Problemy z bankowym tytułem egzekucyjnym. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 18 października 2023 r., II CSKP 1527/22prof. dr hab. Krzysztof Knoppek
Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2533-9660
Problemy z bankowym tytułem egzekucyjnym. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 18 października 2023 r., II CSKP 1527/22
Chociaż już od 9 lat banki nie mogą wystawiać bankowych tytułów egzekucyjnych, to nadal występują one w obrocie. Dopuszczalne jest bowiem wszczynanie na ich podstawie egzekucji, jeżeli zostały w poprzednim okresie zaopatrzone w klauzulę wykonalności. Oprócz tego bankowy tytuł egzekucyjny może być też wykorzystywany jako środek dowodowy w ramach dowodu z dokumentu. W takim przypadku jest on traktowany jako dokument prywatny i nie korzysta z domniemania zgodności jego treści z prawdą. Jego treść ocenia sąd zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów.
Słowa kluczowe: cywilne postępowanie, dokument urzędowy, dokument prywatny, bankowy tytuł egzekucyjny
Prof. Dr Hab. Krzysztof Knoppek
Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznań, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2533-9660
Problems with a bank enforcement title. Commentary on the ruling of the Civil Chamber of the Supreme Court of 18 October 2023, II CSKP 1527/22
Although banks have not been able to issue bank enforcement titles for 9 years, these titles are still in circulation. This is because enforcement can be initiated on their basis if they were previously furnished with an enforcement clause. In addition, a bank enforceable title may also be used as proof within the framework of documentary evidence. In such a case, it will be treated as a private document and will not benefit from the presumption of being true. The court will assess its content in accordance with the principle of the free assessment of evidence.
Keywords: civil proceedings, official document, private document, bank enforcement title
Bibliografia / References
Bajor B., Kociucki L., Kondek J.M., Królikowska K., Prawo bankowe. Komentarz do przepisów cywilnoprawnych, Warszawa 2020.
Cieślak S. [w:] System Prawa Procesowego Cywilnego. Tom II. Część IV. Postępowanie procesowe przed sądem pierwszej instancji, red. S. Cieślak, Warszawa 2023.
Janiak A., Przywileje bankowe w prawie polskim, Kraków 2003.
Janiak A., Wierzytelności bankowe w postępowaniu nakazowym. Uwagi na tle nowego art. 485 k.p.c., „Państwo i Prawo” 2001/4.
Kawulski A., Prawo bankowe. Komentarz, Warszawa 2013.
Knoppek K., Dowody i postępowanie dowodowe [w:] System Prawa Procesowego Cywilnego. Postępowanie przed sądem pierwszej instancji, red. T. Wiśniewski, t. II, cz. 2, Warszawa 2016.
Knoppek K., Wokół sporu o ograniczenia dowodowe przeciwko osnowie i ponad osnowę dokumentu (próba podsumowania) [w:] Księga Pamiątkowa ku czci Witolda Broniewicza. Symbolae Vitoldo Broniewicz dedicatae, Łódź 1998.
Nowak A., Czynność bankowa w rozumieniu art. 96 ust. 1 i 2 ustawy – Prawo bankowe. Glosa do uchwały SN z dnia 20 lipca 1999 r., III CZP 14/99, „Glosa” 2002/1.
Schmidt R., Dokument prywatny mający moc dokumentu urzędowego jako podstawa wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym – cz. I, „Monitor Prawniczy” 2010/8.
Sołtysiński S., Zmierzch zasady równego traktowania podmiotów gospodarczych, „Państwo i Prawo” 2015/1.
Zedler F., Glosa do uchwały SN z dnia 19 lipca 2001 r., III CZP 42/01, „Przegląd Sądowy” 2002/11–12.
dr hab. Zbigniew Kuniewicz, prof. US
Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Szczeciński, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0793-9937
udział w autorstwie tekstu – 50%
dr Maria Wysocka-Orlik
Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Szczeciński, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0592-6622
udział w autorstwie tekstu – 50%
Przestępstwo karalnej niegospodarności. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 22 kwietnia 2022 r.
Glosowany wyrok Sądu Apelacyjnego rozstrzyga kwestię odpowiedzialności prawnokarnej członków zarządu spółki akcyjnej na podstawie art. 296 Kodeksu karnego. Przepis ten zapewnia prawnokarną ochronę zaufania, wynikającego ze stosunku prawnego upoważniającego do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą innego podmiotu.
W rozpoznawanym stanie faktycznym zarząd spółki akcyjnej, działając na podstawie uchwały walnego zgromadzenia, sprzedał udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością za cenę znacznie niższą, aniżeli wynosiła ich wartość rynkowa.
