local Government Debt Management, “Local Government Studies” 2013/91, s. 107–132, https://doi.org/10.1080/03003930.2012.683861
Bell A., Jones K., Explaining Fixed Effects: Random Effects Modeling of Time-Series Cross-Sectional and Panel Data, “Political Science Research and Methods” 2015/31, s. 133–153, https://doi.org/10.1017/psrm.2014.7
Besfamille M., Lockwood B, Bailouts in federations: Is a hard budget constraint always best?, “International Economic Review” 2008/492, s. 577–593, https://doi.org/10.1111/j.1468-2354.2008.00490.x
Bivand R., Creating Neighbours, 2018, https://cran.r-project.org/web/packages/spdep/vignettes/nb.pdf (dostęp on-line 20.04.2018)
Borc R., Fossen F.M., Freier R., Thorsten M., Race to the debt trap? Spatial econometric evidence on debt in German municipalities, “Regional Science and Urban Economics” 2015/53, s. 20–37
Bröthaler J., Getzner M., Haber G., Sustainability of local government debt: a case study of Austrian municipalities, “Empirica” 2015/423, s. 521–546, https://doi.org/10.1007/s10663-014-9261-3
Bukowska G., Siwińska-Gorzelak J., Czy konkurencja determinuje wielkość inwestycji gmin miejskich w Polsce?, „Gospodarka Narodowa” 2016/(6)286, s. 95–114
De Mello L.R., Fiscal decentralization and intergovernmental fiscal relations: A cross-country analysis, “World Development” 2000/282, s. 365–380, https://doi.org/10.1016/S0305-750X9900123-0
Dietrichson J., Ellegård L.M.,. Assist or desist? Conditional bailouts and fiscal discipline in local governments, “European Journal of Political Economy” 2015/38, s. 153–168, https://doi.org/10.1016/j.ejpoleco.2015.02.004
Eyraud L., Lusinyan L., Decentralizing Spending More than Revenue: Does It Hurt Fiscal Performance?, “IMF Working Papers” 2011/(11)226, 1, s. 1–33, https://doi.org/10.5089/9781463904944.001
Europejska Karta Samorządu Lokalnego z dnia 15.10.1985 r. (Dz.U. 1994 Nr 124 poz. 607 ze zm.)
Foremny D., Sub-national deficits in European countries: The impact of fiscal rules and tax autonomy. “European Journal of Political Economy” 2014/34, s. 86–110
Geys B., Government Weakness and Electoral Cycles in Local Public Debt: Evidence from Flemish Municipalities, “Discussion Paper, Wissenschaftszentrum Berlin” 2006/II-06, s. 2–27
Goeminne S., Smolders C., Politics and public infrastructure investments in local governments: empirical evidence from Flemish municipalities 1996-2006, “Local Government Studiess” 2014/40(2), s. 182–202. https://doi.org/10.1080/03003930.2013.790813
González P., Hindriks J., Porteiro N., Fiscal decentralization and political budget cycles, “Journal of Public Economic Theory” 2013/15(6), s. 884–911, https://doi.org/10.1111/jpet.12039
Inman R.P., Transfers and Bailouts: Institutions for Enforcing Local Fiscal Discipline, “Constitutional Political Economy” 2001/12, s. 141–160, https://doi.org/10.1017/CBO9781107415324.004
Jastrzębska, M., Samodzielność ekonomiczna i finansowa jednostek samorządu terytorialnego, „Ekonomia. Rynek, gospodarka, społeczeństwo” 2003/13, s. 100–112
Kopczewska K., Ekonometria i statystyka przestrzenna z wykorzystaniem programu R CRAN, Warszawa 2006
Köppl Turyna M., Kula G., Balmas A., Waclawska K., The effects of fiscal decentralisation on the strength of political budget cycles in local expenditure, “Local Government Studies” 2016/425, s. 785–820, https://doi.org/10.1080/03003930.2016.1181620
Kornai J., The Soft Budget Constraint, Kyklos 1986, https://doi.org/10.1111/j.1467-6435.1986.tb01252.x
Kosek-Wojnar M., Pożyczki z budżetu państwa jako instrument stabilizacji finansowania zadań jednostek samorządu terytorialnego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia” 2016/84(6), s. 29–38, https://doi.org/10.18276/frfu.2016.6.84/2-03
Kotia A., Duarte Lledó V., Do Subnational Fiscal Rules Foster Fiscal Discipline? New Empirical Evidence from Europe, “IMF Working Paper” 2016/16(84)
Marchewka-Bartkowiak K., Wiśniewski M., Indywidualny wskaźnik zadłużenia JST – ocena krytyczna i propozycje zmian, „Biuro Analiz Sejmowych” 2012/21(88), s. 1–6
