Realizacja roszczeń odszkodowawczych z tytułu niewypłacenia lub zaniżenia dotacji przysługującej niepublicznym placówkom oświatowym z perspektywy orzecznictwa Sądu Najwyższegodr Paweł Popardowski
Autor jest specjalistą ds. orzecznictwa w Izbie Cywilnej Sądu Najwyższego w Warszawie (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7133-5391).
Realizacja roszczeń odszkodowawczych z tytułu niewypłacenia lub zaniżenia dotacji przysługującej niepublicznym placówkom oświatowym z perspektywy orzecznictwa Sądu Najwyższego
Niniejsze opracowanie zostało poświęcone analizie orzecznictwa Sądu Najwyższego i wypowiedzi doktryny dotyczących realizacji w cywilnym postępowaniu sądowym żądania ochrony interesów majątkowych podmiotów prowadzących niepubliczne placówki oświatowe w związku z wypłacaniem im zaniżonych dotacji oświatowych, o których mowa w art. 90 ustawy z 7.09.1991 r. o systemie oświaty. Przedmiotowa problematyka ma swoje liczne odniesienia w orzecznictwie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego. Jednak mimo relatywnie licznych wypowiedzi judykatury nadal w obrębie tej materii nie doszło do wypracowania jednolitego podejścia interpretacyjnego przy rozstrzyganiu poszczególnych zagadnień problemowych. Dotyczy to zwłaszcza kwestii ustalenia podstawy prawnej dla dochodzenia przed sądem cywilnym roszczeń mających swoje zahaczenie merytoryczne w wypłaceniu podmiotowi prowadzącemu placówkę oświatową dotacji w zaniżonej wysokości, zaś odzwierciedleniem tego stanu rzeczy są pytania prawne kierowane do Sądu Najwyższego w trybie art. 390 § 1 k.p.c., które w sposób bezpośredni dotyczą tego wątku problemowego.
Słowa kluczowe: orzecznictwo Sądu Najwyższego, prawo cywilne, odpowiedzialność odszkodowawcza, dotacja oświatowa
dr Paweł Popardowski
The author is an expert in the case law of the Civil Chamber in the Supreme Court in Warsaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7133-5391).
Exercise of Claims for Damages due to Non-Payment or Understatement of Subsidies for Non-Public Educational Institutions from the Perspective of Judgments of the Supreme Court
This article presents the analysis of judgments of the Supreme Court and statements of the doctrine on the exercise in civil proceedings of the claim to protect the financial interests of entities running non-public educational institutions in connection with payment of understated educational subsidies referred to in Article 90 of the Act of 7 September 1991 on the education system. Judgments of ordinary courts and the Supreme Court make frequent reference to the issue in question. However, despite a relatively high number of court opinions on the matter, a uniform interpretative approach for resolving individual problems has not yet been developed. This applies in particular to the issue of establishing a legal basis for enforcing, in a civil court, claims based substantially on payment of an understated subsidy to an entity running an educational institution, and this situation is reflected in legal questions referred to the Supreme Court pursuant to Article 390 § 1 of the Code of Civil Procedure that directly refer to this issue.
Keywords: judgments of the Supreme Court, civil law, liability for damages, educational subsidy
Bibliografia / References
Krystman M., Podstawa prawna dochodzenia roszczeń w związku z niewypłaceniem dotacji oświatowej w należnej wysokości. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 15 czerwca 2022 r., II CSKP 380/22, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2023/3.
Olszewski A.T., Dotowanie szkół i placówek niepublicznych o uprawnieniach szkół i placówek publicznych po 1 stycznia 2017 r., „Finanse Komunalne” 2017/4.
Ostrowska A., Udzielanie dotacji niepublicznym jednostkom oświaty – samorządowa powinność czy samorządowa władztwo finansowe [w:] Dotacje i subwencje w systemie finansowym samorządu terytorialnego, red. A. Borodo, Toruń 2013.
Wolszczak P., Analiza zasadności poglądu o ponoszeniu przez podmiot dotujący odpowiedzialności kontraktowej za udzielenie dotacji w zaniżonej wysokości, „Forum Prawnicze” 2004/2.
Wolszczak P., Charakter prawny odpowiedzialności podmiotu dotującego za udzielenie lub wypłatę dotacji oświatowej w zaniżonej wysokości. Glosa częściowo krytyczna do wyroku Sądu Najwyższego z 9 lipca 2020 r. (V CSK 502/18), „Samorząd Terytorialny” 2022/1–2.
Wolszczak P., Podstawa prawna odpowiedzialności i ustalenie rozmiaru szkody w sprawach dotyczących wypłaty dotacji oświatowej w zaniżonej wysokości. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 15.06.2022 r., II CSKP 380/22, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2024/6.
Ziembiński A., Podstawy sporów o „luki w prawie”, „Państwo i Prawo” 1996/7.
dr hab. Katarzyna Bilewska
Autorka jest profesorem uczelni w Katedrze Prawa Handlowego Uniwersytetu Warszawskiego oraz partnerem w kancelarii BLSK
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0988-7480).
Wierzytelność sporna w likwidacji spółki akcyjnej – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 25.07.2023 r., II CSKP 1053/22
W glosowanym wyroku Sąd Najwyższy uznał, że w każdym przypadku, gdy wierzytelność jest przedmiotem sporu sądowego, powinna być ona automatycznie uznana za sporną w rozumieniu art. 473 k.s.h. Przez swoje stanowisko w praktyce zanegował uprawnienia likwidatora do samodzielnej oceny wierzytelności w kategoriach jej sporności i przesądził jego odpowiedzialność w sytuacji, gdyby nie doszło do utworzenia depozytu dla wierzytelności będącej przedmiotem procesu sądowego. Z tymi konkluzjami nie sposób się zgodzić. Zaprezentowana w orzeczeniu wykładnia pojęcia „wierzytelność sporna” jest skrajnie formalistyczna i nietrafna, gdyż abstrahuje od podstawowego dla wierzytelności jej aspektu materialnoprawnego. Co więcej, choć Sąd Najwyższy nominalnie wskazał, że kwestia oceny spornego charakteru wierzytelności w procesie likwidacji spółki należy właśnie do likwidatorów, to w istocie, w oderwaniu od uwarunkowań systemowych likwidacji oraz od standardów oceny należytej staranności likwidatorów, pozbawił ich kompetencji oceny takiej wierzytelności.
Słowa kluczowe: likwidator, wierzytelność sporna, depozyt, odpowiedzialność, spółka akcyjna
dr hab. Katarzyna Bilewska
The author is a professor at the Department of Commercial Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, and a partner in the BLSK law firm
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0988-7480).
Disputed Claim in Liquidation Proceedings of a Joint-Stock Company – Commentary on the Judgment of the Supreme Court of 25 July 2023, II CSKP 1053/22
In the commented judgment, the Supreme Court held that whenever a claim is the subject of litigation, it should automatically be considered disputed within the meaning of Article 473 of the Code of Commercial Companies. In practice, by this position, it negated the liquidator’s authority to independently assess the claim in terms of its disputability, and assumed the liquidator’s liability in the event that no deposit was made for the claim subject to litigation. It is impossible to agree with these conclusions. The interpretation of the “disputed claim” notion presented in the ruling is extremely formalistic and misguided, as it disregards the substantive and legal aspects of the claim that are fundamental for the claim. Moreover, although the Supreme Court nominally indicated that the issue of assessing the disputed nature of a claim in the process of liquidating a company is the responsibility of the liquidators, in fact, by not taking into account the systemic conditions of liquidation and the standards for assessing the due diligence of liquidators, it deprived them of the competence to assess such a claim.
Keywords: liquidator, disputed claim, deposit, responsibility, joint-stock company
Bibliografia / References
Kidyba A., Kodeks spółek handlowych, t. 2, Komentarz do art. 301–633, Warszawa 2017.
