Działalność informacyjno-szkoleniowa regionalnych izb obrachunkowych w latach 1993–2019Luiza Budner-Iwanicka
prezes Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku, zastępca przewodniczącego Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych, przewodnicząca Komisji Analiz Budżetowych Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych, radca prawny, Polska
ORCID: 0000-0002-7323-6140
Działalność informacyjno-szkoleniowa regionalnych izb obrachunkowych w latach 1993–2019
W artykule omówiono realizację ustawowego obowiązku nałożonego na regionalne izby obrachunkowe w zakresie prowadzenia działalności informacyjno-szkoleniowej na przestrzeni 27 lat ich funkcjonowania w Polsce. Przedstawiono zarówno wyzwania, które stanęły w tym zakresie przed instytucjami nadzoru i kontroli nad komunalną gospodarką finansową w pierwszych latach ich funkcjonowania, jak i problemy, z jakimi musiały się zmierzyć w kolejnych latach swojej działalności. Opracowanie przybliża zakres prowadzonej przez regionalne izby obrachunkowe działalności szkoleniowej oraz formy realizacji działalności informacyjnej przez trzy dziesięciolecia ich istnienia. Szczególną uwagę poświęcono roli Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych, która – jako ustawowy reprezentant izb – od 23 lat zajmuje się popularyzacją wśród jednostek samorządu terytorialnego wiedzy na temat komunalnej gospodarki finansowej, jak również doświadczeń i bogatego dorobku izb w tym zakresie.
Słowa kluczowe: regionalne izby obrachunkowe, szkolenia, działalność informacyjna, Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych, wydawnictwa, konferencje
Luiza Budner-Iwanicka
president of the Regional Chamber of Audit in Gdańsk, deputy chairperson of the National Council of the Regional Chambers of Audit, chairperson of the Budget Analyses Commission of the National Council of the Regional Chambers of Audit, legal counsel, Poland
ORCID: 0000-0002-7323-6140
Information and training activities of regional chambers of audit in 1993–2019
The article discusses the implementation of the statutory obligation imposed on regional chambers of audit regarding information and training activities over 27 years of their operation in Poland. It presents both the challenges faced in this respect by the institutions of supervision and audit over municipal financial management in the initial years of their operation, as well as the problems they had to face in the successive years of their activity. It explains the scope of training activities conducted by the regional chambers of audit, as well as the forms of conducting information activities over three decades of their existence. Special attention has been devoted to the role of the National Council of the Regional Chambers of Audit, which – as the statutory representative of the chambers – has been popularizing knowledge on municipal financial management among local authority units, as well as the experience of the chambers and the extensive achievements in this area for 23 years.
Keywords: regional chambers of audit, training, information activities, National Council of the Regional Chambers of Audit, publications, conferences
Bibliografia / References
Cybulski B., Działalność informacyjna regionalnych izb obrachunkowych i Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych w latach 1993–2018, „Finanse Komunalne” 2019/1–2.
Cybulski B., Geneza ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych [w:] Regionalne izby obrachunkowe w Polsce w latach 1993–2003, red. B. Cybulski, S. Srocki, Wrocław 2003.
Dębowska-Romanowska T., Na dwudziestolecie powstania regionalnych izb obrachunkowych [w:] Samorząd – finanse – nadzór i kontrola XX – lecie regionalnych izb obrachunkowych, red. R.P. Krawczyk, M. Stec, Warszawa 2013.
Dębowska-Romanowska T., Regionalne izby obrachunkowe – nadzór zewnętrzny nad zarządzaniem finansowym w samorządzie i nad tworzeniem lokalnego prawa finansowego [w:] Regionalne izby obrachunkowe, charakterystyka ustrojowa i komentarz do ustawy, red. M. Stec, Warszawa 2010.
Grządka J., O działalności szkoleniowo-wydawniczej regionalnych izb obrachunkowych, „Finanse Komunalne” 2019/1–2.