Maskin E., The soft budget constraint. Recent theoretical work on the soft budget constraint, “The American Economic Review” 1990/89(2), s. 421–425
Musgrave R.A., Musgrave P., Public finance in theory and practice, McGraw-Hill Book Company 1989
Pasławski J., Jak opracować kartogram, Warszawa 2003
Pettersson-Lidbom P., An Empirical Investigation of the Strategic Use of Debt, “Journal of Political Economy” 2001/109(3), 570–583, https://doi.org/10.1086/321021
Pokrywka Ł., Monitoring zadłużenia miast wojewódzkich, Kraków 2013
Poniatowicz M., Limity zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego w aspekcie kryzysu finansów publicznych, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu” 2011/21, s. 291–305
Poniatowicz M., Ukrywanie długu jednostek samorządu terytorialnego w Polsce – problem realny czy marginalny, „Ekonomiczne Problemy Usług” 2011/72
Poniatowicz M., Wpływ kryzysu gospodarczego na systemy finansowe jednostek samorządu terytorialnego. Na przykładzie największych miast w Polsce, Warszawa 2014
Qian Y., Roland G., Federalizm and the Soft Budget Constraint, “American Economic Review” 1998/88(5), s. 1143–1162, https://doi.org/10.1257/jep.6.3.79
Ramírez M.T., Loboguerrero A.M., Spatial Dependence and Economic Growth: Evidence from a Panel of Countries, “Borradores de Economia Working Paper” 2002/206 s. 1–37l, https://doi.org/10.2139/ssrn.311320
RIO, Zadłużenie jednostek samorządu terytorialnego. Przestrzeganie ustawowych limitów zadłużenia i jego spłaty, Łódź 2014
RIO, Niestandardowe instrumenty finansowania potrzeb budżetowych jednsotek samorządu terytorialnego, Łódź 2016
RIO, Sprawozdania z działalności RIO i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2016 r., Warszawa 2017
Rodden J., Eskenland G., Litvack J., Fiscal Decentralization and the Challenge of Hard Budget Constraints, “MIT Press” 2003/53, https://doi.org/10.1017/CBO9781107415324.004
Rogoff K., Equlibrium political budget cycles, “NBER Working Paper” 1987/2428
Solé-Ollé A., The effect of party competition on budget outcomes: empirical evidence from local governments in Spain, “Public Choice” 2006/126(1–2), s. 145–176
Sutherland D., Price R., Joumard I., Sub-central government fiscal rules, “OECD Economic Studies” 2005/41(2), s. 141–181
Swianiewicz P., Finanse samorządowe; koncepcje, realizacja; polityki lokalne, Warszawa 2011
Swianiewicz P., Łukomska J., Kto tonie w długach Ranking zadłużenia samorządów, gminy i powiaty oszczędzają, „Wspólnota” – dodatek 2014/2-74
Ter-Minassian T., Intergovernmental fiscal relations in macroeconomic perspective: an overview, red. T. Ter-Minassian, Fiscal federalism in theory and practice, Waszyngton 1997, s. 3–24
Tetla M., Dług jednostek samorządu terytorialnego w latach 2012-2014 i sposoby jego ograniczania, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach” 2016/275, s. 131–140
Tiebout C.M., A Pure Theory of Local Expenditures Charles, “The Journal of Political Economy” 1956/645, s. 416–424
Weingast B.R., Shepsle K.A., Johnsen C., The political economy of benefits and costs: A neoclassical approach to distributive politics, “The Journal of Political Economy” 1981/89(4), s. 642–664, https://doi.org/10.1086/261093
Wildasin D.E., Externalities and bailouts. Hard and Soft Budget Constraints in Intergovernmental Fiscal Relations, “Policy Research Working Paper. World Bank” 1997/1843, s. 1–34
Zhu L., Panel data analysis in public administration: Substantive and statistical considerations, “Journal of Public Administration Research and Theory” 2013/23(2), s. 395–428, https://doi.org/10.1093/jopart/mus064
Zodorow G.R., Capital mobility and tax competition, “National Tax Journal” 2010/63(4), s. 865–902, https://doi.org/10.1561/0700000001
Międzynarodowa klasyfikacja używana powszechnie w pismach ekonomicznych, stworzona przez Journal of Economic Literature; zwykle podawana w celu ułatwienia wyszukiwani wg obszarów/zagadnień:
JEL: H73, H74, H77