Kupryjańczyk D. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2024.
Modzelewska L. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2024.
Naworski J.P. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 3, Tytuł III. Spółki kapitałowe. Dział II. Spółka akcyjna, red. T. Siemiątkowski, R. Potrzeszcz, Warszawa 2013.
Rodzynkiewicz M. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 3B, Spółka akcyjna. Komentarz. Art. 393–490, red. A. Opalski, Warszawa 2016.
Safjan M. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018.
Szajkowski A. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 4, Komentarz do artykułów 459–633, Warszawa 2004.
Terc A. [w:] Kodeks spółek handlowych, Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2024.
Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2001.
Zieliński A. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, Warszawa 2008.
dr hab. Andrzej Wach
Autor jest profesorem Uniwersytetu Warszawskiego oraz radcą prawnym (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-6196-2794).
Uznanie i stwierdzenie wykonalności zagranicznego wyroku arbitrażowego w sporach dopingowych – glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 3.03.2022 r., II CSKP 28/22
Glosa dotyczy problematyki uznania i stwierdzenia wykonalności zagranicznego wyroku arbitrażowego przed sądem krajowym, który został wydany przez Trybunał Arbitrażowy do spraw Sportu w Lozannie (CAS) w międzynarodowym sporze dopingowym. Autor akceptuje stanowisko Sądu Najwyższego przyjmujące cywilnoprawną naturę wskazanej sprawy sportowej. Jednak fakt, że analizowana sprawa została rozstrzygnięta bez uwzględnienia międzynarodowych regulacji sportowych wskazujących na wyłączną kompetencję CAS do rozpatrywania sporów dopingowych, których stroną jest reprezentant danego kraju, nie pozwala na obarczanie obu stron procedury arbitrażowej skutkami rzekomego niedostosowania się do konwencji nowojorskiej z 1958 r. Autor odnosi się krytycznie do stanowiska Sądu Najwyższego wskazującego na celowość oceny zdatności arbitrażowej omawianych spraw przez pryzmat zdatności ugodowej, podczas gdy na gruncie art. 1157 k.p.c. możliwe jest poddanie ich kognicji arbitrów także na podstawie kryterium majątkowego.
Słowa kluczowe: spór dopingowy, zdatność arbitrażowa, odpowiedzialność dyscyplinarna, sąd arbitrażowy, zdatność ugodowa
dr hab. Andrzej Wach
The author is a professor at the University of Warsaw and a legal adviser, Poland (ORCID: https: //orcid.org/0000-0002-6196-2794).
Recognition and Confirmation of the Enforce Ability of a Foreign Arbitral Award in Doping Disputes – Commentary on the Decision of the Supreme Court of 3 March 2022, II CSKP 28/22
The commentary addresses the issue of recognition and confirmation of the enforceability of a foreign arbitral award before a national court. The arbitral award was issued by the Court of Arbitration for Sport in Lausanne (in short: CAS) in an international doping dispute. The author accepts the position of Supreme Court assuming the civil-law nature of the sports case in question. However, the fact that the case under review was resolved without taking into account international sports regulations indicating the exclusive competence of the CAS to hear doping disputes, a party to which is a representative of a given country, does not allow both parties to the arbitration procedure to be burdened with the consequences of the alleged failure to comply with the 1958 New York Convention. The author also refers critically to the position of the Supreme Court indicating the advisability of assessing the arbitrability of the cases in question through the prism of the settleability, while under Article 1157 of the Code of Civil Procedure it is possible to subject them to the cognition of arbitrators also on the basis of the property criterion.
Keywords: doping dispute, arbitrability, disciplinary liability, arbitration court, settleability
Bibliografia / References
Biliński M., Zdatność arbitrażowa sporów sportowych [w:] M. Biliński, M. Jaś-Nowopolska, O. Zinkiewicz, Arbitraż sportowy, Warszawa 2019.
Ereciński T., Zdatność arbitrażowa (art. 1157 k.p.c.) [w:] Międzynarodowy i krajowy arbitraż handlowy u progu XXI wieku. Księga pamiątkowa dedykowana doktorowi habilitowanemu Tadeuszowi Szurskiemu, Warszawa 2008.
James M., Sports Law, London 2013.
Latty F., Le Tribunal arbitral du sport, juge administrative global? Dossier: la globalization du droit administrative [w:] Revue française de droit administrative, Dalloz 2019.
Lindholm J., The Court of Arbitration for Sports and its jurisprudence an empirical inquiry into lex sportiva, Hague 2019.
Maisonneuve M., La chambre antidopage du Tribunal arbitral du sport [w:] Le dispositif de lutte contre le dopage. Evolution et perspectives, red. C. Chaussard, T. Chiron, Dijon 2019.
Pietraszewski M., Zdatność arbitrażowa sporu w świetle najnowszego orzecznictwa Sądu Najwyższego, „ADR. Arbitraż i Mediacja” 2011/2.
Reymond C. [w:] P. Lalive, J.-F. Poudret, C. Reymond, Le droit de l’arbitrage interne et international en Suisse, Lausanne 1989.
Siemiątkowski T. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 16, Prawo spółek osobowych, red. A. Szajkowski, Warszawa 2016.
Sokołowska L., Zmiana kryterium zdatności arbitrażowej w polskim prawie z perspektywy prawnoporównawczej, „ADR. Arbitraż i Mediacja” 2019/1.
Susfał A., Zdatność arbitrażowa w prawie polskim na tle prawnoporównawczym, Kraków 2014, niepublikowana rozprawa doktorska.
Wach A., Alternatywne formy rozwiązywania sporów prawnych, Warszawa 2006.
Wach A., Ewolucja konstrukcji arbitrażu sportowego, „Polski Proces Cywilny” 2020/2.
Wach A., Ewolucja w zakresie trybu rozstrzygania sporów dopingowych, „Przegląd Sądowy” 2022/5.
Wiśniewski A.W., Międzynarodowy arbitraż handlowy w Polsce. Status prawny arbitrażu i arbitrów, Warszawa 2011.
Zedler F., Postępowanie polubowne w sporcie [w:] Ustawa o sporcie, red. A.J. Szwarc, Poznań 2011.
dr hab. Andrzej Szlęzak
Autor jest profesorem Uniwersytetu SWPS w Warszawie oraz of counselem w kancelarii Sołtysiński, Kawecki & Szlęzak
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4281-2966).
Zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 12.05.2023 r., II CSKP 986/22
Autor omawia (częściowo krytycznie) orzeczenie Sądu Najwyższego dotyczące zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa (z.c.p.), w szczególności zaś wyraża dezaprobatę dla stanowiska Sądu Najwyższego co do proponowanego przezeń stopnia precyzji w określaniu składu z.c.p. jako przesłanki ważności umowy przedwstępnej dotyczącej sprzedaży z.c.p. Autor nie podziela przekonania Sądu Najwyższego, że dla ważności takiej umowy niezbędne jest wyliczenie poszczególnych elementów składowych z.c.p. Skład z.c.p. wyznacza – w braku odmiennej woli stron bądź postanowień przepisów szczególnych – norma art. 552 k.c., byleby wiadomo było ogólnie, jaka część większej całości (tj. dotychczasowego przedsiębiorstwa) ma podlegać wydzieleniu. Przedsiębiorstwem (w znaczeniu przedmiotowym) jest bowiem każdy kompleks gospodarczy spełniający kryteria z art. 551 k.c., w tym więc też z.c.p.
Słowa kluczowe: prawo cywilne, prawo rzeczowe, zobowiązania, przedsiębiorstwo, zorganizowana część przedsiębiorstwa, umowa przedwstępna
dr hab. Andrzej Szlęzak
The author is a professor at the SWPS University in Warsaw (Poland) and an of counsel at „Sołtysiński, Kawecki & Szlęzak” law firm
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4281-2966).