Kosikowski C., Kmieciak Z., Kasiński M., Krawczyk R.P., Ustawa o regionalnych izbach obrachunkowych z komentarzem oraz teksty innych aktów prawnych, Warszawa 1994.
Kot J., Działalność szkoleniowa i informacyjna regionalnych izb obrachunkowych [w:] Regionalne izby obrachunkowe w Polsce w latach 1993–2003, red. B. Cybulski, S. Srocki, Wrocław 2003.
KR RIO, Sprawozdanie z działalności regionalnych izb obrachunkowych i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2010 roku, Warszawa 2011.
Stec M. (red.), Regionalne izby obrachunkowe. Charakterystyka ustrojowa i komentarz do ustawy, Warszawa 2010.
Stec M., U początków regionalnych izb obrachunkowych – w 25. rocznicę ich powstania, „Finanse Komunalne” 2019/1–2.
Tarno J.P., Samorząd terytorialny po reformie ustrojowej państwa, Warszawa 2000.
Wójcik Z.K., Ustawa o regionalnych izbach obrachunkowych [w:] Regionalne izby obrachunkowe w Polsce w latach 1993–2003, red. B. Cybulski, S. Srocki, Wrocław 2003.
Wróblewska G., Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych – funkcjonowanie i zadania, „Finanse Komunalne” 2019/1–2.
dr hab. Grażyna Cern
profesor Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Elblągu, Polska
ORCID: 0000-0002-3213-6186
Komunalizacja a zarządzanie małymi portami morskimi – dylematy gmin (cz. I)
Porty morskie odgrywają ważną rolę gospodarczą i społeczną. Oddziałują na miasta, regiony oraz na ekonomię kraju i życie mieszkańców. Generują dochód oraz zapewniają miejsca pracy. Dlatego ważne jest, aby zapewnić odpowiednie warunki prawne podmiotom zarządzającym portami, tak aby mogły sprawnie funkcjonować. Przedmiotem artykułu jest przedstawienie problematyki związanej z funkcjonowaniem małych portów morskich.
Artykuł składa się z dwóch części. W pierwszej omówiono problematykę związaną z komunalizacją małych portów oraz wpływ stosunków własnościowych na ich rozwój i prowadzenie działalności gospodarczej. Natomiast w drugiej części przeprowadzono analizę form organizacyjno-prawnych zarządzania małymi portami morskimi.
Przepisy ustawy o portach i przystaniach morskich uchwalone zostały 25 lata temu. Nadszedł więc odpowiedni moment, aby zastanowić się nad adekwatnością zastosowanych rozwiązań do założonych celów ustawy dotyczących przede wszystkim komunalizacji (stosunków własnościowych) i form zarządzania małymi portami morskimi. Należy zatem odpowiedzieć na istotne w tej kwestii pytanie, a mianowicie, czy gminy powinny komunalizować małe porty morskie? Jeżeli tak, to jaka forma organizacyjno-prawna jest dla gmin najwłaściwsza?
W artykule pominięto omówienie zagadnień związanych z portami mającymi podstawowe znaczenie dla gospodarki narodowej. Jedynie w zagadnieniach wprowadzających przedstawiono kilka wspólnych dla obu tych kategorii portów zasad.
Słowa kluczowe: małe porty morskie, gmina, komunalizacja, stosunki własnościowe
Dr hab. Grażyna Cern
professor at the State University of Applied Sciences in Elbląg, Poland
ORCID: 0000-0002-3213-6186
Communalization vs. management of small sea ports – dilemmas of municipalities (part I)
Sea ports play an important economic and social role. They affect cities, regions, the country’s economy and the lives of its inhabitants. They generate income and provide jobs. Therefore, it is important to assure port management entities of adequate legal conditions so that they can operate efficiently. The article presents issues related to the functioning of small sea ports.
The analysis consists of two parts. The first part discusses the problems related to the communalization of small ports and the impact of ownership on their development and economic activity. The second part contains an analysis of the organizational and legal forms of managing small sea ports.