dr Dorota Fleszer
jest wykładowcą w Wyższej Szkole Humanitas w Instytucie Administracji i Prawa w Sosnowcu
Umowa o wykonanie inicjatywy lokalnej
Wykonywanie zadania publicznego w ramach inicjatywy lokalnej odbywa się na podstawie umowy cywilnoprawnej. Oznacza to, że wybór wniosku o realizację zadania publicznego w ramach inicjatywy lokalnej zobowiązuje jednostki samorządu terytorialnego do działania w formie wskazanej przez ustawodawcę, czyli umowy prawa cywilnego. Najważniejszym składnikiem umowy jest określenie jej przedmiotu, czyli w tym wypadku wskazanie konkretnych zadań i czynności, które powinny zostać wykonane w ramach inicjatywy lokalnej wraz z harmonogramem i kosztorysem.
Słowa kluczowe: umowa publicznoprawna, inicjatywa lokalna, umowa na wykonanie inicjatywy lokalnej
Agreement on the implementation of a local initiative
A public task is performed within the framework of a local initiative on the basis of a civil law agreement. This means that the selection of an application for implementing a public task within the framework of a local initiative obligates the local authority unit to act in the form specified by the lawmakers, namely a civil law agreement. The most important component of the agreement is the specification of its subject matter, namely, in this case, the identification of the specific tasks and activities that must be performed within the local initiative, together with the schedule and cost estimate.
Keywords: public law agreement, local initiative, agreement on the implementation of a local initiative
Bibliografia:
Blicharz J., Ustawa o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Ustawa o spółdzielniach socjalnych. Komentarz, LEX/el. 2013.
Chlipała M., Regulacje prawne dotyczące inicjatywy lokalnej jako formy realizacji zadań publicznych. Unormowania prawne w zakresie inicjatywy lokalnej. Umowa o wykonywanie inicjatywy lokalnej [w:] Wpływ przemian cywilizacyjnych na prawo administracyjne i administracje publiczną, red. P. Suwaj, J. Zimmermann, LEX 2013
Knysiak-Molczyk H., Umowa cywilnoprawna jako forma działania organów administracji publicznej [w:] Koncepcja systemu prawa administracyjnego, red. J. Zimmermann, Kraków 2007
Kosowski J., Współpraca jednostek samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi, Warszawa 2012
Lemańska J., Umowa administracyjna a umowa cywilna [w:] Instytucje współczesnego prawa administracyjnego, red. I. Skrzydło-Niżnik, P. Dobosz, D. Dąbek, M. Smaga, Kraków 2001
Makowski G. i inni, Jakość współpracy między organizacjami pozarządowymi i administracją publiczną. Raport końcowy z badań, Warszawa 2011
Ofiarska M., Formy publicznoprawne współdziałania jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2008
Panasiuk A., Koncesja na roboty budowlane lub usługi. Partnerstwo publiczno-prywatne. Komentarz, Warszawa 2009
Ruszewski J., Umowa jako forma przekazywania organizacjom pozarządowym prze organy administracji publicznej wykonywania zadań publicznych [w:] Umowy w administracji, red. J. Boć, L. Dziewięcka-Bokuń, Wrocław 2008
Ruszewski J., Relacje organizacji pozarządowych z samorządem terytorialnym w latach 1989–2009, „Samorząd Terytorialny” 2010/7–8
Rzeczkowska K., Nowa forma współpracy społeczeństwa z samorządem terytorialnym – kilka uwag o realizacji inicjatywy lokalnej [w:] Organizacje pozarządowe a samorząd-25 lat doświadczeń, red. U. Szymańska, P. Majer, M. Falej, Olsztyn 2016
Stec P., Umowy w administracji. Studium cywilnoprawne, Warszawa 2013
Sześciło D., Samoobsługowe państwo dobrobytu. Czy obywatelska koprodukcja uratuje usługi publiczne?, Warszawa 2015
Wyporska-Frankiewicz J., Publicznoprawne formy działania administracji o charakterze dwustronnym, Warszawa 2010
Ziółkowska A., Gronkiewicz A., Współpraca administracji samorządowej z organizacjami pozarządowymi jako forma współdziałania jednostek samorządu terytorialnego z podmiotami niepublicznymi [w:] Formy współdziałania jednostek samorządu terytorialnego, red. B. Dolnicki, Warszawa 2012