Disposal of an Organized Part of the Enterprise – Commentary on the Judgment of the Supreme Court of 12 May 2023, II CSKP 986/22
The author reviews (partially critically) the judgment of the Supreme Court pertaining to the disposal of an organized part of the enterprise and, in particular, disagrees with the Supreme Court’s view regarding the proposed degree of precision in determining the composition of an organized part of the enterprise as a condition of validity of a preliminary agreement for the sale of such organized part. The author does not share the Supreme Court’s view that it is necessary for that purpose to single out particular components of such an organized part. In the author’s opinion, the composition of such an organized part is then determined – absent a contrary will of the parties or specific legal provisions – by the norm of Article 552 of the Civil Code, provided that it is generally known what part of a greater entity (i.e. of a hitherto enterprise) is to be so separated. Any economic complex that meets the criteria set forth in Article 551 of the Civil Code constitutes an enterprise, thus also an organized part thereof.
Keywords: civil law, property law, obligations, enterprise, organized part of enterprise, preliminary agreement
Bibliografia / References
Bednarek M., Przedsiębiorstwo jako przedmiot czynności prawnych – spory doktrynalne z perspektywy praktyki obrotu, „Studia Prawnicze” 2009/3.
Katner W.J. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
Litwińska-Werner M. [w:] System Prawa Handlowego, t. 1, Prawo handlowe – część ogólna, red. S. Włodyka, Warszawa 2009.
Radwański Z., Olejniczak A., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2023.
Skowrońska-Bocian E., Warciński M. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018.
Widło J., Rozporządzenie przedsiębiorstwem, Kraków 2002.
Włodyka S., Spyra M. [w:] System Prawa Handlowego, red. S. Włodyka, A. Szumański, t. 5, Prawo umów Handlowych, red. M. Stec, Warszawa 2017.
dr hab. Jerzy P. Naworski
Autor jest profesorem Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz sędzią Sądu Okręgowego w Toruniu w stanie spoczynku
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9014-1338).
Termin przedawnienia roszczenia komandytariusza o wypłatę zysku – glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 13.01.2023 r., III CZP 98/22
Jednym z przepisów Kodeksu cywilnego, którego wykładnia sprawia trudności, jest art. 118 zd. 1, ustalający trzyletni termin przedawnienia dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Uprawniona jest teza, że ta część przepisu stanowi prawdziwy probierz (crux interpretationis) dla każdego, kto zajmuje się problematyką przedawnienia. Przedmiotem glosy jest nie tylko ocena uchwały Sądu Najwyższego, lecz przede wszystkim próba odpowiedzi na pytanie, czy roszczenia wspólników spółki osobowej (handlowej i cywilnej) mających status przedsiębiorcy o wypłatę zysku są objęte hipotezą tego przepisu, a więc przedawniają się w terminie trzech lat.
Słowa kluczowe: komandytariusz, wspólnik handlowej spółki osobowej i spółki cywilnej, przedsiębiorca, termin przedawnienia roszczenia związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą, pytanie prawne
dr hab. Jerzy P. Naworski
The author is a professor of the Nicolaus Copernicus University in Torun, Poland, and a retired judge of the Regional Court in Torun
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9014-1338).
Period of Limitation for the Limited Partner’s Claim for Profit Distribution – Commentary on the Judgment of the Supreme Court of 13 January 2023, III CZP 98/22
First sentence of Article 119, setting a three-year period of limitation for business-related claims, is one of provisions of the Civil Code that presents interpretation difficulties. The hypothesis that this part of the provision is a real test (crux interpretationis) for any lawyer dealing with the issue of limitation is justified. The commentary refers not only to the assessment of the resolution of the Supreme Court, but attempts primarily to answer the question whether the claims of partners in a partnership (commercial and civil), with the status of an entrepreneur, for profit distribution are subject to this provision, and therefore expire within three years.
Keywords: limited partner, partner in a commercial partnership and a civil partnership, entrepreneur, period of limitation for a business-related claim, juridical question
Bibliografia / References
Allerhand M., Kodeks handlowy. Komentarz, Lwów 1935.
Kopaczyńska-Pieczniak K., Pozycja prawna wspólnika spółki jawnej, Warszawa 2013.
Naworski J.P., Przedsiębiorca i przedsiębiorstwo w polskim prawie prywatnym, cz. 2, „Przegląd Prawa Handlowego” 2015/12.
Naworski J.P., Przedsiębiorca w polskim prawie cywilnym (materialnym i procesowym) de lege lata i de lege ferenda, Toruń 2011.
dr Paweł Mazur
Autor jest adiunktem na Wydziale Prawa Uniwersytetu SWPS oraz adwokatem w Warszawie
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0398-3941).
Dopuszczalność zaliczkowego rozliczania prowizji w umowie agencyjnej – glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z 13.05.2021 r., I AGa 124/20
Sąd Apelacyjny w Rzeszowie w glosowanym wyroku uznał, że posługiwanie się modelem zaliczkowego rozliczania prowizji, zakładającym zwrot przez agenta na rzecz dającego zlecenie części otrzymanej zaliczki na poczet należnego mu wynagrodzenia w przypadku, w którym podstawa, od której naliczano prowizję, okaże się niższa niż przyjęta na potrzeby wyliczenia prowizji zaliczkowej, narusza przepisy art. 7617 i 7614 k.c. W krytycznej glosie do tytułowego orzeczenia autor wskazuje, że zwrot prowizji zaliczkowej pozostaje poza zakresem hipotez przepisów art. 7617 i 7614 k.c. Wskazuje również na negatywne skutki praktycznego utrwalenia się stanowiska zaprezentowanego w glosowanym orzeczeniu.
Słowa kluczowe: umowa agencyjna, agent, prowizja, zaliczka, prowizja zaliczkowa, prowizja del credere, zobowiązanie del credere, umowa gwarancyjna
dr Paweł Mazur
The author is an assistant professor at the Faculty of Law at the SWPS University and an attorney at law in Warsaw, Poland
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0398-3941).
Admissibility of Advance Settlement of Commission under an Agency Contract – Commentary on the Judgment of the Court of Appeal in Rzeszów of 13 May 2021, I AGa 124/20
In the commented judgment, the Court of Appeal in Rzeszów concluded that the application of the advance commission settlement model, assuming that the agent refunds to the principal a part of the advance received on account of the remuneration if the base on which the commission is calculated is lower than the amount assumed for the purposes of calculating the advance commission, breaches provisions of Article 7617 and Article 7614 of the Civil Code. In the critical commentary on the judgment in question, the author indicates that refund of the advance commission is beyond hypothesis of Article 7617 and Article 7614 of the Civil Code. He also describes adverse practical consequences of the consolidation of the position presented in the commented judgment.
Keywords: agency contract, agent, commission, advance payment, advance commission, del credere commission, del credere liability, guarantee agreement
Bibliografia / References
Bucior D., Odpłatność usług agenta jako cecha konstytutywna umowy agencyjnej [w:] Instytucje prawa handlowego w przyszłym kodeksie cywilnym, red. T. Mróz, M. Stec, Warszawa 2011.
Bucior D. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 4, Zobowiązania. Część szczególna (art. 535–7649), red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2018.
Grochowski M., Umowa agencyjna w orzecznictwie sądów powszechnych, „Prawo w Działaniu. Sprawy Cywilne” 2014/20.
Grochowski M., Rott-Pietrzyk E., Wyrok Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Lexitor a prowizja agenta, „Przegląd Prawa Handlowego” 2020/5.
Mycko-Katner I., Umowa agencyjna, Warszawa 2012.