Zasadniczym przedmiotem sądowej analizy jest ocena relacji między organami spółki: zarządem oraz walnym zgromadzeniem, a także ocena, jaką rolę w procesie decyzyjnym spółki odgrywa uchwała walnego zgromadzenia. Sąd Apelacyjny uznał, że istnienie uchwały walnego zgromadzenia nie skutkuje powstaniem braku samodzielności w podejmowaniu decyzji przez członków zarządu i nie obliguje ich do dokonania danej czynności.
Stanowisko Sądu Apelacyjnego, podkreślające zasadę autonomii decyzyjnej członków zarządu, nie zasługuje na aprobatę. Wyrażenie zgody przez walne zgromadzenie na dokonanie określonej czynności oznacza, że organ ten (razem z zarządem) współuczestniczy w procesie decyzyjnym spółki. Członkowie zarządu nie mają obowiązku wykonania uchwały walnego zgromadzenia, jeżeli zasadnie uważają, że uchwała narusza prawo albo statut spółki. Jeżeli jednak uchwała nie jest wadliwa, to zarząd ma obowiązek ją wykonać, ponieważ decyzja o wykonaniu uchwały nie podlega dyskrecjonalnej władzy zarządu.
Słowa kluczowe: handlowe prawo, spółka akcyjna, podział kompetencji między organami spółki akcyjnej, zgoda walnego zgromadzenia na dokonanie czynności przez spółkę, odpowiedzialność karna członka zarządu na podstawie art. 296 Kodeksu karnego
Dr Hab. Zbigniew Kuniewicz, professor of the University of Szczecin
Faculty of Law and Administration, University of Szczecin, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0793-9937
contribution to the preparation of the article – 50%
Dr Maria Wysocka-Orlik
Faculty of Law and Administration, University of Szczecin, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0592-6622
contribution to the preparation of the article – 50%
The crime of criminal mismanagement. Commentary on the ruling of the Court of Appeal in Lublin of 22 April 2022
The judgment in question of the Court of Appeal resolves the issue of criminal liability of members of the management board of a joint-stock company under Article 296 of the Penal Code. This provision gives criminal law protection of trust arising from a legal relationship authorizing the handling of another entity’s financial matters or business activities.
In the facts under review, the management board of a joint-stock company, operating on the basis of a resolution of the general meeting, sold shares in a limited liability company for a price that was well below their market value.
The main subject of the judicial analysis is the assessment of the relationship between the company’s governing bodies: the management board and the general meeting, as well as the assessment of what role the resolution of the general meeting plays in the company’s decision-making process. The Court of Appeal held that the existence of a resolution of the general meeting does not result in a lack of decision-making independence of the members of the management board and does not oblige them to perform a given activity.
The position of the Court of Appeal emphasizing the principle of the decision-making autonomy of members of the management board does not deserve to be approved. The consent of the general meeting for the performance of a specific activity means that this body (together with the management board) participates in the company’s decision-making process. Members of the management board are not obliged to execute a resolution of the general meeting if they reasonably believe that the resolution breaches the law or the company’s articles of association. However, if the resolution is not defective, the management board is obliged to execute it because the decision to execute the resolution is not subject to the discretion of the management board.
Keywords: commercial law, joint-stock company, demarcation of responsibilities between the governing bodies of a joint-stock company, consent of the general meeting for the company to perform activities, criminal liability of a member of the management board under Article 296 of the Penal Code
Bibliografia / References
Allerhand M., Kodeks handlowy. Komentarz, T. II. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Bielsko-Biała 1991.
Bilewska K., Odpowiedzialność odszkodowawcza członków zarządu spółki z o.o. jako odpowiedzialność ex contractu, „Monitor Prawniczy” 2009/19.
Frąckowiak J. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. W. Pyzioł, Warszawa 2008.
Grykiel J., Glosa do uchwały składu 7 sędziów SN z 14.09.2007 r., III CZP 31/07, „Prawo Spółek” 2008/11.
Kardas P. [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Tom III. Komentarz do art. 278–363 k.k., red. A. Zoll, LEX 2016.
Kidyba A., Kodeks spółek handlowych. Tom I. Komentarz do art. 1–300 k.s.h., Warszawa 2011.
Kidyba A., Kodeks spółek handlowych. Tom I. Komentarz do art. 1–300 k.s.h., Warszawa 2015.
Koch A., Następstwa przekroczenia przez zarządy spółek kapitałowych ograniczeń do dokonywania czynności prawnych na tle kodeksu handlowego i projektu kodeksu spółek handlowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2000/6.