dr Elżbieta Malinowska-Misiąg
jest adiunktem w Instytucie Finansów Kolegium Zarządzania i Finansów Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie
Wskaźniki zadłużenia a kondycja finansowa jednostek samorządu terytorialnego
W artykule podjęto próbę zweryfikowania przydatności wskaźników zadłużenia do oceny kondycji finansowej jednostek samorządu terytorialnego (JST). Wymagało to zdefiniowana pojęcia dobrej i złej sytuacji finansowej JST, co jest o tyle trudne, że pojęcia te nie mają wyłącznie wymiaru finansowego i powinny odnosić się także do zdolności jednostki do właściwego świadczenia usług dla mieszkańców. Dobra kondycja finansowa JST nie musi być równoznaczna z efektywnym zarządzaniem środkami finansowymi jednostki. Kluczowa jest ocena, czy poprawa wskaźników finansowych nie wiąże się z pogarszaniem standardu świadczonych usług publicznych.
Artykuł ma na celu wskazanie, które wskaźniki (i jakie ich wartości) najlepiej różnicują jednostki o złej i dobrej kondycji finansowej. Skupiono się przede wszystkim na wskaźnikach zadłużenia, wykorzystując różne źródła danych. Analizie poddano wskaźniki opierające się na danych pochodzących z formularzy sprawozdawczych opracowywanych zgodnie z wytycznymi ustawy o finansach publicznych oraz wskaźniki obliczane na podstawie sprawozdań finansowych sporządzanych zgodnie z ustawą o rachunkowości.
Wyniki badań potwierdzają, że wskaźniki zadłużenia są kluczowe dla określenia stanu sytuacji finansowej JST. Jest jednak niewiele wskaźników, których określone wartości w sposób jednoznaczny umożliwiają ocenę kondycji finansowej jednostek. Co więcej, wskaźniki te odnoszą się częściej do sytuacji problematycznych, znacznie trudniej jest obiektywnie wyznaczyć wartości wskaźników wskazujących na dobrą sytuację finansową JST. Przeprowadzone badania potwierdzają zasadność indywidualnego podejścia do oceny kondycji finansowej, uwzględniającego również czynniki pozafinansowe.
Słowa kluczowe: kondycja finansowa jednostek samorządu terytorialnego, analiza wskaźnikowa, wskaźniki zadłużenia
Debt ratios and the financial condition analysis of local authority units
The article constitutes an attempt to verify the usefulness of debt ratios for assessing the financial standing of local authority units (LAUs). This required the definition of the concept of a good and poor financial standing of the LAUs, which is difficult, as these concepts are not only of a financial dimension, but they should also refer to the LAU’s ability to appropriately provide services to the residents. A good financial standing of LAUs does not have to be synonymous with effective management of the unit’s financial resources. The key aspect is the assessment of whether the improvement of financial indicators is related to a deterioration of the standard of services provided.
The objective of the article is to indicate which indicators (and what values of these indicators) best differentiate units with a poor financial standing from those with a good financial standing. It focuses primarily on debt ratios, calculated with the use of different data sources. The analysis encompassed indicators based on data obtained from reporting forms prepared in accordance with the guidelines of the Public Finance Act and ratios calculated on the basis of financial statements prepared in accordance with the Accounting Act.
The results of the research confirm that the debt ratios are crucial for determining the financial standing of the LAUs. However, there are only a few indicators, the specific values of which can be used to unequivocally assess the financial standing of LAUs. Furthermore, these indicators refer more frequently to problematic situations; it is much more difficult to objectively determine the values of indicators suggesting a good financial standing of LAUs. The research conducted confirms the legitimacy of an individual approach to the assessment of the financial standing, also taking into account non-financial factors.