The provisions of the Act on Sea Ports and Harbours were enacted 25 years ago. Therefore, the appropriate time has come to consider the adequacy of the solutions applied to the assumed objectives of the Act primarily regarding communalization (ownership) and forms of management of small sea ports. Therefore an important question on this needs to be answered, namely: should municipalities communalize small sea ports? If so, which organizational and legal form is the most appropriate for municipalities?
This article does not discuss issues related to ports of fundamental significance to the national economy. Some principles that are common to both of these categories of ports have only been presented in the introductory issues.
Keywords: small sea ports, municipality, communalization, ownership
Bibliografia / References
Bandarzewski K. [w:] Ustawa o samorządzie gminnym, red. P. Chmielnicki, Warszawa 2013.
Komisja Skarbu Państwa, Biuletyn Komisji Sejmowych, Kancelaria Sejmu nr 197 z 30.06.2011 r.
Cern G., Mienie komunalne a działalność gospodarcza samorządu terytorialnego, Warszawa 2019.
Grzelakowski A.S., Matczak M., Formy aktywizacji rozwoju średnich i małych portów morskich polskiego wybrzeża. Modele zarządzania małymi portami – rekomendacje dla Polski, Kancelaria Senatu. Biuro analiz i dokumentacji. Dział analiz i opracowań tematycznych, Warszawa 2010.
Grzelakowski A.S., Krośnicka K. (red.), Małe porty polskiego wybrzeża. Uwarunkowania i perspektywy ich rozwoju, Gdynia 2007.
Kosek W., Funkcja handlowa małego portu morskiego w aktywizacji regionu na przykładzie Portu Morskiego Kołobrzeg, „Zeszyty Naukowe Zachodniopomorskiej Szkoły Biznesu Firma i Rynek” 2019/1.
Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, Program rozwoju polskich portów morskich do roku 2020 (z perspektywą do 2030 roku), Warszawa 2018.
Młynarczyk J., Ze studiów nad prawnym modelem zarządzania polskimi portami morskimi, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2014, t. XXXII.
Nowaczyk P., Warunki prowadzenia działalności gospodarczej w małych portach morskich w Polsce, „Zarządzanie i Finanse” 2013/1, poz. 4.
Radziłowicz M., Procesy tworzenia gminnego zasobu nieruchomości, „Civitas et Lex” 2015/3 (7).
Wancke P., Nieruchomości. Leksykon pojęć i definicji, Warszawa 2007.
Tomasz Gwóźdź
asystent, Instytut Nauk Prawnych, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Śląski w Katowicach; członek Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Katowicach, Polska
ORCID: 0000-0002-1769-1210
Dotacje udzielane z budżetów jednostek samorządu terytorialnego – aspekty praktyczne
Przedmiotem artykułu są praktyczne aspekty procedury udzielania i rozliczania dotacji z budżetów jednostek samorządu terytorialnego na realizację zadań publicznych. Omówione zostało samo pojęcie dotacji, jak również zasady wydatkowania środków finansowych przez beneficjentów oraz najczęściej pojawiające się wątpliwości praktyczne w zakresie przesłanek zwrotu dotacji. Przytoczone i przeanalizowane zostały liczne orzeczenia sądów administracyjnych, zwłaszcza w zakresie wykładni pojęcia wykorzystania dotacji niezgodnie z przeznaczeniem.
Słowa kluczowe: dotacja, wykorzystanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem, zasady wydatkowania środków publicznych
Tomasz Gwóźdź
assistant, Institute of Legal Studies, Faculty of Law and Administration, University of Silesia in Katowice; member of the Local Authority Appeal Board in Katowice, Poland
ORCID: 0000-0002-1769-1210
Grants awarded from the budgets of local authority units – practical aspects
The article addresses the practical aspects of the procedure of granting and accounting for grants from the budgets of local authority units for fulfilling public tasks. The concept of a grant itself is discussed, as are the rules by which beneficiaries spend funds and the most frequent practical doubts regarding the premises for refunding a grant. Numerous rulings by administrative courts were quoted and analysed, especially with regard to the interpretation of the notion of using a subsidy contrary to its purpose.