Kuniewicz Z., Glosa do uchwały składu 7 sędziów SN z 14.09.2007 r., III CZP 31/07, „Glosa” 2008/3.
Kuniewicz Z., Uchwała zgromadzenia wspólników bądź rady a umocowanie zarządu spółki kapitałowej do reprezentacji [w:] Prawo handlowe po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, red. W. Katner, U. Promińska, Warszawa 2010.
Kuniewicz Z., Czepita S., Aspekty wadliwości czynności prawnych spółki kapitałowej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2002/3.
Naworski J.P., Skutki przekroczenia przez zarządy spółek kapitałowych ograniczeń do dokonywania czynności prawnych (próba wykładni art. 17 Kodeksu spółek handlowych), „Przegląd Prawa Handlowego” 2001/1.
Potulski J. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. R. Stefański, Legalis 2023.
Sołtysiński S., Glosa do uchwały składu 7 sędziów SN z 14.09.2007 r., III CZP 31/07, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2008/5.
Strzępka J., Zielińska E. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. J. Strzępka, Warszawa 2015.
Szajkowski A., Tarska M. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych. Tom II. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz do artykułów 151–300, Warszawa 2014.
Szczurowski T., Glosa do uchwały składu 7 sędziów SN z 14.09.2007 r., III CZP 31/07, „Glosa” 2008/3.
Szumański A. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych. T. III. Spółka akcyjna. Komentarz do artykułów 301–490, Warszawa 2013.
Weiss I., Szumański A. [w:] W. Pyzioł, A. Szumański, I. Weiss, Prawo spółek, Warszawa 2014.
Ziemianin B., Cywilnoprawne znaczenie uchwał organów samorządu załogi przedsiębiorstwa państwowego [w:] Problemy kodyfikacji prawa cywilnego. Studia i rozprawy. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Zbigniewa Radwańskiego, red. S. Sołtysiński, Poznań 1990 (1991).
dr hab. Jan Kulesza, profesor Uniwersytetu Łódzkiego
Katedra Prawa Karnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Łódzki, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0574-9120
Działanie w nieuświadomionym stanie wyższej konieczności. Glosa do wyroku Sądu Okręgowego w Siedlcach z dnia 10 maja 2022 r., II Ka 183/22
W sprawie stanowiącej kanwę glosowanego wyroku oskarżony, uciekając przed grupą osób kopiących i uderzających w prowadzony przez niego samochód, potrącił trzy przypadkowe osoby. Ucieczka stanowiła zakończenie wcześniejszego zdarzenia, podczas którego został pobity wraz z pasażerem auta, zaś w pojeździe znajdowały się jeszcze dwie inne pasażerki. Sąd zastosował warunkowe umorzenie postępowania, co zostało podtrzymane przez sąd odwoławczy. Nie ulega wątpliwości, że oskarżony nie miał świadomości poświęcenia dóbr prawnych potrąconych osób, zaś zachowanie takie nie było jedynym sposobem uniknięcia zagrożenia. Orzekające sądy mogły były jednak zastosować stan wyższej konieczności, ponieważ w doktrynie przyjmuje się niekiedy, że wystarczająca jest świadomość zachowania w sytuacji wyłączającej bezprawność, a nawet odrzuca się istnienie strony podmiotowej takiej okoliczności. Można było również stwierdzić nieprzewidywalność winy, ze względu na stwierdzone przez nie zachowanie w anormalnej sytuacji motywacyjnej.
Słowa kluczowe: obrona konieczna, stan wyższej konieczności, wina, wypadek drogowy, świadomość sprawcy
Dr Hab. Jan Kulesza, professor of the University of Łódź
Department of Criminal Law, Faculty of Law and Administration, University of Łódź, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0574-9120
Operating under the unaware state of higher necessity. Commentary on the ruling of the Regional Court in Siedlce of 10 May 2022, II Ka 183/22
In the case constituting the basis of the judgment in question, the accused hit three random individuals while trying to escape from a group of people kicking and hitting the car he was driving. The escape was the end of an earlier incident when he and a passenger in the car were beaten up, while there were two other passengers in the vehicle. The court conditionally discontinued the proceedings and this discontinuation was upheld by the appellate court. There is no doubt that the accused was unaware that the legal rights of the injured individuals were sacrificed, while such behaviour was not the only way of avoiding the threat. However, the adjudicating courts were able to apply a state of higher necessity, because the legal doctrine sometimes assumes that awareness of behaviour in a situation that rules out illegality is sufficient, and even rejects the existence of a subjective side of such a circumstance. It was also possible to establish that fault was unpredictable because of the behaviour they observed in an abnormal motivational situation.