Keywords: financial standing of local authority units, ratio analysis, debt ratios
Bibliografia:
Brown K.W., The 10-Point Test of Financial Condition: Toward an Easy-to-Use Assessment Tool for Smaller Cities, „Government Finance Review”1993/12.
DiNapoli T., Financial Condition Analysis, Office of the New Jork State Comptoller, https://www.osc.state.ny.us/localgov/pubs/lgmg/financialconditionanalysis.pdf (stan na dzień 20.04.2018 r.).
Filipiak B. (red.), Metodyka kompleksowej oceny gospodarki finansowej jednostki samorządu terytorialnego, Warszawa 2009.
Filipiak B., Dylewski M., Gorzałczyńska-Koczkodaj M., Analiza finansowa budżetów jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2011.
Groves S.M., Godsey W.M., Shulman M.A., Financial Indicators for Local Government, „Public Budgeting & Finance” 1981/2, vol. 1.
Jacob B, Hendrick R., Assessing the Financial Condition of Local Governments [w:] Handbook of Local Government Fiscal Health, red. H. Levine, E.A. Scorsone, J.B. Justice, Jones & Bartlett Learning 2013.
Honadle B.W., Costa J.M., Cigler B.A., Fiscal Health for Local Governments. An Introduction to Concepts, Practical Analysis, and Strategies, San Diego, CA 2004.
Kloha P., Weissert C.S., Kleine R., Developing and Testing A Composite Model to Predict Local Fiscal Distress, „Public Administration Review” 2005/3, vol. 65.
Kowalczyk M., Podstawy analizy ekonomiczno-finansowej w jednostkach samorządu terytorialnego, Warszawa 2017.
Ministerstwo Finansów, Wskaźniki do oceny sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego w latach 2014-2016, Warszawa 2017.
Nollenberger K., Groves S.M., Valente M.G., Evaluating Financial Condition: A Handbook for Local Government, Waszyngton 2003.
The Civic Federation, Indicators of Financial Condition: A Comparison of the City of Chicago to 12 Other U.S. Cities, Chicago 2013.
Turley G., Robbins G., McNena S., A framework to measure the financial performance of local governments, „Local Government Studies” 2015/41 (3).
Zafra-Gómez J.L., López-Hernández A.M., Hernández-Bastida A., Developing and alert system for local government in financial crisis, „Public Money & Management” 2009, vol. 29, Issue 3.
Wang X., Dennis L., Tu Y.S.J., Measuring Financial Condition: A Study of US States, „Public Budgeting & Finance” 2007/2, vol. 27.
Międzynarodowa klasyfikacja używana powszechnie w pismach ekonomicznych, stworzona przez Journal of Economic Literature; zwykle podawana w celu ułatwienia wyszukiwani wg obszarów/zagadnień:
JEL: H72, H74
dr Grzegorz Suliński
jest adiunktem w Katedrze Prawa Gospodarczego Prywatnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, adwokatem
Zbycie nieruchomości w wykonaniu przedwstępnej umowy sprzedaży a ustalenie opłaty planistycznej
Zbycie nieruchomości, której wartość wzrosła w wyniku uchwalenia lub zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, skutkuje – jeśli nastąpiło w terminie określonym w ustawie – obowiązkiem naliczenia opłaty planistycznej. Jeśli jednak zbycie to stanowi realizację obowiązku wynikającego z przedwstępnej umowy sprzedaży nieruchomości nieuwzględniającej wzrostu wartości wynikającego ze zmiany przeznaczenia nieruchomości, to powstaje pytanie o możliwość naliczenia opłaty planistycznej.
Słowa kluczowe: opłata planistyczna, umowa przedwstępna, przysporzenie majątkowe, ekwiwalentność świadczeń
Sale of real property in the performance of a preliminary sales agreement and setting the planning gain supplement
If real property, the value of which increases as a result of the adoption or amendment of a land use plan, is sold within the time period specified in the Act, this results in the requirement to charge a planning gain supplement. However, if such a sale constitutes the implementation of an obligation arising from a preliminary agreement for the sale of real property which does not include an increase in value arising from a change in the intended purpose of the property, the question arises of whether it is possible to charge a planning gain supplement.
Keywords: planning gain supplement, preliminary sales agreement, augmentation of property, equivalence of performances
Bibliografia:
Izdebski H., Zachariasz I., Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz, LEX/el. 2013.