Nawracała J., Glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 13 października 2022 r. w sprawie prawa agenta do prowizji od umów z klientami pozyskanymi poprzednio przez agenta (sprawa C-64/21), „Prawo Asekuracyjne” 2022/4.
Rott-Pietrzyk E., Aksjologia leżąca u podstaw ochrony strony słabszej (agenta) w stosunkach profesjonalnych (na przykładzie sprawy Lexitor i Rigall), „Państwo i Prawo” 2022/11.
Rott-Pietrzyk E., Grochowski M., Wewnętrzna i zewnętrzna spójność przepisów o umowie agencyjnej [w:] W poszukiwaniu dobrego prawa, t. 2, Perspektywa prywatnoprawna. Księga jubileuszowa Profesora Mirosława Steca, red. K. Małysa-Sulińska, D. Spyra, A. Szumański, Warszawa 2022.
dr Karolina Ochocińska
Autorka jest radczynią prawną (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7003-7488).
Legitymacja do wytoczenia powództwa pauliańskiego w postępowaniu upadłościowym – glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 14.06.2023 r., III CZP 84/22
Komentowana uchwała dotyczy instytucji skargi pauliańskiej w postępowaniu upadłościowym. Sąd Najwyższy zmierzył się z pytaniem o to, czy ogłoszenie upadłości dłużnika oznacza utratę legitymacji czynnej do wytoczenia powództwa pauliańskiego przez wierzyciela na rzecz syndyka. Dotychczas w doktrynie i orzecznictwie opowiadano się za tym, że po ogłoszeniu upadłości z powództwem pauliańskim może wystąpić wyłącznie syndyk. Podobnie oceniano kwestię popierania powództwa pauliańskiego. Stanowisko wyrażone w glosowanej uchwale jest zgoła odmienne. Zgodnie z nim ogłoszenie upadłości dłużnika nie powoduje utraty przez wierzyciela legitymacji do wytoczenia powództwa pauliańskiego.
Słowa kluczowe: skarga pauliańska, syndyk, ogłoszenie upadłości, legitymacja do wniesienia powództwa, wierzyciel
dr Karolina Ochocińska
The author is a legal advisor, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7003-7488).
Right to Bring an Actio Pauliana in Bankruptcy Proceedings – Commentary on the Resolution of the Supreme Court of 14 June 2023, III CZP 84/22
The commented resolution concerns the institution of actio Pauliana in bankruptcy proceedings. The Supreme Court faced the question of whether the declaration of bankruptcy of a debtor implies the loss of the right to bring an actio Pauliana by a creditor instead of a receiver. Until now, the doctrine and jurisprudence held that only the receiver could bring an actio Pauliana after the declaration of bankruptcy. The opinion on the issue of the support of the actio Pauliana was similar. The position expressed in the commented resolution is quite different. According to it, the declaration of the debtor’s bankruptcy does not result in the creditor losing its right to bring an actio Pauliana.
Keywords: actio Pauliana, receiver, declaration of bankruptcy, right to bring an action, creditor
Bibliografia / References
Adamus R., Bezskuteczność i zaskarżanie czynności upadłego. Komentarz, Warszawa 2010.
Broniewicz W., Stanowisko syndyka upadłości w procesach z jego udziałem, „Państwo i Prawo” 1993/2.
Chrapoński D. [w:] Prawo upadłościowe. Komentarz, red. A.J. Witosz, Warszawa 2017.
Gurgul S., Geneza, zasady i podstawowe instytucje prawa upadłościowego, cz. 1, „Edukacja Prawnicza” 2014/6.
Gurgul S., Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, Warszawa 2018.
Gutowski M., Bezskuteczność czynności prawnej, Warszawa 2017.
Hrycaj A., Odpowiedzialność syndyka masy upadłości, „Prawo Spółek” 2003/9.
Jacyszyn J., Odpowiedzialność cywilna syndyka, „Prawo Spółek” 2000/7–8.
Jacyszyn J., Odpowiedzialność syndyka masy upadłości, „Monitor Prawniczy” 1993/2.
Jarocha A., Pietrzak I., Sachajko M., Analiza porównawcza instytucji nadzorcy sądowego, syndyka masy upadłości i zarządcy przymusowego przedsiębiorstwa, „Prawo Spółek” 2005/10.
Jochemczyk B., Odpowiedzialność odszkodowawcza syndyka masy upadłości, „Prawo Spółek” 2004/10.
Nowacki J., Odpowiednie stosowanie przepisów prawa, „Państwo i Prawo” 1964/3.
Pogonowski P., Czynności syndyka w postępowaniu upadłościowym. Zagadnienia wstępne, „Prawo Spółek” 2002/9.
Pokora A., Stanowisko prawne syndyka masy upadłości, „Rejent” 1997/7–8.
Sierakowski B., Witowska A., Przekazanie do masy upadłości przedmiotu bezskutecznej czynności prawnej (praktyczne aspekty stosowania art. 134 p.u.), „Monitor Prawa Bankowego” 2018/3.
Sobkowski J., Istota i znaczenie upadłości w polskim systemie prawnym, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1974/3.
Witosz A., Witosz A.J. [w:] System Prawa Handlowego, t. 6, Prawo restrukturyzacyjne i upadłościowe, red. A. Hrycaj, A. Jakubecki, A. Witosz, Warszawa 2016.
Wolak G. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Załucki, Warszawa 2023.
Wróblewski J., Przepisy odsyłające, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego. Nauki Humanistyczno-Społeczne” 1964.
Zimmerman P., Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, Warszawa 2022.
dr Mateusz Baszczyk
Autor jest radcą prawnym (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2595-0104).
Usuwanie z porządku obrad spraw umieszczonych na żądanie akcjonariuszy mniejszościowych – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 31.03.2023 r., II CSKP 1283/22
Komentowane orzeczenie zapadło w sprawie o stwierdzenie nieważności uchwały o skreśleniu punktów porządku obrad, które zostały zgłoszone przez akcjonariuszy mniejszościowych na podstawie art. 400 § 1 k.s.h. Uchwała podjęta została głosami akcjonariusza większościowego przy sprzeciwie mniejszości. Wyrok Sądu Najwyższego zasługuje na uwagę, dlatego że określa standard ochrony mniejszości we wszystkich przypadkach, gdy zgłasza ona żądanie zwołania walnego zgromadzenia z określonym porządkiem obrad lub umieszczenia określonych spraw w porządku obrad już zwołanego zgromadzenia.
Słowa kluczowe: spółka akcyjna, prawa mniejszości, porządek obrad, nieważność uchwały, walne zgromadzenie
dr Mateusz Baszczyk
The author is a legal advisor, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2595-0104).
Removal of Matters Included at the Request of Minority Shareholders from the Agenda – Commentary on the Judgment of the Supreme Court of 31 March 2023, III CSKP 1283/22
The commented judgment was issued in the case pertaining to declaring invalidity of a resolution on removal from the agenda of matters that were included at the request of minority shareholders, based on Article 400 § 1 of the Code of Commercial Companies. The resolution was passed by the votes of majority shareholders, while the minority shareholders were against it. The judgment of the Supreme Court deserves attention, as it sets up the standard of protection of minority shareholders in all instances, where they request convening the general meeting of shareholders with a certain agenda or including specific matters in the agenda of the general meeting of shareholders already convened.
Keywords: joint-stock company, rights of minority shareholders, agenda, invalidity of a resolution, general meeting of shareholders
Bibliografia / References
Baszczyk M., Porządek obrad zgromadzenia wspólników (walnego zgromadzenia) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (spółki akcyjnej), „Monitor Prawa Handlowego” 2020/3.
Chłopecki A., Dyl M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 19, Prawo papierów wartościowych, red. A. Szumański, Warszawa 2006.
Gasiński Ł., Modrzejewski J., Okolski J., Natura stosunku korporacyjnego spółki akcyjnej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2000/8.
Hüffer U., Koch J., Aktiengesetz, München 2017.
Kidyba A., Komentarz aktualizowany do art. 301–633 Kodeksu spółek handlowych, LEX 2024.
Krysik A. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2024.
Liebscher T. [w:] Gesellschaftsrecht, red. M. Henssler, L. Strohn, München 2018.
Oplustil K., Instrumenty nadzoru korporacyjnego (corporate governance) w spółce akcyjnej, Warszawa 2010.
Pabis R. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 3B, Spółka akcyjna. Komentarz. Art. 393–490, red. A. Opalski, Warszawa 2016.
Pinior P., Podejmowanie uchwał wspólników w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, Warszawa 2019.
Popiołek W. [w:] System Prawa Handlowego, t. 4, Prawo instrumentów finansowych, red. M. Stec, Warszawa 2016.
Tarska M., Charakter praw wspólników mniejszościowych w spółkach handlowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2015/9.
Agnieszka Warsewicz
Autorka jest doktorantką w Szkole Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego oraz adwokatką (Izba Adwokacka w Warszawie)
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7603-7593).
Dopuszczalność stosowania kursu średniego Narodowego Banku Polskiego w umowie kredytu indeksowanego lub denominowanego w walucie obcej – glosa do wyroków Sądu Najwyższego z 19.09.2023 r.: II CSKP 1495/22, II CSKP 1627/22 oraz II CSKP 1110/22
W glosowanych wyrokach z 19.09.2023 r., II CSKP 1495/22, II CSKP 1627/22 oraz II CSKP 1110/22, Sąd Najwyższy dopuścił możliwość stosowania kursu średniego NBP w umowach kredytu indeksowanego i denominowanego do waluty obcej w miejsce abuzywnej klauzuli przeliczeniowej. Stanowisko SN należy skrytykować, ponieważ w polskim porządku prawnym brak jest normy prawnej, która mogłaby stanowić podstawę wprowadzenia do umowy kredytu kursu średniego NBP. Tego rodzaju normy nie można wywieść z przywołanych przez SN przepisów, tj. art. 358 § 2 oraz art. 56 k.c. Ponadto dopuszczalność uzupełnienia umowy na podstawie art. 56 k.c., jako przepisu ogólnego, została wykluczona w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Słowa kluczowe: kredyt indeksowany, kredyt denominowany, klauzula abuzywna, kurs średni NBP
Agnieszka Warsewicz
The author is a PhD student at the Doctoral School of Social Sciences, University of Warsaw, Poland and an advocate (Warsaw Bar Association)
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7603-7593).
Acceptability of the Use of the Average Exchange Rate of the National Bank of Poland in a Loan Agreement Indexed or Denominated in a Foreign Currency – Commentary on the Judgments of the Supreme Court of 19 September 2023 II CSKP 1495/22, II CSKP 1627/22 and II CSKP 1110/22
In the commented judgments of 19 September 2023 (II CSKP 1495/22, II CSKP 1627/22 and II CSKP 1110/22), the Supreme Court allowed the use of the average exchange rate of the National Bank of Poland in loan agreements indexed to and denominated in a foreign currency instead of an abusive conversion clause. The position of the Supreme Court should be criticised since in the Polish legal system there is no legal norm that could provide a basis for introducing the NBP average exchange rate into a loan agreement. Such a norm cannot be derived from the provisions referred to by the Supreme Court, i.e. Article 358 § 2 and Article 56 of the Civil Code. Moreover, the acceptability of supplementing the agreement based on Article 56 of the Civil Code, as a general provision, has been excluded in the case law of the Court of Justice of the European Union.
Keywords: indexed loan, denominated loan, abusive clause, NBP average exchange rate
Bibliografia / References
Bednarek M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. E. Łętowska, Warszawa 2013.
Czech T., Sprzeczność klauzuli indeksacyjnej z naturą zobowiązania – glosa do uchwały SN z 27 kwietnia 2022 r. (III CZP 40/22), „Monitor Prawa Bankowego” 2022/10.
Dybowski T., Pyrzyńska A. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. E. Łętowska, Warszawa 2006.
Gutowski M., Wadliwość umów kredytów frankowych, Warszawa 2022.
Gwiazdomorski J., Międzyczasowe prawo prywatne, cz. 1, „Nowe Prawo” 1965/6.
Janiszewska B., O jednolitości orzecznictwa jako wartości systemowej, „Przegląd Sądowy” 2018/11.
Krajewski M., Nowe spojrzenie na niektóre sankcje w prawie umów konsumenckich [w:] Ochrona strony słabszej stosunku prawnego. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Adamowi Zielińskiemu, red. M. Boratyńska, Warszawa 2016.
Marcisz P., Koncepcja tworzenia prawa przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Warszawa 2015.
Mojak J., Turski T., Dopuszczalność konwersji kredytowych zobowiązań walutowych – wybrane zagadnienia, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomii i Innowacji w Lublinie” 2017/1.
Nowakowski T., Kilka uwag na temat wypełniania luk w umowie kredytu frankowego powstałych po eliminacji niedozwolonej klauzuli walutowej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2020/3.
Onyśk D., Wpływ wyroków prejudycjalnych Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich na samodzielność jurysdykcyjną sądu polskiego, „Prokuratura i Prawo” 2010/6.
Radwański Z., Teoria umów, Warszawa 1977.
Ruchała P., Sikorski R. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 353–626, red. M Gutowski, Warszawa 2022.
Spyra T., Zakres i skutki abuzywności klauzul przeliczeniowych – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 4.04.2019 r., III CSK 159/17, „Glosa” 2020/3.
Szwed M., When Is a Court Still a Court? The ECtHR’s Advance Pharma Case and the Polish Judiciary, https://verfassungsblog.de/when-is-a-court-still-a-court-and-what-makes-a-judge-a-judge (dostęp: 4.06.2024 r.).
Trzaskowski R., Skutki sprzeczności umów obligacyjnych z prawem, Warszawa 2013.
Wioletta Kosmalska-Janiaczyk
Autorka jest uczestnikiem prawniczego seminarium w Akademii Leona Koźmińskiego oraz zastępcą notarialnym
(ORCID: https://orcid.org/0009-0005-3350-0372).
Zbycie prawa do korzystania z miejsca postojowego na rzecz innego współwłaściciela nieruchomości wspólnej – glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 18.09.2019 r., IV CSK 286/18
Glosa stanowi komentarz do postanowienia Sądu Najwyższego dopuszczającego zbycie prawa wynikającego z umowy o podział quoad usum. Wobec istniejącego w doktrynie i judykaturze dyskursu glosa jest przede wszystkim opracowaniem problematyki kwalifikacji prawnej umowy o podział quoad usum oraz jej reżimu prawnego.
Słowa kluczowe: umowa o podział quoad usum, nieruchomość wspólna, miejsce postojowe, następstwo prawne z umowy quoad usum
Wioletta Kosmalska-Janiaczyk
The author is a participant of the Doctoral Legal Seminar at the Kozminski University, Poland, and deputy notary
(ORCID: https://orcid.org/0009-0005-3350-0372).
Transfer of the Right to Use a Parking Space to Another Co-owner of the Common Property – Commentary on the Decision of the Supreme Court of 18 September 2019, IV CSK 286/18
The commentary refers to the Supreme Court’s decision allowing the transfer of the right arising from a quoad usum division agreement. Given the discourse conducted in legal doctrine and jurisprudence, this commentary is primarily an analysis of the legal classification of quoad usum division agreements and their legal framework.
Keywords: quoad usum division agreement, common property, parking space, legal succession under the quoad usum agreement
Bibliografia / References
Ciszewski J., Bocianowska J. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. P. Nazaruk, LEX 2023.
Czech T., Księgi wieczyste i hipoteka. Komentarz, t. 1, Księgi wieczyste, Warszawa 2022.
Drozd E., Podział do korzystania nieruchomości wspólnej [w:] Rozprawy z prawa prywatnego, prawa o notariacie i prawa europejskiego, ofiarowane Panu Rejentowi Romualdowi Sztykowi, red. E. Drozd, A. Oleszko, M. Pazdan, Kluczbork 2007.
Drozd E., Prawa i obowiązki właścicieli lokali, „Rejent” 1995/3.
Durzyńska M., Podział nieruchomości, Warszawa 2021.
Górska K. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2023.
Jędrej K., Umowny podział quoad usum nieruchomości wspólnej w rozumieniu ustawy o własności lokali, „Rejent” 2012/9.
Karaszewski G. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. M. Balwicka-Szczyrba, A. Sylwestrzak, LEX 2023.
Krebs J., Podział nieruchomości do korzystania, „Monitor Prawniczy” 2022/3.
Krziskowska K. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 2, Własność i inne prawa rzeczowe (art. 126–352), red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2018.
Księżak P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. serii K. Osajda, red. tomu W. Borysiak, wyd. 32, Warszawa 2024.
Machnikowski P., Zobowiązania [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, Warszawa 2006.
Machnikowski P. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. P. Machnikowski, E. Łętowska, Warszawa 2006.
Malicki A., Treść i wykonywanie współwłasności w częściach ułamkowych, Warszawa 2023.
Matusik G., Podmioty uprawnione do dokonania podziału quoad usum, „Monitor Prawniczy” 2018/17.
Nazar M., Glosa do uchwały SN z dnia 28 sierpnia 1997 r., III CZP 36/97, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 1998/5.
Rzewuska M. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Załucki, Warszawa 2023.
Skowrońska-Bocian E., Warciński M. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2020.
Sondej M.Z., Umowa zbycia prawa do korzystania z miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym, LEX 2021.
Stańko M., Kucharska-Stańko E. [w:] M. Stańko, E. Kucharska-Stańko, Kodeks cywilny. Komentarz do przepisów o współwłasności (z wyłączeniem przepisów prawno-rolnych), LEX 2017.
Szadkowski K. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–352, red. M. Gutowski, Warszawa 2021.
Warciński M., Podział rzeczy quoad usum, „Państwo i Prawo” 2011/9.
Weiss M., Zbycie prawa do miejsca parkingowego ukształtowanego w ramach podziału quoad usum, „Rejent” 2018/10.
Wszołek J., Sprzedaż miejsc parkingowych w umowach zawieranych z deweloperami, „Rejent” 2011/4.
Zrałek J., Przyczynek do dyskusji o umowie quoad usum, „Roczniki Administracji i Prawa” 2023/2.
dr Igor B. Nestoruk
Autor jest adiunktem w Zakładzie Prawa Europejskiego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
(ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6285-2776).
Zwalczanie nieuczciwej konkurencji w zakresie udostępniania informacji gospodarczych i wymiany danych gospodarczych – przegląd orzecznictwa
W publikacji zaprezentowano wybrane orzecznictwo krajowych sądów na tle sporów toczących się między podmiotami, których zachowania mogą podlegać ocenie na gruncie ustawy z 16.04.1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz ustawy z 9.04.2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych. Obie regulacje zostały znowelizowane w efekcie reformy z 2017 r. służącej ułatwieniu dochodzenia wierzytelności. Do ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji wprowadzono art. 17f w postaci nowego typu czynu nieuczciwej konkurencji. To właśnie na tle tego przepisu oraz klauzuli generalnej z art. 3 ust. 1 tej ustawy dokonano oceny dotychczasowego dorobku prawa sędziowskiego.
Słowa kluczowe: informacje gospodarcze, wiarygodność płatnicza, nieuczciwa konkurencja, odpowiedzialność cywilna
dr Igor B. Nestoruk
The author is an assistant professor at the European Law Department, Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznań, Poland
(ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6285-2776).
Combating Unfair Competition in the Context of Disclosure of Business Information and Exchange of Economic Data. Case Law Review
The publication presents selected judgments of domestic courts in the context of disputes between entities whose conduct may be assessed on the basis of the Act of 16 August 1993 on combating unfair competition and the Act of 9 April 2010 on disclosure of business information and exchange of business data. Both Acts were amended by the 2017 reform (see: Act of 7 April 2017 on the amendment to certain acts to facilitate debt recovery, Journal of Laws item 933, as amended) aimed at facilitating debt recovery. As a result, Article 17f on a new type of act of unfair competition was added to the Act on combating unfair competition. The existing case law has been reviewed against the background of this provision and the general clause in Article 3 section 1 of that Act.
Keywords: business information, payment credibility, unfair competition, civil liability
Bibliografia / References
Giesen B., Nieuczciwa konkurencja jako podstawowe pojęcie prawa o zwalczaniu nieuczciwego współzawodnictwa gospodarczego [w:] System Prawa Prywatnego, t. 15, Prawo konkurencji, red. M. Kępiński, Warszawa 2014.
Kaliński M., Odpowiedzialność odszkodowawcza [w:] System Prawa Prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2023.
Mróz T., Prawo do ochrony danych osobowych w świetle praktyk stosowanych w strefach płatnego parkowania [w:] W poszukiwaniu dobrego prawa. Księga jubileuszowa Profesora Mirosława Steca, t. 2, Perspektywa prywatnoprawna, red. K. Małysa-Sulińska, M. Spyra, A. Szumański, Warszawa 2022.
Nestoruk I.B., Główne kierunki rozwoju ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w świetle nowych typów deliktów nazwanych – quo vadis u.z.n.k.? [w:] Qui bene dubitat, bene sciet. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Ewie Nowińskiej, red. J. Barta, R. Markiewicz, P. Wasilewski, J. Chwalba, Warszawa 2018.
Nowińska E. [w:] K. Szczepanowska-Kozłowska, E. Nowińska, Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Komentarz, Warszawa 2022.
Sieńczyło-Chlabicz J., Prawo do ochrony prywatności informacyjnej i danych osobowych w cyberprzestrzeni – wyzwania związane z rozwojem społeczeństwa informacyjnego [w:] Qui bene dubitat, bene sciet. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Ewie Nowińskiej, red. J. Barta, R. Markiewicz, P. Wasilewski, J. Chwalba, Warszawa 2018.
Stefanicki R., Klauzula generalna w ZNKU [w:] System Prawa Prywatnego, t. 15, Prawo konkurencji, red. M. Kępiński, Warszawa 2014.
Szczepanowska-Kozłowska K. [w:] K. Szczepanowska-Kozłowska, E. Nowińska, Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Komentarz, Warszawa 2022.
Tischner A., Cele i zakres stosowania ZNKU [w:] System Prawa Prywatnego, t. 15, Prawo konkurencji, red. M. Kępiński, Warszawa 2014.
Zbrojewski A., Czyny nieuczciwej konkurencji w zakresie udostępniania informacji gospodarczych (art. 17f u.z.n.k.), „Przegląd Prawa Handlowego” 2019/8.
Tomasz Kolanowski
Autor jest sędzią Naczelnego Sądu Administracyjnego (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0439-4241).
Definicje legalne w prawie finansowym – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9.07.2024 r., II FSK 397/24
Przedmiot sporu niniejszej sprawy stanowi definicja pojęcia dotacji, którym ustawodawca posłużył się w art. 17 ust. 1 pkt 47 ustawy z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych w kontekście wydania interpretacji przepisów prawa podatkowego w związku z przyznaniem skarżącemu bezzwrotnej pomocy publicznej na podstawie ustawy z 29.09.2022 r. o zasadach realizacji programów wsparcia przedsiębiorców w związku z sytuacją na rynku energii w latach 2022–2024 oraz uchwały nr 1/2023 Rady Ministrów z 3.01.2023 r. w sprawie przyjęcia programu rządowego pod nazwą „Pomoc dla sektorów energochłonnych związana z nagłymi wzrostami cen gazu ziemnego i energii elektrycznej w 2022 r.” i załącznika do tej uchwały. Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że pomimo braku stosownego odesłania w przepisach prawa podatkowego, pojęcie dotacji należy rozumieć zgodnie z definicją zawartą w art. 126 ustawy z 27.08.2009 r. o finansach publicznych, dlatego że powinna ona pozostawać aktualna w ramach jednej dziedziny, jaką jest prawo finansowe.
Słowa kluczowe: pojęcie dotacji w prawie podatkowym, wykładnia prawa podatkowego, definicje legalne
Tomasz Kolanowski
The author is a judge of the Supreme Administrative Court, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0439-4241).
Legal Definitions in Financial Law – Judgment of the Supreme Administrative Court of 9 July 2024, II FSK 397/24. Judgment of the Quarter
The dispute subject in this case is a definition of the notion of a subsidy that the legislator used in Article 17 section 1 point 47 of the Act of 15 February 1992 on Corporate Income Tax in the context of issuing the tax ruling in relation to non-refundable public aid granted to the appellant based on the Act of 29 September 2022 on the rules for the implementation of programmes to support entrepreneurs in connection with the situation on the energy market in 2022–2024 and Resolution no. 1/2023 of the Council of Ministers of 3 January 2023 on the adoption of the Government Programme “Aid to energy-intensive sectors related to sudden increases in natural gas and electricity prices in 2022” and the annex to this resolution. The Supreme Administrative Court concluded that, despite the absence of a relevant reference in tax law, the notion of a subsidy should be understood in accordance with the definition included in Article 126 of the Act of 27 August 2009 on public finance, as it should remain relevant within the field of financial law.
Keywords: notion of a subsidy in tax law, tax law interpretation, legal definitions
prof. dr hab. Joanna Wegner
Autorka jest profesorem w Instytucie Badań Prawnoporównawczych i Interdyscyplinarnych, Zakładzie Komparatystyki Postępowania Administracyjnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego, sędzią Naczelnego Sądu Administracyjnego (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2773-6651).
Wyzwania wielojęzycznego systemu prawnego – glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 22.02.2024 r., II FSK 714/21
Glosowany wyrok porusza istotne z perspektywy metodyki pracy sędziego administracyjnego zagadnienie celowościowej wykładni przepisów prawa międzynarodowego z wykorzystaniem tekstów sporządzonych w językach obcych. Naczelny Sąd Administracyjny, akcentując istotność celu przy interpretacji treści aktu prawa międzynarodowego, zwrócił uwagę na konieczność sięgania po inne niż polska wersje językowe tego aktu. Ten niewątpliwie zasadny pogląd wypada podzielić. Stanowisko Sądu wymaga jednak pewnego komentarza i prowadzi do wniosku o potrzebie redefinicji utrwalonych metod wykładni współczesnego prawa administracyjnego.
Słowa kluczowe: umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, umowy międzynarodowe, tłumaczenie aktu prawnego, wielojęzyczność tekstów prawnych
prof. dr hab. Joanna Wegner
The author is a professor at the Institute of Comparative and Interdisciplinary Research in Law, Department of Comparative Administrative Procedure, Faculty of Law and Administration, University of Lodz (Poland), and a judge of the Supreme Administrative Court (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2773-6651).
Challenges of a Multilingual Legal System – Commentary on the Judgment of the Supreme Administrative Court of 22 February 2024, II FSK 714/21
The commented judgement raises an important issue of the admissibility of teleological interpretation of international law using texts drawn up in foreign languages, which is important from the perspective of the work methodology of an administrative judge. The Supreme Administrative Court, emphasizing the importance of the purpose when interpreting the content of an act of international law, drew attention to the need to use various language versions of the act, other than the Polish one. This view, undoubtedly valid, should be accepted. However, the position of the Court requires a commentary and leads to the conclusion that the established methods of interpreting contemporary administrative law need to be changed.
Keywords: double taxation treaties, international agreements, translation of a legal act, multilingualism of legal texts
Bibliografia / References
Mały słownik języka polskiego, red. S. Skorupka, H. Auderska, Z. Łempicka, Warszawa 1969.
Michalczak R., Pach M., Pogorzelski O., Argument ze zmian społecznych [w:] Argumenty i rozumowania prawnicze w konstytucyjnym państwie prawa. Komentarz, red. M. Florczak-Wątor, A. Grabowski, Kraków 2021.
Słownik języka polskiego, red. M. Szymczak, t. 2, Warszawa 1982.
Tuwim J., Pegaz dęba czyli panopticum poetyckie, Warszawa 2006.
dr Mateusz Perkowski
Autor jest radcą prawnym (ORCID: https://orcid.org/0009-0001-2783-4182).
Taryfa przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego – glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7.02.2024 r., I GSK 1223/23
Opracowanie analizuje orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z punktu widzenia trzech zasadniczych zagadnień prawnych: konieczności uzyskania niezbędnych przychodów przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne, amortyzacji bilansowej oraz definicji ścieku komunalnego. Powyższe zagadnienia są ze sobą nierozerwalnie związane, albowiem stanowią podstawowe elementy wniosku taryfowego. Autor w pełni podziela argumentację Sądu odnoszącą się do problematyki amortyzacji bilansowej. Jest to argumentacja spójna, uwzględniająca podstawowe prawa przedsiębiorców działających w ramach gospodarki rynkowej. Niemniej jednak polemice poddane zostały niespójne poglądy Naczelnego Sądu Administracyjnego odnoszące się do pojęć zysku i rentowności z punktu widzenia istoty postępowania taryfowego. Konstruktywnej krytyce poddany został sposób zaprezentowanej wykładni definicji ścieku komunalnego. W ocenie autora nosi on cechy wykładni contra legem i jest niezgodny z prawem Unii Europejskiej.
Słowa kluczowe: przedsiębiorca, taryfa, odbiorca usług, dostawa wody i odprowadzenie ścieków
dr Mateusz Perkowski
The author is a legal advisor, Poland (ORCID: https://orcid.org/0009-0001-2783-4182).
Tariff of a Water Supply and Sewerage Company – Commentary on the Judgment of the Supreme Administrative Court of 7 February 2024, I GSK 1223/23
The article analyses the judgment of the Supreme Administrative Court from the point of view of three fundamental legal issues, namely: the need for the water and sewerage company to generate necessary revenues, balance sheet depreciation and the definition of municipal wastewater. The aforementioned issues are inextricably linked, as they constitute the basic elements of the tariff proposal. The author fully agrees with the Court’s argumentation relating to the issue of balance sheet depreciation. It is coherent and takes into account the fundamental rights of entrepreneurs operating in a market economy. Nevertheless, the inconsistent views of the Supreme Administrative Court on the concepts of profit and profitability from the point of view of the essence of the tariff proceedings have been called in question. The manner of the presented interpretation of the definition of municipal wastewater was subjected to constructive criticism. In the author’s opinion, it shows the features of contra legem interpretation and is inconsistent with EU law.
Keywords: entrepreneur, tariff, service recipient, water supply and sewage disposal
Bibliografia / References
Gonet W., Spółki komunalne, Warszawa 2007.
Łętowska E., Interpretacja a subsumpcja zwrotów niedookreślonych i nieostrych, „Państwo i Prawo” 2011/7–8.
Michalczuk G., Wybrane aspekty bilansowego i podatkowego ujęcia amortyzacji środków trwałych [w:] Podatki a polityka fiskalna państwa, red. J. Sikorski, Białystok 2002.
Mioduszewska S., Miszta-Kruk K., Infiltracja i wody przypadkowe w systemach kanalizacyjnych, „Technologia Wody” 2024/1.
Perkowski M., Sądowa weryfikacja decyzji taryfowych, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2023/8.
Rakoczy B., Charakter prawny świadczenia pieniężnego za odbiór odprowadzanych wód opadowych i roztopowych, „Samorząd Terytorialny” 2023/11.
Wojciechowski B. [w:] System Prawa Administracyjnego, t. 4, Wykładnia w prawie administracyjnym, red. R. Hauser, A. Wróbel, Z. Niewiadomski, Warszawa 2015.
dr hab. Krzysztof Oplustil, prof. UJ
Autor jest kierownikiem Katedry Publicznego Prawa Gospodarczego i Polityki Gospodarczej na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8010-1781).
Niedopuszczalne ograniczenie unijnej swobody przedsiębiorczości spółki wynikające z kolizyjnoprawnej teorii siedziby rzeczywistej – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 25.04.2024 r., C-276/22, Edil Work 2 Srl, S.T. Srl przeciwko STE Sàrl
Wyrok w sprawie C-276/22, Edil Work 2 Srl, stanowi kolejną znaczącą wypowiedź Trybunału Sprawiedliwości w kwestii korzystania przez spółki z traktatowej swobody przedsiębiorczości oraz stosowania do spółek szczególnych regulacji krajowych dotyczących tzw. formalnie (pozornie) zagranicznych spółek (ang. pseudo-foreign companies). W wyroku tym, wydanym w odpowiedzi na pytanie prejudycjalne włoskiego sądu, TS kontynuuje swoją dotychczasową, liberalną linię orzeczniczą zapoczątkowaną wyrokiem z 1999 r. w sprawie C-212/97, Centros, do której należy również wyrok w sprawie C-106/16, Polbud, mający bezpośrednie znaczenie dla prawa polskiego. W wyroku w sprawie C-276/22, Edil Work 2 Srl, TS poddał ocenie zgodność ze swobodą przedsiębiorczości włoski przepis kolizyjny, który dotyczył szczególnego przypadku spółki zarejestrowanej za granicą, lecz mającej siedzibę zarządu lub główny przedmiot działalności we Włoszech. Ocena ta wypadła negatywnie, co dowodzi, że niedopuszczalne ograniczenia tej swobody mogą wynikać również z prawa prywatnego międzynarodowego (prawa kolizyjnego) państwa członkowskiego, które – w celu ustalenia prawa właściwego dla spółki – odwołuje się do założeń tzw. teorii siedziby rzeczywistej.
Słowa kluczowe: swoboda przedsiębiorczości, teoria siedziby, Edil Work 2, spółki formalnie (pozornie) zagraniczne
dr hab. Krzysztof Oplustil, professor of the Jagiellonian University in Krakow
The author is a head of the Chair of the Public Business Law and Economic Policy, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Kraków
(ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8010-1781).
Inadmissible Restriction on the EU Freedom of Establishment Arising from the Conflict of Laws Real Seat Theory – Commentary on the Judgment of the Court of Justice of 25 April 2024, C-276/22, Edil Work 2 Srl, S.T. Srl v STE Sàrl
The judgment in case C-276/22, Edil Work 2 Srl is another important statement of the Court of Justice on companies exercising freedom of establishment guaranteed by the Treaty, and the application to companies of special national legislation pertaining to so-called pseudoforeign companies. In this judgment, issued in response to the request for a preliminary ruling from an Italian court, the Court of Justice continues its liberal line of judgments to date initiated by the judgment of 1999 in Case C-212/97, Centros, which also includes the judgment in Case C-106/16, Polbud, having a direct effect on the Polish legislation. In the judgment in case C-276/22, Edil Work 2 Srl, the Court of Justice assessed the Italian conflict of law rule pertaining to a special wcase of a company registered in another country, but having its “seat of the administration” or its “principal object” in Italy, in terms of compliance with freedom of establishment. This assessment was negative, which proves that unacceptable restrictions of this freedom may also arise from private international law (conflict of law rules) of a Member State that – in order to determine the law applicable to the company – refers to assumptions of so-called real seat theory.
Keywords: freedom of establishment, seat theory, Edil Work 2, pseudo-foreign companies
Bibliografia / References
Balcarczyk J., Pazdan M., Wowerka A. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 20B, Prawo prywatne międzynarodowe, red. M. Pazdan, Warszawa 2015.
Błaszczyk P., Pojęcie siedziby osoby prawnej w nowej ustawie o prawie prywatnym międzynarodowym, „Państwo i Prawo” 2011/11.
Giménez S., Rouras C., The „EDIL WORK2” ruling – the end of the real seat theory for companies?, https://augustaabogados.com/en/la-sentencia-edil-work2-el-fin-de-la-teoria-de-la-sede-real-para-las-sociedades/ (dostęp: 20.09.2024 r.).
Klyta W., Żmij G. [w:] Prawo prywatne międzynarodowe. Komentarz, red. M. Pazdan, Warszawa 2018.
Lehmann M., A Conflict-of-Laws Rule for Companies at Last? – The CJEU in Edil Work 2, https://eapil.org/2024/05/29/a-conflict-of-laws-rule-for-companies-at-last-the-cjeu-in-edil-work-2/ (dostęp: 17.09.2024 r.).
Mataczyński M., Kolizyjnoprawne pojęcie siedziby osoby prawnej, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2013/2.
Mucha A., Transgraniczna mobilność spółek kapitałowych, Warszawa 2020
Mucha A., Transgraniczne przeniesienie siedziby spółki w prawie unijnym. Glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z dnia 25 października 2017 r., C-106/16, „Glosa” 2018/2.
Mucha A., Oplustil K., Redefining the Freedom of Establishment under EU Law as the Freedom to Choose the Applicable Company Law, „European Company and Financial Law Review” 2018/4.
Napierała J., Teoria siedziby a swoboda zakładania przedsiębiorstw w świetle orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Überseering, „Studia Prawnicze” 2003/1.
Nowacki A., Kodeks Spółek Handlowych. Spółka z o.o. Komentarz, Warszawa 2021.
Opalski A., Europejskie prawo spółek, Warszawa 2010.
Opalski A., Wiśniewski A.W. [w:] Prawo prywatne międzynarodowe. Komentarz, red. J. Poczobut, Warszawa 2017.
Oplustil K., Łącznik siedziby spółki w nowym prawie prywatnym międzynarodowym. Uwagi na tle prawa europejskiego, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2011/3.
Oplustil K., Transgraniczne reorganizacje spółek (łączenie, podział i przekształcenie) w prawie unijnym i polskim, Warszawa 2024.
Poczobut J., Wiśniewski A.W. [w:] Prawo prywatne międzynarodowe. Komentarz, red. J. Poczobut, Warszawa 2017.
Popiołek W. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 16B, Prawo spółek osobowych, red. M. Romanowski, Warszawa 2023.
Sołtysiński S., Recenzja [A. Opalski: Europejskie prawo spółek, Warszawa 2010], „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2010/4.
Spyra M. [w:] J. Bieniak i in., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2024.
Targosz T., Inspire Art – polskie prawo spółek a spółki „pozornie zagraniczne”, „Prawo Spółek” 2005/1.
Wierzbicki P., „Inspire art” – prawo właściwe dla spółek a swobody traktatowe. Glosa do wyroku TS z dnia 30 września 2003 r., C-167/01, „Przegląd Prawa Handlowego” 2004/8.
Wowerka A. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 20B, Prawo prywatne międzynarodowe, Warszawa 2014.