Keywords: necessary self-defence, state of higher necessity, fault, road accident, a perpetrator’s awareness
Bibliografia / References
Cypin S., Stan Wyższej Konieczności w prawie karnem, Warszawa 1932.
Daniluk P. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. R.A. Stefański, Warszawa 2021.
Fischer T., Strafgesetzbuch (Schwarz/Dreher/Tröndle Kommentar), München 2013.
Grześkowiak A. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. A. Grześkowiak, K. Wiak, Legalis 2021.
Gubiński A., Wyłączenie bezprawności czynu, Warszawa 1961.
Heger M. [w:] Strafgesetzbuch. Kommentar (Dreher/Maassen/Lackner/Kühl Kommentar), München 2023, Beck-online.
Kindhäuser U., Strafrecht. Allgemeiner Teil, Baden-Baden 2011.
Kühl K., Strafrecht. Allgemeiner Teil, München 1994.
Kulesza. J., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 5 czerwca 2019 r., IV KK 230/18, „Państwo i Prawo” 2023/4.
Kulesza J., Glosa do wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z 16 września 2016 r., II K 105/16, „Palestra” 2018/3.
Kulesza J. [w:] System Prawa Karnego, t. 4, Nauka o przestępstwie. Wyłączenie i ograniczenie odpowiedzialności karnej, red. L.K. Paprzycki, Warszawa 2016.
Lachowski J., Stan wyższej konieczności w polskim prawie karnym, Warszawa 2005.
Majewski J., Okoliczności wyłączające bezprawność czynu a znamiona subiektywne, Warszawa 2013.
Momsen C., Savic L. [w:] Strafgesetzbuch. Beck Online-Kommentar, Hrsg. B. v. Heintschel-Heinegg, München 2023, Beck-online.
Neumann U. [w:] Strafgesetzbuch. Band 1 (Nomos Kommentar), Hrsg. U. Kindhäuser, U. Neumann, H.U. Paeffgen, Baden-Baden 2005.
Paeffgen H.U. [w:] Strafgesetzbuch. Band 1 (Nomos Kommentar), Hrsg. U. Kindhäuser, U. Neumann, H.U. Paeffgen, Baden-Baden 2005.
Perron W. [w:] Schönke/Schröder Strafgesetzbuch Kommentar, Hrsg. A. Eser, München 2019, Beck-online.
Radecki W., Stan wyższej konieczności na tle aktualnych potrzeb praktyki, „Zeszyty Naukowe Akademii Spraw Wewnętrznych” 1978/22.
Roxin C., Strafrecht. Allgemeiner Teil. Band I. Grundlagen. Der Aufbau der Verbrechenslehre, München 1997.
Sternberg-Lieben D. [w:] Schönke/Schröder Strafgesetzbuch Kommentar, Hrsg. A. Eser, München 2019, Beck-online.
Stratenwerth G., Kuhlen H., Strafrecht. Allgemeiner Teil. Die Straftat, München 2011.
Wąsek A., Problematyka kontratypów przy przestępstwach nieumyślnych, „Palestra” 1988/10.
Wolter W., Funkcja błędu w prawie karnym, Warszawa 1965.
Zoll A. [w:] Kodeks karny. Część ogólna, t. I, cz. I, Komentarz do art. 1–52, red. A. Zoll, W. Wróbel, LEX 2016.
Zoll A., Okoliczności wyłączające bezprawność czynu, Warszawa 1982.
Zontek W. [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz do art. 1–116, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Legalis 2017.
dr hab. Marcin Zieleniecki, prof. UG
Katedra Prawa Pracy, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Gdański, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4292-1081
Prawo do renty rodzinnej po rozwiedzionym małżonku. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 24 maja 2022 r., III USKP 131/21
W wyroku z 13.05.2014 r. Trybunał Konstytucyjny uznał art. 70 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych za niezgodny z art. 67 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie, w jakim uprawnienie małżonki rozwiedzionej do uzyskania renty rodzinnej uzależnia od wymogu posiadania w dniu śmierci męża prawa do alimentów z jego strony, ustalonych wyłącznie wyrokiem lub ugodą sądową. Ustawodawca nie zdecydował się na zmianę dotychczasowego brzmienia art. 70 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS i sprecyzowanie w nim nowych warunków nabywania prawa do renty rodzinnej przez małżonków rozwiedzionych. Zadanie to spoczęło na orzecznictwie sądowym. Judykatura przyjmuje, że małżonek rozwiedziony, który nie ma ustalonego prawa do alimentów w wyroku lub ugodzie sądowej, nabywa prawo do renty rodzinnej po zmarłym byłym współmałżonku, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki: 1) istnieje obowiązek alimentacyjny określony w art. 60 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego i 2) obowiązek ten został skonkretyzowany w umowie między stronami. W glosie autor poddaje analizie wyrok, w którym Sąd Najwyższy przyjął, że dobrowolna alimentacja przez byłego męża po upływie 5 lat od rozwodu nie wpływa na przysługiwanie byłej żonie prawa do renty rodzinnej, jeżeli nie uzyskała ona z mocy wyroku sądowego przedłużenia terminu, o którym mowa w art. 60 § 3 zdanie drugie Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Słowa kluczowe: renta rodzinna, obowiązek alimentacyjny, uprawnienia małżonka rozwiedzionego, śmierć żywiciela rodziny
Dr Hab. Marcin Zieleniecki, professor of the University of Gdańsk
Department of Labour Law, Faculty of Law and Administration, University of Gdańsk, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4292-1081
The right to a survivor’s pension from a divorced spouse. Commentary on the ruling of the Chamber of Labour and Social Insurance of the Supreme Court of 24 May 2022, III USKP 131/21
In a judgment of 13 May 2014, the Constitutional Tribunal held that Article 70, para. 3 of the Act on Pensions from the Social Insurance Fund is inconsistent with Article 67, para. 1 in conjunction with Article 32, para. 1 of the Constitution of the Republic of Poland, insofar as it makes a divorced wife’s entitlement to a survivor’s pension contingent on the requirement that she is entitled to maintenance from him on the date of her husband’s death, which is established exclusively by a judgment or court settlement. The legislator decided not to change the existing wording of Article 70, para. 3 of the Act on Pensions from the Social Insurance Fund and to specify in it the new conditions for acquiring the right to a survivor’s pension by divorced spouses. This task rested with the court judgments. The judicature accepts that a divorced spouse, who has no established right to maintenance in a judgment or court settlement, acquires the right to a survivor’s pension from a deceased former spouse if the following conditions are jointly met: 1) there is an obligation to pay maintenance as defined in Article 60 of the Family and Care Code, and 2) this obligation was concretized in an agreement between the parties. In this commentary, the author analyses a judgment in which the Supreme Court accepted that the voluntary payment of maintenance by the ex-husband more than 5 years after the divorce does not affect the ex-wife’s entitlement to a survivor’s pension if she has not obtained an extension of the term referred to in the second sentence of Article 60 § 3 of the Family and Care Code by a court judgment.
Keywords: survivor’s pension, obligation to pay maintenance, entitlements of a divorced spouse, death of the breadwinner
Bibliografia / References
Ogrodnik-Kalita A., Glosa do uchwały SN z dnia 13 lipca 2011 r., III CZP 39/11, „Przegląd Prawno-Ekonomiczny” 2012/3.
Wolak G., Glosa do uchwały SN z dnia 13 lipca 2011 r., III CZP 39/11, „Jurysta” 2012/5.
Wypych-Żywicka A., Renta rodzinna z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zagadnienia materialnoprawne, Gdańsk 2006.
Wypych-Żywicka A., Glosa do uchwały SN z dnia 25 maja 2017 r., III UZP 2/17, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2018/7–8.
dr hab. Karolina Stopka, prof. UWr
Zakład Prawa Pracy, Instytut Prawa Cywilnego, Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii, Uniwersytet Wrocławski, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1199-9350
(Nie)podleganie ubezpieczeniom społecznym przez obywateli państw obcych spoza Unii Europejskiej podejmujących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej aktywność zarobkową na podstawie umowy zlecenia. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 20 kwietnia 2023 r., I USKP 31/22
Glosa odnosi się do wyroku, który stanowi przejaw akceptacji przez skład orzekający kontrowersyjnego, aczkolwiek utrwalonego w orzecznictwie poglądu, że przepis art. 5 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych dotyczy dwóch niezależnych od siebie kategorii obywateli państw obcych, tj. obywateli państw obcych, których pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej nie ma charakteru stałego, oraz obywateli państw obcych, którzy są zatrudnieni w wymienionych w tym przepisie placówkach. Autorka odnosi się do przyjętego w glosowanym judykacie sposobu rozumienia sformułowania „pobyt (…) nie ma charakteru stałego” zawartego w art. 5 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, problemu zastosowania tego przepisu w sytuacji, w której kwestię zabezpieczenia społecznego obywateli państw obcych spoza Unii Europejskiej (UE) regulują umowy międzynarodowe, oraz oceny możliwości wyłączenia obowiązku ubezpieczeniowego tych obywateli przez pryzmat wyrażonej w art. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zasady równego traktowania ubezpieczonych. Przeprowadzone przez Autorkę rozważania skłaniają do postawienia pytania o zasadność trwania przez Sąd Najwyższy przy poglądzie, zgodnie z którym art. 5 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych dotyczy dwóch niezależnych od siebie kategorii obywateli państw obcych.
Słowa kluczowe: ubezpieczenie społeczne, podleganie ubezpieczeniu społecznemu przez obywateli Państw spoza Unii Europejskiej, „stały charakter” pobytu cudzoziemca na terytorium Polski, równe traktowanie ubezpieczonych
Dr Hab. Karolina Stopka, professor of the University of Wrocław
Department of Labour Law, Institute of Civil Law, Faculty of Law, Administration and Economics, University of Wrocław, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1199-9350
(Non-)subjection to social insurance of citizens of foreign countries outside the European Union who take up gainful activity in the Republic of Poland on the basis of a personal service contract. Commentary on the ruling of the Labour and Social Insurance Chamber of the Supreme Court of 20 April 2023, I USKP 31/22
The commentary applies to a judgment, which is a manifestation of the bench’s acceptance of the controversial view, which is, however, well-established in the line of judgments, that the provision of Article 5, para. 2 of the Act on the Social Insurance System applies to two independent categories of citizens of foreign countries which are independent of each other, i.e. citizens of foreign countries whose stay in the Republic of Poland is not permanent, and citizens of foreign countries who are employed at the establishments specified in that provision. The author refers to the way in which the phrase ‘stay (...) is not permanent’ which is contained in Article 5, para. 2 of the Act on the Social Insurance System is understood in the judgment in question, the problem of applying this provision in a situation in which the matter of social security for citizens of foreign countries from outside the European Union (EU) is regulated by international agreements, and the assessment of the possibility of excluding these citizens from the insurance obligation from the point of view of the principle of equal treatment of insured persons expressed in Article 2a of the Act on the Social Insurance System. The author’s considerations lead to the question of the validity of the Supreme Court’s persistence in the view that Article 5, para. 2 of the Act on the Social Insurance System applies to two independent categories of citizens of foreign countries.
Keywords: social insurance, subjection of citizens of countries outside the European Union to social insurance, ‘permanent nature’ of a foreigner’s stay in Poland, equal treatment of insured persons
Bibliografia / References
Antonów K., Właściwości prawa ubezpieczeń społecznych [w:] System prawa ubezpieczeń społecznych. Część ogólna, red. A. Wypych-Żywicka, Warszawa 2020.
Bielska-Brodzik A., Glosa do wyroku WSA z dnia 22 lipca 2009 r., I SA/Po 492/09, LEX 2010.
Paluszkiewicz M., Osoby niepodlegające powszechnym ubezpieczeniom społecznym w Polsce. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 1 października 2019 r., I UK 194/18, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2022/1.
Stopka K., O okolicznościach wyłączających podleganie ubezpieczeniom społecznym obywateli państw obcych na tle poglądów judykatury (art. 5 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), „Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji” 2022/CXXX.
Szybkie A., Podleganie w Polsce ubezpieczeniom społecznym przez cudzoziemców w świetle zasady równego traktowania wynikającej z prawa UE i umów o zabezpieczeniu społecznym, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2016/6.
Szybkie A., Rola umów międzynarodowych o zabezpieczeniu społecznym w ochronie osób migrujących, „Zabezpieczenie społeczne, Teoria, Prawo, Praktyka” 2019/9.
Ślebzak K. [w:] Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz, red. K. Antonów, Warszawa 2024.
Paweł Cholewski
doktorant, Katedra Prawa Administracyjnego i Publicznego Gospodarczego, Kolegium Prawa, Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0267-6664
Konsekwencje nieobecności kontrolowanego i osoby upoważnionej w toku kontroli przedsiębiorcy. Glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 21 lutego 2023 r., III SA/Lu 597/22
Glosowane orzeczenie dotyczy skutków naruszenia obowiązku obecności kontrolowanego przy czynnościach kontrolnych. Sąd wydał wyrok, w którym niewłaściwie zinterpretował przepisy prawa, przez co uznał nałożoną przez organ administracji karę pieniężną za zgodną z prawem. Komentowane orzeczenie zawiera nieprawidłową interpretację przepisów ustawy – Prawo przedsiębiorców. Postępowanie kontrolne prowadzone może być bez obecności kontrolowanego lub jego pełnomocnika. Nie stanowi to przeszkody w wykonywaniu czynności kontrolnych, a tym bardziej podstawy do nałożenia kary pieniężnej.
Słowa kluczowe: postępowanie kontrolne, prawo przedsiębiorców, administracyjna kara pieniężna, kontrola, obecność kontrolowanego lub wyznaczonego pracownika, transport drogowy, bezprzedmiotowość postępowania
Paweł Cholewski
PhD student, Department of Administrative and Public Economic Law, College of Law, Koźmiński University in Warsaw, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0267-6664
Consequences of the absence of the audited person and an authorized person during the audit of an entrepreneur. Commentary on the ruling of the Voivodship Administrative Court in Lublin of 21 February 2023, III SA/Lu 597/22
The judgment in question applies to the consequences of breaching the obligation for the audited person to be present during audit activities. The court issued a judgment in which it incorrectly interpreted the provisions of the law and therefore found the fine imposed by the administrative authority to be lawful. This judgment contains an incorrect interpretation of the provisions of the Law on Entrepreneurs. Audit proceedings may be conducted without the presence of the audited person or his representative. This does not constitute an obstacle to conducting audit activities, much less a basis for imposing a fine.
Keywords: audit proceedings, Law on Entrepreneurs, administrative fine, audit, presence of the audited person or designated employee, road transport, groundlessness of the proceedings
Bibliografia / References
Jaśkowska M., Wilbrandt-Gotowicz M., Wróbel A., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2020.
Konstytucja biznesu. Komentarz, red. M. Wierzbowski, Warszawa 2019.
Przybysz P., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2021.
Zdyb M., Lubeńczuk G., Wołoszyn-Cichocka A., Prawo przedsiębiorców. Komentarz, Warszawa 2019.
Ilona Głogowska-Kowalczyk
uczestniczka Prawniczego Seminarium Doktorskiego w Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie, Polska
Komplementarność i konkurencyjność prawa do informacji oraz prawa do prywatności i ochrony danych osobowych w świetle publicznego charakteru informacji dotyczącej wynagrodzenia nauczycieli. Glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 8 lipca 2022 r., IV SAB/Wr 1002/21
Przedmiotem glosy jest wyrok, w którym Sąd – nawiązując do dotychczasowej linii orzeczniczej stwierdził, że informacje odnoszące się do składników wynagrodzenia nauczycieli, w tym wysokości przyznanych dodatków motywacyjnych, stanowią informację publiczną. Sąd uznał, że nauczyciele są osobami pełniącymi funkcję publiczną, zatem bez znaczenia pozostaje, iż udostępnienie informacji będzie umożliwiało identyfikację ich tożsamości. Aprobując generalnie stanowisko Sądu, należy uznać, że przedstawione kryteria dla ustalenia sfery pozostającej poza ochroną w niniejszej sprawie są niewystarczające. Argumentacja autorki opiera się na założeniu, że prawo do informacji publicznej jest prawem równorzędnym do prawa do prywatności. Krytyczne uwagi odnoszą się do generalnego uznania wszystkich nauczycieli za osoby pełniące funkcję publiczną. W sytuacji braku jednoznacznie wskazanych zadań, a tym bardziej kryterium zatrudnienia jako przesłanki zaliczenia do osób pełniących funkcję publiczną, kompromis powinna stanowić anonimizacja danych osobowych.
Słowa kluczowe: udostępnienie informacji publicznej, ochrona prywatności, nauczyciel, osoba pełniąca funkcję publiczną, anonimizacja danych osobowych
Ilona Głogowska-Kowalczyk
participant of the Doctoral Law Seminar at the Koźmiński University in Warsaw, Poland
Complementarity and competitiveness of the right to information and the right to privacy and protection of personal data in the light of the public nature of information on the salaries of teachers. Commentary on the ruling of the Voivodship Administrative Court in Wrocław of 8 July 2022, IV SAB/Wr 1002/21
The commentary is about a judgment in which the Court, when referring to the line of judgments to date, stated that information regarding the components of teachers’ salaries, including the amount of incentive allowances awarded, constitutes public information. The court found that teachers are people performing a public function, so it is irrelevant that the disclosure of information will enable their identification. While generally approving the Court’s position, it should be concluded that the criteria presented for determining matters that are not protected in this case are insufficient. The author’s argument is based on the assumption that the right to public information is a right that is equivalent to the right to privacy. The critical comments apply to the general recognition of all teachers as people performing public functions. In the absence of clearly indicated tasks and, all the more so, the employment criterion as a premise for being treated as a person performing a public function, the anonymization of personal data should be a compromise.
Keywords: disclosure of public information, protection of privacy, teacher, person performing a public function, anonymization of personal data
Bibliografia / References
Encyklopedia Administracji Publicznej http://encyklopediaap.uw.edu.pl/index.php/Administracja_publiczna (dostęp: 4.04.2024 r.).
Jędrzejczak M., Automatyzacja wydawania rozstrzygnięć administracyjnych – nieprecyzyjność przepisów jako zagrożenie dla ochrony danych osobowych [w:] Ochrona danych osobowych w prawie publicznym, red. M. Jędrzejczak, Warszawa 2021.
Mączyński M., Pozycja prawna funkcjonariusza publicznego w świetle przepisów RODO [w:] Ochrona danych osobowych w prawie publicznym, red. M. Jędrzejczak, Warszawa 2021.
Nowak M., Trzy generacje praw człowieka. Ich znaczenie w świetle przesłanek ideowych i historycznych oraz w świetle ich genezy [w:] Prawa człowieka. Geneza, koncepcje, ochrona, red. B. Banaszak, Wrocław 1993.
Sakowska-Baryła M., Ochrona danych osobowych a dostęp do informacji publicznej i ponowne wykorzystywanie informacji sektora publicznego, Warszawa 2022.
Syryt A., Konstytucyjne uwarunkowania ponownego wykorzystania informacji sektora publicznego [w:] Jawność i jej ograniczenia, t. 5, Dostęp i wykorzystywanie, red. A. Piskorz-Ryń, Warszawa 2015.
Szpor G., Informacja w zagospodarowaniu przestrzennym. Zagadnienia administracyjno-prawne, Katowice 1998.
Szustakiewicz P., Stosowanie ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej przez szkoły wyższe w świetle orzecznictwa sądów administracyjnych [w:] Specyfika postępowań administracyjnych w sprawach z zakresu szkolnictwa wyższego i nauki, red. J.P. Tarno, A. Szot, P. Pokorny, Lublin 2016.
Wojsyk K., Przetwarzanie danych osobowych wrażliwych w systemach informatycznych ochrony zdrowia i ich anonimizacja [w:] Przetwarzanie danych osobowych, red. G. Szpor, K. Czaplicki, Warszawa 2019.
Borys Laskowski
sędzia Sądu Rejonowego Gdańsk-Północ w Gdańsku; asystent w Instytucie Penitencjarystyki Stosowanej Akademii Wymiaru Sprawiedliwości w Warszawie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0987-1884
Nabycie prawa własności zwierzęcia na podstawie orzeczenia o przepadku wydanego w trybie ustawy o ochronie zwierząt. Glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 22 czerwca 2023 r., II SA/Sz 334/23
Autor glosy zwraca uwagę na problematykę związaną z kwestią prawa własności zwierzęcia związaną z realizacją prawomocnego orzeczenia o jego przepadku dokonanego na podstawie ustawy o ochronie zwierząt. Zauważa brak jednoznaczności przepisów w tym zakresie i związany z tym brak bezpieczeństwa prawnego zwierzęcia. Autor postuluje wypracowanie jednolitej koncepcji dla określenia praw właścicielskich w stosunku do takiego zwierzęcia oraz wskazuje na potrzebę podjęcia prac legislacyjnych.
Słowa kluczowe: przepadek zwierzęcia, właściciel zwierzęcia, własność Skarbu Państwa
Borys Laskowski
judge of the District Court for Gdańsk–Północ in Gdańsk, assistant at the Institute of Applied Penitentiary Studies of the Academy of Justice in Warsaw, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0987-1884
Acquisition of ownership rights to an animal based on a forfeiture order issued under the Animal Protection Act. Commentary on the ruling of the Voivodship Administrative Court in Szczecin of 22 June 2023, II SA/Sz 334/23
The author of the commentary draws attention to the issues related to the ownership of an animal associated with the enforcement of a final judgment of forfeiture made under the Animal Protection Act. He notices the lack of clarity in the provisions in this regard and the associated lack of legal security for the animal. The author advocates for the development of a uniform concept for determining ownership rights for such animals and indicates the need for legislative work to be taken up.
Keywords: forfeiture of an animal, an animal’s owner, property of the State Treasury
Bibliografia / References
Bieniek G., Uwagi wprowadzające [w:] G. Bieniek, H. Pietrzkowski, Reprezentacja Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2010.
Goettel M., Orzeczenie przepadku zwierzęcia [w:] Sytuacja zwierzęcia w prawie cywilnym, Warszawa 2013.
Nazar M., Normatywna derefikacja zwierząt – aspekty cywilnoprawne [w:] Prawna ochrona zwierzą, red. M. Mozgawy, Lublin 2002.
Radecki W., Ustawy: o ochronie zwierząt, o doświadczeniach na zwierzętach - z komentarzem, Warszawa 2007.