Łętowska E. (red.), System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna Warszawa 2013
Małysa-Sulińska K., Termin podjęcia postępowania w sprawie ustalenia opłaty planistycznej jako przesłanka ustalenia tej opłaty, „Finanse Komunalne” 2015/6
Małysa-Sulińska K., Wzrost wartości nieruchomości spowodowany uchwaleniem lub zmianą miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jako przesłanka ustalenia opłaty planistycznej, „Finanse Komunalne” 2014/3
Małysa-Sulińska K., Zbycie nieruchomości jako przesłanka ustalenia opłaty planistycznej, „Finanse Komunalne” 2014/6
Safjan M. (red.), System Prawa Prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2007
Magdalena Taraszkiewicz
jest asystentem na Wydziale Nauk Społecznych i Humanistycznych Państwowej Wyższej Szkoły Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży, radcą prawnym, mediatorem w sprawach cywilnych i gospodarczych
dr Katarzyna Jurewicz-Bakun
jest doktorem nauk prawnych, wykładowcą na Wydziale Nauk Społecznych i Humanistycznych Państwowej Wyższej Szkoły Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży, mediatorem w sprawach cywilnych, gospodarczych, rodzinnych i pracy
Udział autorski w tekście po 50%
Dopuszczalność przelewu wierzytelności z umów wzajemnych w Prawie zamówień publicznych
Jedna z podstawowych zasad Prawa zamówień publicznych stanowi, że: „Zamówienia udziela się wyłącznie wykonawcy wybranemu zgodnie z przepisami ustawy”. Nie oznacza to jednak, że już po podpisaniu umowy w sprawie zamówienia publicznego nie może dochodzić do zmian podmiotowych. Nie ma wątpliwości, że dopuszczalna jest zmiana zamawiającego. Problem pojawia się w przypadku wykonawcy, którego zmiana – co do zasady – jest zakazana. Jednak ustawodawca dopuścił w tym zakresie pewne odstępstwa. Cesja, czyli przelew wierzytelności, jest umową, na podstawie której dotychczasowy wierzyciel przenosi wierzytelność na rzecz osoby trzeciej. Przepisy Prawa zamówień publicznych nie stanowią wprost o dopuszczalności zawarcia umowy przelewu wierzytelności, ale również nie wyłączają takiej możliwości. Celem niniejszego artykułu jest omówienie przepisów prawa, stanowisk doktryny oraz orzecznictwa w zakresie dopuszczalności przelewu wierzytelności z umów wzajemnych w Prawie zamówień publicznych.
Słowa kluczowe: zamówienia publiczne, przelew wierzytelności, cesja, umowy wzajemne
Admissibility of transferring receivables from reciprocal agreements under Public Procurement Law
One of the fundamental principles of the Public Procurement Law stipulates that a “Contract is only awarded to a contractor who is selected in accordance with the provisions of the Act.” However, this does not mean that there may not be any changes in the entity after the signature of the public contract. There is no doubt that a change in the contracting authority is admissible. The problem arises in the case of a contractor, a change of which is, in principle, prohibited. However, the lawmakers have allowed for certain derogations in this respect. An assignment or, in other words, a transfer of receivables is an agreement on the basis of which the creditor to date transfers a claim to a third party. The provisions of the Public Procurement Law do not directly specify that it is admissible to enter into an agreement on the assignment of claims, but it also does not rule out such a possibility. The objective of this article is to discuss the provisions of the law, the positions of the legal doctrine and case law on the admissibility of transferring receivables from reciprocal agreements under the Public Procurement Law.
Keywords: public procurement, transfer of receivables, assignment, reciprocal agreements
Bibliografia:
Ciepła H. [w:] G. Bieniek i in., Komentarz do Kodeksu cywilnego. Zobowiązania, t. 1, Warszawa 2006
Jarzyński W., Zmiany podmiotowe w umowach, „Monitor Zamówień Publicznych” 2011/6
Kozieł G. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Część szczególna, red. A. Kidyba (red.), Warszawa 2010
Kurowski W. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna (art. 353–534), red. M. Fras, M. Habdas, LEX/el. 2018
Łętowska E. [w:] System Prawa Cywilnego., t. 3, cz. 1, red. S. Grzybowski, Wrocław 1976
Mojak J., Obrót wierzytelnościami, Warszawa 2004
Mojak J. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2005
Nowicki E.J., Prawo zamówień publicznych. Komentarz, LEX nr 587365271, komentarz do art. 139 p.z.p.