Keywords: grant, misuse of a grant, principles of spending of public funds
Bibliografia / References
Dzwonkowski H. (red.), Gołębiowski G. (red.), Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, LEX 2014.
Etel L., Ordynacja podatkowa. Komentarz, LEX 2020.
Fleszer D., Udzielanie z budżetu jednostki samorządu terytorialnego dotacji celowych na cele publiczne na podstawie art. 221 ustawy o finansach publicznych, „Finanse Komunalne” 2018/11.
Kowalska A., Przesłanki orzeczenia o zwrocie dotacji oświatowej przyznanej niepublicznemu przedszkolu jako wykorzystanej niezgodnie z przeznaczeniem, „Nowe Zeszyty Samorządowe” 2017/1.
Kowalska M., Przesłanki żądania zwrotu dotacji udzielonej przez jednostkę samorządu terytorialnego, „Nowe Zeszyty Samorządowe” 2017/3.
Lipiec-Warzecha L., Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, LEX 2011.
Ofiarski Z., Subwencje i dotacje jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2002.
Ofiarski Z. (red.), Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, LEX 2019.
Ostrowska A., Samorządowe prawo dotacyjne. Dotacje jako wydatki jednostek samorządu terytorialnego, LEX 2018.
Katarzyna Gawrońska
członek Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku; członek Zespołu Eksperckiego ds. Lokalnego Prawa Podatkowego, Polska
ORCID: 0000-0003-2956-0370
Zwolnienie w części z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi dotyczące niektórych właścicieli nieruchomości kompostujących bioodpady – implementacja nowych regulacji prawnych
Nowelizacją z 19.07.2019 r. do ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach dodano art. 6k ust. 4a i nałożono na gminy obowiązek wprowadzenia częściowego zwolnienia z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi właścicieli nieruchomości zabudowanych budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi kompostujących bioodpady stanowiące odpady komunalne w kompostowniku przydomowym, proporcjonalnie do zmniejszenia kosztów gospodarowania odpadami komunalnymi z gospodarstw domowych. Gminy powinny były implementować nowe regulacje do końca 2020 r. Celem artykułu jest przedstawienie problemów, jakie pojawiły się na etapie wdrażania częściowego zwolnienia oraz próba oceny nowych przepisów w kontekście rozstrzygnięć regionalnych izb obrachunkowych i orzeczeń sądów administracyjnych.
Słowa kluczowe: opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi, zwolnienie, ulga, kompostowanie bioodpadów
Katarzyna Gawrońska
Member of the Council of the Regional Chamber of Audit in Białystok; member of the Expert Team on Local Tax Law, Poland
ORCID: 0000-0003-2956-0370
Partial exemption from the municipal waste management charge for certain property owners composting bio-waste – implementation of the new legal regulations
The amendment of 19 July 2019 to the Act on Maintaining Cleanliness and Orderliness in Municipalities added Article 6k, para. 4a and imposed an obligation on municipalities to introduce a partial exemption from the municipal waste management charge for owners of properties developed with single-family residential buildings composting bio-waste constituting municipal waste in a domestic composter, in proportion to the reduction of the costs of municipal waste management from households. Municipalities should have implemented the new regulations by the end of 2020. The objective of the article is to present the problems that arose at the stage of implementation of the partial exemption, as well as to attempt to assess the new regulations in the context of the decisions of the regional chambers of audit and the judgments of the administrative courts.
Keywords: municipal waste management charge, exemption, relief, composting of bio-waste
Bibliografia / References
Dolnicki B. (red.), Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, Warszawa 2021.
Etel L. (red.), Prawo podatkowe, Warszawa 2008.
Etel L., Uchwały podatkowe samorządu terytorialnego, Białystok 2004.
Łyczek M., Implementacja znowelizowanych przepisów w zakresie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi na grunt aktów prawa miejscowego, „Przegląd Podatków Lokalnych i Finansów Samorządowych” 2020/2.
Nykiel W., Ulgi i zwolnienia w konstrukcji prawnej podatku, Warszawa 2002.
dr Anna Wójtowicz-Dawid
Instytut Nauk Prawnych, Uniwersytet Rzeszowski, Polska
ORCID: 0000-0003-3437-3289
Zamówienia in-house udzielane spółkom komunalnym a występowanie pomocy publicznej
Udzielanie zamówień in-house spółkom komunalnym staje się przedmiotem zainteresowania wielu jednostek samorządu terytorialnego. Jest to efektem w głównej mierze uproszczenia procesu decyzyjnego w zakresie zlecania usług na przykład związanych z gospodarką odpadami. Zamówienia in-house i zakres ich stosowania analizowany był przez Trybunał Sprawiedliwości między innymi w orzeczeniu z 3.10.2019 r., C-285/18, w którym stwierdzono, że samo spełnienie przesłanek formalnych stosowania zamówień in-house nie przesądza jeszcze o ich zgodności z prawem. Potrzebna jest całościowa ocena danego zamówienia, w tym pod kątem regulacji innych niż unormowania implementujące unijne przepisy o zamówieniach publicznych, a często także ocena wpływu ewentualnego wyłączenia na rynek.
Autorka zajęła się przedstawieniem zagadnień zamówienia in-house w kontekście występowania pomocy publicznej. Wskazała przypadki, w których stosowanie zamówień in-house między innymi na odbiór odpadów lub zagospodarowanie odpadów komunalnych może wiązać się z występowaniem pomocy publicznej.
Przyjętą tezą artykułu jest założenie, że prawidłowo i rzetelnie przygotowana procedura udzielenia zamówienia in-house zgodnie z wytycznymi w zakresie pomocy publicznej gwarantuje, iż zamawiający będzie działał zgodnie z przepisami prawa z zakresu zamówień publicznych oraz pomocy publicznej.
Słowa kluczowe: zamówienia publiczne, zamówienia in-house, pomoc publiczna
dr Anna Wójtowicz-Dawid
Institute of Legal Studies, University of Rzeszów, Poland
ORCID: 0000-0003-3437-3289
In-house procurement for municipal companies vs. state aid
In-house procurement for municipal companies is of interest to numerous local authority units. This is largely a result of the simplification of the decision-making process in the commissioning of services, including those related to solid waste management. In-house procurement and the scope of its application was analysed by the Court of Justice, including in the judgment of 3 October 2019, case reference C-285/18, stating that merely satisfying the formal conditions for the application of in-house procurement does not yet prejudge their compliance with the law. A holistic assessment of the given contract is needed, including in terms of regulations other than those implementing EU legislation on public procurement, and frequently also an assessment of the impact on the market of the possible exclusion.
The author presents the issues of in-house procurement in the context of state aid. She refers to cases where the use of in-house procurement for waste collection or municipal waste management can involve state aid.
The thesis of this study is based on the assumption that a correctly and reliably prepared in-house procurement procedure in accordance with the guidelines on state aid guarantees the contracting authority’s operation in accordance with the provisions of the law on public procurement and state aid.
Keywords: public procurement, in-house procurement, state aid
Bibliografia / References
Dudzik S., Pomoc państwa dla przedsiębiorców publicznych. Między neutralnością a zaangażowaniem, Kraków 2002.
Dzierżanowski W., Jurzykowski J., Stachowiak M., Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2018.
Jankowska A., Marek M., Dopuszczalność pomocy publicznej. Uregulowania wspólne i krajowe, Warszawa 2009.
Pawelec J., Dyrektywa 2014/24/UE w sprawie zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2015.
Pawelec J., Zamówienia in-house w praktyce, Warszawa 2016.
Pełka P., Stasiak M., Pomoc państwa dla przedsiębiorców i jej nadzorowanie. Komentarz, Warszawa 2001.
Wójtowicz-Dawid A., Pomoc publiczna udzielana przez gminy, Warszawa 2020.
Magdalena Taraszkiewicz
asystent, Wydział Nauk Społecznych i Humanistycznych, Państwowa Wyższa Szkoła Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży, radca prawny, mediator w sprawach cywilnych i gospodarczych, Polska
ORCID: 0000-0003-1297-8279
Charakter prawny kar nakładanych na zamawiającego na gruncie ustawy – Prawo zamówień publicznych
Obowiązkiem zamawiającego jest zawieranie umów na zasadach określonych w Prawie zamówień publicznych. Niezastosowanie się do nich może skutkować negatywnymi konsekwencjami prawnymi dla zamawiających, w tym także jednostek samorządu terytorialnego oraz ich związków. Ustawodawca w przepisach Prawa zamówień publicznych w zakresie umów o realizację zamówienia publicznego wskazał, że na zamawiających, którzy zawarli umowy, naruszając postanowienia Prawa zamówień publicznych, może zostać nałożona kara finansowa bądź kara pieniężna. Kara finansowa nakładana jest przez Krajową Izbę Odwoławczą w przypadkach określonych w art. 554 ust. 3 pkt 2 lit. b i c przywołanej ustawy, a także przez sąd w przypadku uwzględnienia skargi na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej. Natomiast kara porządkowa nakładana jest przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych w przypadkach określonych w art. 619 Prawa zamówień publicznych.
Celem artykułu jest omówienie charakteru prawnego kar nakładanych na zamawiających w świetle przywołanej ustawy.
Słowa kluczowe: zamówienia publiczne, kara finansowa, kara pieniężna, zamawiający
Magdalena Taraszkiewicz
junior lecturer, Faculty of Social Sciences and Humanities, Łomża State University of Applied Sciences, legal counsel, mediator in civil and business cases, Poland
ORCID: 0000-0003-1297-8279
Legal nature of penalties imposed on the contracting authority under the Public Procurement Law
The contracting authority is obliged to conclude contracts on the principles specified in the Public Procurement Law. The failure to do so may result in negative legal consequences for the contracting authority, including local authority units and their associations. The lawmakers indicated in the provisions of the Public Procurement Law regarding public procurement contracts that a financial penalty or a fine may be imposed on contracting authorities which conclude contracts in breach of the provisions of the Public Procurement Law. The financial penalty is imposed by the National Board of Appeal in the cases referred to in Article 554 para. 3, item 2 points b and c of this Act, as well as by the court if a complaint against a decision of the National Board of Appeal is accepted. However, a penalty for a breach of order is imposed by the President of the Public Procurement Office in the cases specified in Article 619 of the Public Procurement Law.
The objective of the article is to discuss the legal nature of the penalties imposed on contracting authorities in the light of the above act.
Keywords: public procurement, financial penalty, fine, contracting authority
Bibliografia / References
Janda J. [w:] S. Babiarz, Z. Czarnik, P. Janda, P. Pełczyński, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2013.
Pieróg J. [w:] Prawo zamówień publicznych. Komentarz, red. J. Pieróg, Warszawa 2019.
Różowicz K., Umowy na cenzurowanym, „Monitor Zamówień Publicznych” 2016/1.
Skubiszak-Kalinowska I. [w:] I. Skubiszak-Kalinowska, E. Wiktorowska, Prawo zamówień publicznych. Komentarz aktualizowany, LEX 2020.
Stachowiak M. [w:] M. Stachowiak, J. Jerzykowski, W. Dzierżanowski, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2007.
Taraszkiewicz M., Zmiana umowy w sprawie realizacji zamówienia publicznego, „Finanse Komunalne” 2019/10 (249).