Zagrobelny K. [w:] Kodeks Cywilny Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2016
Zawada K., Ogólna charakterystyka przelewu wierzytelności, „Rejent” 1991/7–8
Joanna Radzieja
jest członkiem Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu
Realność wieloletnich prognoz finansowych w orzecznictwie sądów administracyjnych
Z art. 226 ust. 1 ustawy o finansach publicznych wynika, że wieloletnia prognoza finansowa powinna być realistyczna. Regulacja ta w związku z odwołaniem się do tego warunku zawiera normę prawną niedookreśloną, która pomimo takiego charakteru stanowi wyznacznik prawidłowego sporządzenia prognozy. Celem artykułu jest przedstawienie wyrażonych w orzecznictwie sądów administracyjnych stanowisk w kwestiach dotyczących badania uchwał w sprawie wieloletniej prognozy finansowej pod kątem spełnienia wymogu realistyczności.
Słowa kluczowe: realistyczność wieloletniej prognozy finansowej, objaśnienia przyjętych wartości, kryterium badania nadzorczego, istotne naruszenie prawa
Realism of long-term financial forecasts in the case law of the administrative courts
It arises from Article 226, para. 1 of the Public Finance Act that a long-term financial forecast should be realistic. In view of the reference to this condition, this regulation contains a legal norm that is not fully defined, which, despite such a nature, constitutes a benchmark for correctly preparing a forecast. The objective of this Article is to present the positions expressed in the case law of the administrative courts on issues regarding the examination of resolutions on a long-term financial forecast with regard to satisfying the requirement of being realistic.
Keywords: realistic nature of the long-term financial forecast, explanations of the accepted values, supervisory review criterion, material breach of the law
Bibliografia:
Drabik L., Kubiak-Sokół A., Sobol E., Waśniakowska L., Słownik języka polskiego, Warszawa 1996
Jurewicz D., Wieloletnia prognoza finansowa w ocenie organu nadzoru - doświadczenia oraz perspektywy, „Finanse Komunalne” 2017/1–2
Kosikowski C., Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, Warszawa 2011
Miemiec W., Podstawowe założenia reformy finansów samorządowych według projektu ustawy o finansach publicznych, „Finanse Komunalne” 2008/10
Salachna J.M., Wieloletnia prognoza finansowa jako przedmiot kontroli i nadzoru regionalnych izb obrachunkowych, „Finanse Komunalne” 2010/10
Tarnowski W., Wieloletnia prognoza finansowa – fikcja czy instrument stabilizacji finansowej samorządu? Polemika, „Finanse Komunalne” 2015/5
Elżbieta Rogala
jest niezależnym ekspertem i wykładowcą w zakresie tematyki VAT, autorka licznych książek o tematyce podatku od towarów i usług
Już od 1 lipca 2018 r. podzielona płatność w podatku VAT
Od 1.07.2018 r. weszła w życie całkowicie nowa forma rozliczeń między gminą a jej kontrahentami i na odwrót. Nazwa tej nowej formy rozliczeń to „mechanizm podzielonej płatności”. Jej angielska nazwa to: split payment. Mechanizm ten jest tymczasowo dobrowolny. Jednakże od czasu wyrażenia zgody przez Komisję Europejską, o którą to zgodę Polska wystąpiła w maju 2018 r., mechanizm ten będzie obowiązkowy przynajmniej dla niektórych towarów i usług. Procedura wyrażania tej zgody potrwa przez co najmniej pół roku.
Słowa kluczowe: mechanizm podzielonej płatności, split payment, rachunek VAT
Split payment in VAT from 1 July 2018
A completely new form of settlements between the municipality and its trading partners and vice versa entered into force on 1 July 2018. The name of this new form of settlement is “split payment mechanism”. This mechanism is voluntary for the time being. However, this mechanism will become obligatory from the moment that the European Commission gives its consent for which Poland asked in May 2018. At least for certain goods and services, the procedure for giving this consent will last at least six months.
Keywords: split payment mechanism, split payment, VAT account
dr hab. Anna Rakowska-Trela, prof. nadzw. UŁ
jest profesorem nadzwyczajnym w Katedrze Prawa Konstytucyjnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego
