Konsekwencje ukarania sędziego przez Izbę Dyscyplinarną Sądu NajwyższegoProf. dr hab. Krzysztof Stefański
Uniwersytet Łódzki
Konsekwencje ukarania sędziego przez Izbę Dyscyplinarną Sądu Najwyższego
Izba Dyscyplinarna SN nie zaprzestała działalności orzeczniczej. Doprowadziło to do sporu przed TS, wszczętego przez Komisję Europejską przeciwko Polsce, w którym Trybunał wydał postanowienie zabezpieczające, na mocy którego nakazano Polsce natychmiastowe zawieszenie stosowania przepisów krajowych dotyczących właściwości Izby Dyscyplinarnej w sprawach dyscyplinarnych sędziów. Nie zostało ono wykonane, co powoduje to powstawanie wrażenia chaosu prawnego. Izba Dyscyplinarna wydaje swoje „orzeczenia”, ignorując powyższe judykaty, podczas gdy izby: Karna, Cywilna oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, w wielu orzeczeniach kwestionują legalność działania Izby Dyscyplinarnej. Pewną rolę w kreowaniu niezgodnej z Konstytucją oraz normami prawa unijnego sytuacji prawnej odegrał także Trybunał Konstytucyjny. W wyroku z 20.04.2020 r. TK uznał przywoływaną już uchwałę SN za niezgodną z przepisami Konstytucji oraz normami prawa unijnego . Zgodzić się należy z formułowanymi w doktrynie opiniami, że orzeczenie to stanowi eksces orzeczniczy, bowiem Trybunałowi Konstytucyjnemu nie służy prawo do oceniania zgodności z Konstytucją aktów stosowania prawa, takich jak wyroki i uchwały sądów powszechnych, administracyjnych i Sądu Najwyższego . Orzeczenie to nie powinno zatem być brane pod uwagę przy ocenie obowiązującego stanu prawnego.
Słowa kluczowe: Sąd Najwyższy, Trybunał Konstytucyjny, Trybunał Sprawiedliwości, Izba Dyscyplinarna, niezależność sądownictwa, niezawisłość sędziowska, Postępowania dyscyplinarne
Consequences of a Judge Being Punished by the Polish Supreme Court Disciplinary Chamber
The Disciplinary Chamber of the Supreme Court has not ceased to adjudicate. This has led to a dispute before the Court of Justice, initiated by the European Commission against Poland, in which the CJ ordered interim measures which obliged Poland to immediately suspend the application of national provisions concerning the jurisdiction of the Disciplinary Chamber in matters of disciplinary liability of judges. The order has not been enforced, which has created an impression of legal chaos. The Disciplinary Chamber issues its ‘judgments’ ignoring the above decisions, while the Criminal, Civil, and Labour Law and Social Insurance Chambers in multiple judgments have questioned the legality of operation of the Disciplinary Chamber. A certain role in creating the legal situation, which is inconsistent with the Constitution and with EU law, has been played by the Constitutional Tribunal. In its judgment of 20 April 2020, the Tribunal pronounced the aforementioned resolution of the Supreme Court inconsistent with the Constitution and with EU law. One should agree with the view expressed in legal scholarship that this judgment is a juridical excess, because the Constitutional Tribunal does not have the right to review the constitutionality of acts of applying the law, such as judgments and resolutions of ordinary courts, administrative courts and the Supreme Court. Therefore this judgment should not be taken into account when assessing the law as it currently stands.
Keywords: Supreme Court, Constitutional Tribunal, Court of Justice, Disciplinary Chamber, independence of the judiciary, judicial independence, disciplinary proceedings
Bibilografia
Augustyniak B., Eichstaedt K., Kurowski M., Świecki D., Kodeks postępowania karnego, t. II, Komentarz aktualizowany, Warszawa 2020
Balicki R., Bartoszewicz M., Complak K., Ławniczak A., Masternak-Kubiak M., Haczkowska M., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2014
Banaszczyk Z., Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przy wykonywaniu władzy publicznej, Warszawa 2015
Baran K.W. (red.) Kodeks pracy. Komentarz, t. I, Art. 1–113, Warszawa 2020
Bielska-Sobkowicz T., Ciepła H., Sychowicz M., Trzaskowski R., Wiśniewski T., Żuławska C., Gudowski J., Bieniek G., Kodeks cywilny. Komentarz, t. III, Zobowiązania. Część ogólna, Warszawa 2018
Dzienis P., Odpowiedzialność cywilna władzy publicznej, Warszawa 2006
Filar M. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2016
Garlicki L., Zubik M. (red.) Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. II, red. Warszawa 2016
Gersdorf M., Działalność Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego w zakresie ochrony praworządności w Polsce w latach 2015–2017, Warszawa 2017
Giętkowski R., Odpowiedzialność dyscyplinarna w prawie polskim, Gdańsk 2013
Górski A. (red.) Prawo o ustroju sądów powszechnych. Komentarz, Warszawa 2013
Grabowski A., Naleziński B., Konstytucyjne prawo do niezawisłego i bezstronnego sądu w państwie pozornie praworządnym, PiP 2020, nr 10
Grzelak A., Sakowicz A., Wymóg niezależności sądu krajowego jako element skutecznej ochrony sądowej (uwagi na tle wyroku TS z 19.11.2019 r. dla polskiego wymiaru sprawiedliwości), PiP 2020, nr 5
Gudowski J. (red.) Kodeks cywilny. Część ogólna. Komentarz do wybranych przepisów, Gdańsk 2018
Gudowski J., Ereciński T., Iwulski J., Komentarz do ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, [w:] Prawo o ustroju sądów powszechnych. Ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa. Komentarz, Warszawa 2009
Kappes A., Skrzydło J., Czy wyroki neo-sędziów są ważne? – rozważania na tle uchwały trzech połączonych Izb Sądu Najwyższego z 23.01.2020 r. (BSA I-4110-1/20), Palestra 2020, nr 5
Kozielewicz W., Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów w świetle ustawy z 27.07.2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych – kwestie procesowe i materialne, Krajowa Rada Sądownictwa 2017, nr 2
Kranz J., Polska pod rządami hybrydowej praworządności, Europejski Przegląd Sądowy 2021, nr 9
Krajewski M., Ziółkowski M., EU judicial independence decentralized: A.K., Common Market Law Review 2020, vol. 57
Lewaszkiewicz-Petrykowska B., Prawo do wynagrodzenia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie władzy publicznej, [w:] Księga XX-lecia orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, red. M. Zubik, Warszawa 2006
Maniewska E., Jaśkowski K., Komentarz aktualizowany do Kodeksu pracy, Sopot 2021
Marek A., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2010
Masewicz W., Jeszcze w sprawie tzw. roszczenia o dopuszczenie do pracy, Palestra 1968, nr 5
Matuszyk K.J., Safjan M., Odpowiedzialność odszkodowawcza władzy publicznej, Warszawa 2009
Pech L. Protecting Polish judges from Poland’s Disciplinary “Star Chamber”: Commission v. Poland (Interim proceedings), Common Market Law Review 2021, vol. 58, nr 1
Radziewicz P., Tuleja P., (red.) Konstytucyjny spór o granice zmian organizacji i zasad działania Trybunału Konstytucyjnego: czerwiec 2015–marzec 2016, Warszawa 2017
Sadurski W., Poland’s Constitutional Breakdown, Oxford 2019
Sadurski W., The Disciplinary Chamber May Go – but the Rotten System will Stay, Verfassungsblog z 8.11.2021 r.
Safjan M., Odpowiedzialność odszkodowawcza władzy publicznej (po 1 września 2004 roku), Warszawa 2004
Safjan M., Prawo do skutecznej ochrony sądowej – refleksje dotyczące wyroku TSUE z 19.11.2019 r. w sprawach połączonych C-585/18, C-624/18, C-625/18, Palestra 2020, nr 5
Skorupka J. (red.) Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2020
Stefański K., Zakres zastosowania stosunków pracy z mianowania, [w:] System Prawa Pracy, t. IV, Indywidualne prawo pracy. Pozaumowne stosunki pracy, red. K.W. Baran, Warszawa 2017
Stefański R. (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2021
Stefański R.A., Przestępstwo podawania się za funkcjonariusza publicznego (art. 227 k.k.), Prokuratura i Prawo 2006, nr 2
Świątkowski A.M., Unijna koncepcja praworządności. Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-791/19 – Skuteczna ochrona sądowa –Komisja Europejska przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, Przegląd Sądowy 2021, nr 10
Tuleja P. Ustrojowe znaczenie uchwały SN z 23.01.2020 r., PiP 2020, nr 10
Tuleja P., (red.) Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2019
Wawrzyniak J., Systemowa deprecjacja praworządności (kontekst ustrojowy), PiP 2021, nr 9
Wróbel W., Izba Dyscyplinarna jako sąd wyjątkowy w rozumieniu art. 175 ust. 2 Konstytucji RP, Palestra 2019, nr 1–2
Wróbel W., Zoll A. (red.) Kodeks karny. Część szczególna, t. II, cz. II, Komentarz do art. 212–277d, Warszawa 2017.
Wrzołek-Romańczuk M., Status prawny osoby formalnie powołanej na urząd sędziego na skutek rekomendacji udzielonej przez Krajową Radę Sądownictwa w obecnym składzie – uwagi na tle wyroku TSUE z 19.11.2019 r. oraz orzeczeń Sądu Najwyższego będących konsekwencją tego rozstrzygnięcia, Palestra 2020, nr 5
Wyrzykowski M., „Wrogie przejęcie” porządku konstytucyjnego, [w:] Wyzwania dla ochrony konkurencji i regulacji rynku. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Skocznemu, red. M. Namysłowska, M. Bernatt, A. Jurkowska-Gomułka, A. Piszcz, Warszawa 2017
Zalasiński T., Jak przywrócić państwo prawa, Warszawa 2019
Ziółkowski M., Two Faces of the Polish Supreme Court After “Reforms” of the Judiciary System in Poland: The Question of Judicial Independence and Appointments, European Papers 2020, nr 1
Zoll A. (red.) Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, t. 2, Komentarz do art. 117–277, Kraków 1999
Dr hab. Szymon Tarapata
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Wymiar kary za czyn ciągły z art. 12 § 1 k.k. (analiza krytyczna art. 57b k.k.)
W artykule sformułowano liczne uwagi krytyczne w stosunku do art. 57b k.k. Uchwalenie tego przepisu rodzi szereg absurdalnych konsekwencji. Praktyczna aplikacja art. 57b § 1 k.k. może prowadzić do naruszenia konstytucyjnej zasady proporcjonalności i równości wobec prawa. Dlatego też sądy orzekające, stosując bezpośrednio Konstytucję, powinny odmawiać stosowania art. 57b k.k. i wymierzać sprawcy czynu ciągłego sankcję w granicach ustawowego zagrożenia karą.
Słowa klucze: czyn ciągły, ustawowe granice ustawowego zagrożenia, nadzwyczajne obostrzenie kary
Imposing a Penalty for the Continuous Act Defined in Article 12(1) of the Polish Criminal Code. A Critical Analysis of Article 57b of the Criminal Code
The article contains numerous critical comments regarding Article 57b of the Polish Criminal Code (CC). The adoption of this provision brings about a number of absurd consequences. Practical application of Article 57b(1) CC may lead to a violation of the constitutional principles of proportionality and equality before the law. Therefore, adjudicating courts, applying the Constitution directly, should refuse to apply Article 57b CC and impose a penalty on the perpetrator of a continuous act within the statutory limits of penalty.
Keywords: continuous act, statutory limits of penalty, extraordinary aggravation of penalty
Bibliografia
Bielski M., Normatywne mechanizmy zapobiegające przyjęciu realnego zbiegu przestępstw jako negatywna przesłanka zastosowania instytucji kary łącznej, [w:] Zagadnienia teorii i nauczania prawa karnego. Kara łączna. Księga jubileuszowa Profesor Marii Szewczyk, Warszawa 2013
Giezek J., [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, red. J. Giezek, Warszawa 2012
Kardas P., Czyn ciągły i ciąg przestępstw, [w:] System Prawa Karnego, t. 4, Nauka o przestępstwie. Wyłączenie i ograniczenie odpowiedzialności karnej, red. L.K. Paprzycki, Warszawa 2013
Kardas P., [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz do art. 1–52, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2016
Kardas P., [w:] Kodeks karny, t. I. Komentarz do art. 53–116, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2016
Kardas P., Przestępstwo ciągłe w prawie karnym materialnym. Analiza konstrukcji modelowych na tle pojęcia czynu, zbiegu przepisów i zbiegu przestępstw, Kraków 1999
Kardas P., Rozproszona kontrola konstytucyjności prawa w orzecznictwie Izby Karnej Sądu Najwyższego oraz sądów powszechnych jako wyraz sędziowskiego konstytucyjnego posłuszeństwa, e-Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych 2019, nr 4
Pohl Ł., Czy w skład czynu ciągłego mogą wchodzić zachowania niejednorodne, PiP 2021, nr 4
Pohl Ł., Prawo karne. Wykład części ogólnej, Warszawa 2012
Pohl Ł., Propozycja nowelizacji art. 12 Kodeksu karnego i sprzężona z nią propozycja nowelizacji art. 115 k.k., Prawo w Działaniu 2019
Tarapata S., Czy sędzia karny jest strażnikiem Konstytucji? O tzw. rozproszonej kontroli konstytucyjności w toku dekodowania normy postępowania karnego, [w:] Norma postępowania karnego. Sędzia wobec zmian prawa karnego procesowego, red. J. Skorupka, K. Leżak, Kraków 2018
Wróbel W., [w:] Kodeks karny. t. I, Komentarz do art. 53–116, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2016
Dr Agata Pyrzyńska
Uniwersytet Szczeciński
Warunki rejestracji kandydata na Prezydenta RP w wyborach zarządzonych na 28.06.2020 r. (uwagi na tle postanowienia SN z 12.06.2020 r.)
Celem niniejszego artykułu jest dokonanie analizy postanowienia Sądu Najwyższego z 12 czerwca 2020 r. dotyczącego problematyki rejestracji kandydatów w wyborach Prezydenta RP zarządzonych na 28 czerwca 2020 r. oraz jego wpływu na proces wyborczy. Autor dokonuje krytycznej oceny stanowiska zajętego przez Sąd, zgodnie z którym ustawa z 2 czerwca 2020 r. o szczególnych zasadach organizacji wyborów powszechnych na Prezydenta RP zarządzonych w 2020 r. z możliwością głosowania korespondencyjnego statuuje ogólną zasadę kontynuacji procesu wyborczego w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2020 r. Krytyczne uwagi dotyczą także przyjętego przez SN założenia, iż wskazana ustawa nie przesądza, czy podpisy poparcia zebrane pod określoną kandydaturą w związku z wyborami zarządzonymi na dzień 10.05.2020 r. tracą z mocy prawa swoją ważność w wyborach z 28 czerwca 2020 r. Autor zwraca uwagę na negatywne konsekwencje, jakie wyniknęły z tak przyjętych założeń dla wyborów w 2020 r. oraz na zauważalną zmianę sposobu interpretacji przepisów dotyczących rejestracji kandydatów w kontekście przyszłych procesów wyborczych.
Słowa kluczowe: wybory, podpisy poparcia, rejestracja kandydatów, Sąd Najwyższy, Państwowa Komisja Wyborcza
Requirements for Registration of a Candidate for the President of the Republic of Poland in the Election Held on 28 June 2020 (Remarks about Argumentation Used by the Supreme Court in Case I NSW 61/20)
The purpose of this article is to analyse the ruling of the Supreme Court of 12 June 2020 regarding the issue of registration of candidates in the election of the President of the Republic of Poland held on 28 June 2020 and the impact of said ruling on the election process. The author makes a critical assessment of the position taken by the Court that the Act of 2 June 2020 on Special Rules of Organization of General Election of the President of the Republic of Poland Called in 2020 with the Option of Voting by Post established a general principle of continuing the election process in the election of the President of the Republic of Poland in 2020. Critical comments also apply to another assumption adopted by the Supreme Court, namely that the indicated statute does not determine whether the signatures of support collected for a specific candidate in connection with the election scheduled on 10 May 2020 expire by operation of law in the election held on 28 June 2020. The author emphasizes the negative consequences that resulted from such assumptions for the 2020 election and the noticeable change in the interpretation of the provisions on candidate registration in the context of future election processes.
Keywords: election, signatures of support, candidate registration, Supreme Court, National Electoral Commission
Bibliografia
Banaszak B., Kodeks wyborczy. Komentarz, Warszawa 2015
Bezubik K.M., Olechno A., Czy depozyt wyborczy może stać się cenzusem majątkowym?, Białostockie Studia Prawnicze 2016,nr 20/A
Buczkowski J., Podstawowe zasady prawa wyborczego III Rzeczypospolitej, Lublin 1998
Chmaj M., Opinia prawna z dnia 29 maja 2020 r. w przedmiocie odpowiedzi na pytania Komisji Ustawodawczej Senatu RP, powstałe w związku z pracami Komisji nad uchwaloną przez Sejm RP dnia 12 maja 2020 r. ustawą o szczególnych zasadach organizacji wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. z możliwością głosowania korespondencyjnego, Senat X kadencji, druk senacki nr 118
Dauter B., [w:] K.W. Czaplicki, B. Dauter, S.J. Jaworski, A. Kisielewicz, F. Rymarz, J. Zbieranek, Kodeks wyborczy. Komentarz, Warszawa 2018
Matczak M., Opinia w sprawie zgodności z Konstytucją RP rozwiązań legislacyjnych zawartych w ustawie z dnia 6 kwietnia 2020 r. o szczególnych zasadach przeprowadzania wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r., Senat X kadencji, druk senacki nr 99
Morawski L., Zasady wykładni prawa, Toruń 2010
Piotrowski R., Opinia o ustawie z dnia 6 kwietnia 2020 r. o szczególnych zasadach przeprowadzania wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r., Senat X kadencji, druk senacki nr 99
Pyrzyńska A., Zadania nadzorcze Państwowej Komisji Wyborczej w polskim prawie wyborczym, Warszawa 2019
Rakowska-Trela A., Kampania wyborcza w regulacji prawnej i w praktyce, Łódź 2015
Rakowska-Trela A., Wybory prezydenckie 2020, PiP 2021, nr 9
Rymarz F., O wyższy poziom legislacji i stabilizację polskiego prawa wyborczego, [w:] Iudices electionis custodes (Sędziowie kustoszami wyborów). Księga pamiątkowa Państwowej Komisji Wyborczej, red. F. Rymarz, Warszawa 2007
Skrzydło W., System wyborczy w wyborach na urząd Prezydenta RP, [w:] System wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej, red. M. Chmaj, W. Skrzydło, Warszawa 2008
Sokala A., Michalak B., Uziębło P., Leksykon prawa wyborczego i referendalnego oraz systemów wyborczych, Warszawa 2013
Urbaniak K., Prawne i praktyczne aspekty obowiązku zbierania podpisów jako element prawa zgłaszania kandydata w wyborach prezydenckich. Uwagi de lege lata i de lege ferenda, Studia Politologiczne 2016, nr 42
Witkowski Z., Siedem grzechów głównych polskiej klasy politycznej wobec wyborców, wyborów i prawa wyborczego, Toruń 2015
Zaleśny J., Zasady prawidłowej legislacji, Studia Politologiczne 2009, nr 13
Żukowski A., Z problematyki depozytów wyborczych na świecie, Studia Prawnicze BAS 2011, nr 3
Prof. dr hab. Rajmund Molski
Uniwersytet Szczeciński
Wsparcie publiczne przedsiębiorstw dotkniętych skutkami pandemii COVID-19 w świetle prawa pomocy państwa
Kryzys wywołany pandemią COVID-19 jeszcze dobitnej niż kryzys finansowy z lat 2008-2009 zdaje się podważać przekonanie orędowników ekonomii neoklasycznej (ekonomii głównego nurtu) z jej doktryną neoliberalną, iż polityka przemysłowa jest nieskuteczna, a w konsekwencji szkodliwa, i że „najlepszą polityką przemysłową jest jej brak”. Niniejsze opracowanie prezentuje możliwości, z jakich mogą korzystać rządy państw członkowskich UE, aby jak najskuteczniej wspierać ich gospodarki i przedsiębiorstwa narażone na skutki pandemii COVID-19, bez narażania się na konsekwencje naruszenia unijnego prawa pomocy państwa. Na kanwie tych ustaleń odniesiono się też do praktycznych dylematów towarzyszących przyjętemu w UE mechanizmowi regulowania pomocy państwa związanej z kryzysem wywołanym pandemią koronawirusa. Jak wykazano, zaistniały stan rzeczy niezwykle dobitnie uzmysławia skalę problemu i trudności towarzyszących próbie znalezienia właściwej równowagi między spodziewanymi pozytywnymi rezultatami pomocy państwa wymuszonej pandemią COVID-19 a nieuniknionymi negatywnymi następstwami tego rodzaju ingerencji państwa w gospodarkę.
Słowa kluczowe: wsparcie publiczne przedsiębiorstw, pomoc państwa, prawo pomocy państwa, pandemia COVID-19
Public Support for Enterprises Affected by the COVIC-19 Pandemic in the Light of State Aid Law
The crisis caused by the COVID-19 pandemic seems to undermine, to an even greater extent than the financial crisis of 2008-2009, the conviction of proponents of the neoclassical economics (mainstream economics) with its neoliberal doctrine that industrial policy is ineffective and, consequently, harmful, and that ‘the best industrial policy is none at all’. The main purpose of this study is to determine the options available to UE Member States in supporting their economies and enterprises affected by the COVID-19 pandemic, without risking violation of the EU state aid rules. Based on these findings, reference is also made to the practical dilemmas that accompany the EU mechanism for regulating state aid necessitated by the crisis caused by the coronavirus. As was noted, the current situation clearly illustrates the scale of the problem and the difficulties accompanying attempts at finding the right balance between the expected positive results of coronavirus state aid and the inevitable negative consequences of this kind of state intervention in the economy.
Keywords: public support for enterprises, state aid, state aid law, COVID-19 pandemic
Bibliografia
Agnolucci I., Will COVID-19 Make or Break EU State Aid Control? An Analysis of Commission Decisions Authorising Pandemic State Aid Measures, Journal of European Competition Law & Practice 2021
Ambroziak A.A., Renaissance of the European Union’s Industrial Policy, Yearbook of Polish European Studies 2014, vol. 17
Bacon K., European Union Law of State Aid, Oxford 2017
Becker G., The best industrial policy is none at all, Business Week z 25.08.1985 r.
Blazsek V., Competition Law and State Aid for Failing Banks in the EUand its Specific Implications for CEE Member States, Yearbook of Antitrust and Regulatory Studies 2016, nr 9
Buendia Sierra J.L., Editor’s Note – State Aid in Time of Cholera Cholera, European State Aid Law Quarterly 2020, vol. 19, nr 1
Dudzik S., Pomoc państwa dla przedsiębiorstw publicznych w prawie Wspólnoty Europejskiej. Między neutralnością a zaangażowaniem, Kraków 2002
Dudzik S., Rekompensaty z tytułu świadczenia usług w ogólnym interesie gospodarczym wprawie pomocy państwa Unii Europejskiej: wprowadzenie i wyrok TS z 24.07.2003 r. w sprawie C-280/00 Altmark Trans GmbH i inni przeciwko Nahverkehrsgesellschaft Altmark GmbH, Europejski Przegląd Sądowy 2016, nr 2
Heimler A., Jenny F., The limitations of European Union control of state aid, Oxford Review of Economic Policy 2012, vol. 28, nr 2
Jansen P., The Interplay Between Industrial Policy and State Aid: Natural Combination or Strange Bedfellows?, European State Aid Law Quarterly 2016, vol. 15, nr 4
Klasse M., The Impact of Altmark: The European Commission Case Law Responses, [w:] Financing Services of General Economic Interest: Reform and Modernization, red. E. Szyszczak, J.W. van de Gronden, The Hague 2013
Kociubiński J., Stosowanie Pakietu Altmark (I i II) wobec pomocy udzielanej przedsiębiorstwom świadczącym usługi w ogólnym interesie gospodarczym, Folia Iuridica Wratislaviensis 2012, t. 1, nr 1
Kowalewski O., Radło M.J., Wpływ tymczasowej pomocy publicznej w okresie kryzysu na konkurencję w Unii Europejskiej, Materiały i Studia 2011, nr 264
Lamadrid de Pablo A., J.L. Buendía, A Moment of Truth for the EU: A Proposal for a State Aid Solidarity Fund, Journal of European Competition Law & Practice 2020, vol. 11, nr 1–2
Morrison A.D., Systemic risks and the ‘too-big-to-fail’problem’, Oxford Review of Economic Policy 2011, vol. 27, nr 3
Rusche M., [w:] The EU Treaties and the Charter of Fundamental Rights: A Commentary, red. M. Kellerbauer, M. Klamert, J. Tomkin, Oxford 2019
Stern G.H., Feldman R.J., Too Big to Fail: The Hazards of Bank Bailouts, Washington 2004
Stuart E., Roginska-Green I., Sixty Years of EU State Aid Law and Policy: Analysis and Assessment, Alphen aan den Rijn 2018
Van Hove J., Impact of state aid on competition and competitiveness during the COVID-19 pandemic: an early assessment, Luxembourg 2020
Taleb N.N., Czarny łabędź. O skutkach nieprzewidywalnych zdarzeń, przeł. O. Siara, Poznań 2020
Prof. dr hab. Rafał Adamus
Uniwersytet Opolski
O potrzebie wprowadzenia konstrukcji na wzór actio pro socio dla roszczeń deliktowych przeciwko syndykowi
W opracowaniu wskazano na pilną potrzebę wprowadzenia zmian legislacyjnych w prawie upadłościowym, ułatwiających poszkodowanym wierzycielom dochodzenie roszczeń odszkodowawczych ex delicto przeciwko osobie, która dopuściła się czynu niedozwolonego, pełniąc funkcję syndyka masy upadłości w postępowaniu upadłościowym. Możliwość dochodzenia przez jednostkowego wierzyciela całości roszczeń przeciwko syndykowi masy upadłości, na rzecz całej wspólnoty wierzycieli, miałaby wpływ na poprawę funkcji kompensacyjnej art. 415 k.c. i art. 160 ust. 3 p.u., funkcji profilaktycznej i funkcji represyjnej. Mechanizm taki nasuwa oczywiste skojarzenia z actio pro socio. W opracowaniu przedstawiono założenia legislacyjne dla proponowanych zmian.
Słowa kluczowe: masa upadłości, szkoda, syndyk
On the Need to Introduce Constructions Similar to Actio pro Socio for Tort-Based Claims Against Trustee in Bankruptcy
The study points to the urgent need to introduce legislative changes in the bankruptcy law, making it easier for aggrieved creditors to pursue ex delicto compensation claims against a person who has committed a tort while acting as a trustee in bankruptcy during the bankruptcy proceedings. The possibility for an individual creditor to pursue all claims against the trustee in bankruptcy for the benefit of the entire community of creditors would improve the compensation function of Article 415 of the Civil Code and Article 160(3) of the Insolvency Law, the preventive function, and the repressive function. Such a mechanism evokes obvious associations with actio pro socio. The study presents the legislative assumptions for the proposed amendments.
Keywords: bankruptcy estate, damage, trustee in bankruptcy
Bibliografia
Adamus R., Odsetki od czynności syndyka – uwagi de lege ferenda, Przegląd Sądowy 2013, nr 5
Adamus R., Przelew wierzytelności a upadłość dłużnika przelewanej wierzytelności, Rejent 2014, nr 4
Adamus R., Rada wierzycieli w postępowaniu upadłościowym z możliwością zawarcia układu z zarządem własnym, Monitor Prawniczy 2006, nr 18
Adamus R., Upadłość a zobowiązania cywilnoprawne, Warszawa 2012
Babiarz-Mikulska K., Charakter prawny instytucji sędziego-komisarza oraz systematyka jego czynności w postępowaniu upadłościowym, Studia Prawnicze KUL 2014, nr 2
Banaszczyk Z., Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przy wykonywaniu władzy publicznej, Warszawa 2015
Bartosiewicz P., Raty leasingowe w postępowaniu upadłościowym obejmującym likwidację majątku leasingobiorcy, Monitor Prawo Bankowego 2012, nr 5
Bieniak J., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2012
Bilewska K., Dochodzenie roszczeń spółki kapitałowej przez jej wspólników (actio pro socio), Warszawa 2008
Chrapoński D., Wyłączenia z masy upadłości, Warszawa 2010
Cieślak S., Długi masy upadłościowej, Przegląd Prawa Handlowego 1996, nr 5
Czachórski W., Zobowiązania. Zarys wykładu, Warszawa 1994
Dybowski T., [w:] System Prawa Cywilnego, t. III, cz. I, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. W. Czachórski, Z. Radwański, Ossolineum 1981
Gil I., [w:] System Prawa Handlowego, t. 6, Prawo restrukturyzacyjne i upadłościowe, red. A. Hrycaj, A. Jakubecki, A. Witosz, Warszawa 2016
Gil I., Sytuacja prawna syndyka masy upadłości, Warszawa 2007
Glabas M., Kwalifikowanie i zaspokajanie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym, Prawo Spółek 1997, nr 2
Gurgul S., Jasne i niejasne oblicza Prawa upadłościowego i naprawczego po nowelizacji z 6.3.2009r. – cz. VIII (podział funduszów masy upadłości), Monitor Prawniczy 2010, nr 11
Gurgul S., Podstawy i formy odpowiedzialności syndyka, Fenix.Pl 2012, nr 2
Harla G., Organy postępowania upadłościowego a organy postępowania cywilnego w ujęciu systemowym, Przegląd Prawa Handlowego 2006, nr 4
Harla G., Syndyk masy upadłości w polskim prawie cywilnym (materialnym i procesowym), Warszawa 2007
Hrycaj A., Odpowiedzialność syndyka masy upadłości, Prawo Spółek 2003, nr 9
Hrycaj A., Syndyk masy upadłości, Poznań 2006
Jamiołkowski J., Status publicznoprawny syndyka masy upadłości, Przegląd Prawa Egzekucyjnego 2003, nr 2–3
Janda P., Kolejność zaspokajania wierzycieli osobistych w postępowaniu upadłościowym obejmującym likwidację majątku upadłego, Przegląd Prawa Handlowego 2015, nr 11
Janda P., Osoba trzecia w postępowaniu upadłościowym obejmującym likwidację majątku upadłego, Fenix.Pl 2011, nr 4
Janda P., Pojęcie wierzyciela w postępowaniu upadłościowym, Przegląd Sądowy 2006, nr 6
Jarocha A., Pietrzak I., Sochajko M., Analiza porównawcza instytucji nadzorcy sądowego, syndyka masy upadłości i zarządcy przymusowego przedsiębiorstwa, Prawo Spółek 2005, nr 10
Jarocha A., Sytuacja prawna nadzorcy sądowego w postępowaniu układowym, Poznań 2003.
Jochemczyk B., Odpowiedzialność odszkodowawcza syndyka masy upadłości, Prawo Spółek 2004, nr 10
Kaliński M., [w:] System Prawa Prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2009
Kidyba A., Charakter prawny organów osób prawnych, [w:] Rozprawy z prawa cywilnego. Księga pamiątkowa ku czci Witolda Czachórskiego, red. J. Błeszyński, J, Rajski, Warszawa 1985
Kidyba A., Kodeks spółek handlowych, t. II, Komentarz do art. 301–633 k.s.h., Warszawa 2015
Kidyba A., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz, Warszawa 2014
Kłodnicki D., Podział funduszy masy upadłości, Prawo Spółek 1998, nr 10
Koenner M., Syndyk masy upadłości, Sopot 1999
Korzan K., Stanowisko prawne syndyka masy upadłości i jego kwalifikacje, Przegląd Prawa Handlowego 1993, nr 3
Korzan K., Syndyk masy upadłości, Radca Prawny 1993, nr 2
Lewaszkiewicz-Petrykowska B., Zakres niedbalstwa jako podstawy odpowiedzialności cywilnej, Nowe Prawo 1956, nr 3
Michalski M., Spółka akcyjna, Warszawa 2014
Miczek Z., Wierzytelności z tytułu ubezpieczeń społecznych a postępowanie upadłościowe, Praca i Zabezpieczenie Społeczne 2005, nr 11
Naumovski G., Actio ppro socio and actio de communi dividundo in Roman and contemporary law, Ius Romanum 2016, nr 1
Pałys J., Skarbowe długi upadłego, Prawo Spółek 1998, nr 10
Pałys J., Syndyk masy upadłości – pozycja ustrojowa, Prawo Spółek 2000, nr 3
Pazdan M., [w:] System Prawa Prywatnego, t. II, Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2008
Pazdan M., Niektóre konsekwencje teorii organów osoby prawnej, Prace Prawnicze Uniwersytetu Śląskiego 1969, t. I
Pietrzkowski H., Zarys metodyki pracy sędziego w sprawach cywilnych, Warszawa 2006
Płonka E., Odpowiedzialność odszkodowawcza członków zarządu spółki kapitałowej wobec spółki (art. 292 i 474 k.h.), Kwartalnik Prawa Prywatnego 1994, nr 2
Podel W., Geneza instytucji syndyka masy upadłości na tle rozwoju regulacji prawa upadłościowego, Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego 2013, nr 5
Pogonowski P., Czynności syndyka w postępowaniu upadłościowym. Zagadnienia wstępne, Prawo Spółek 2002, nr 9
Pogonowski P., Organy postępowania upadłościowego, Przegląd Sądowy 2002, nr 7–8
Pogonowski P., Rada wierzycieli w postępowaniu upadłościowym, Prawo Spółek, 2002, nr 5
Pogonowski P., Sędzia-komisarz w postępowaniu upadłościowym – zarys czynności, Przegląd Sądowy 2000, nr 3
Pokora A., Stanowisko prawne syndyka masy upadłości, Rejent 1997, nr 7–8
Pyzioł W., Szumański A., Weiss I., Prawo spółek, Warszawa 2016
Rymar S., Cywilna odpowiedzialność zarządu spółki z o.o., Kraków 1938
Sobolewski P., Skutki umorzenia postępowania upadłościowego dla postępowań z udziałem syndyka, Przegląd Sądowy 2008, nr 10
Stelmachowski A., Wstęp do teorii prawa cywilnego, Warszawa 1984
Świderek A., Zienkiewicz D., Czynności syndyka, nadzorcy sądowego i zarządcy w postępowaniu upadłościowym, cz. I, Monitor Prawniczy 2004, nr 17
Świderek A., Zienkiewicz D., Czynności syndyka, nadzorcy sądowego i zarządcy w postępowaniu upadłościowym, cz. II, Monitor Prawniczy 2004, nr 18
Warkałło W., Gradacja winy a obowiązek naprawienia szkody w kodeksie cywilnym, Studia Prawnicze 1970, nr 26–27
Warkałło W., Odpowiedzialność odszkodowawcza. Funkcje, rodzaje, granice, Warszawa 1972
Weiss I., [w:] Kodeks handlowy. Komentarz, red. K. Kruczalak, Warszawa 1998
Weiss I., Problematyka odpowiedzialności cywilnej związanej z tworzeniem i funkcjonowaniem spółki z o. o., Krakowskie Studia Prawnicze 1993–1994
Wiśniewska M., Cywilna odpowiedzialność członków zarządów spółek kapitałowych, Kraków 1998
Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 1996
Zalewski C., Rola sędziego-komisarza w postępowaniu restrukturyzacyjnym, Monitor Prawniczy 2015, nr 12
Zimmerman P., Danielak W., Obowiązkowe ubezpieczenie OC syndyka, Doradca Restrukturyzacyjny 2015 nr 2
Żyto K., Rada wierzycieli jako rzeczywisty uczestnik postępowania upadłościowego, Fenix.Pl 2015, nr 1
Żyznowski T., Odpowiedzialność cywilna w spółkach handlowych. Wybrane zagadnienia, Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 1996, nr 5
Dr Jarosław Turłukowski
Uniwersytet Warszawski
Odrzucenie spadku ze wskazaniem nabywającego: prawo polskie a prawo rosyjskie
Głównym celem artykułu jest pokazanie potrzeby dyskusji na temat skierowanego odrzucenia spadku. Na początku artykułu znajduje się analiza przepisów polskiego prawa spadkowego dotycząca możliwości odrzucenia spadku ze wskazaniem nabywającego. Autor wyraża pogląd, że analiza komparatystyczna prawa cywilnego Federacji Rosyjskiej może być pożyteczna przy formułowaniu propozycji de lege ferenda dla prawa polskiego. Część artykułu składa się z analizy mechanizmu realizacji praw spadkobiercy do odrzucenia spadku ze wskazaniem nabywającego w prawie rosyjskim, w tym analizy kręgu potencjalnych beneficjentów takiego odrzucenia.
Słowa kluczowe: prawo rosyjskie, prawo spadkowe, prawo polskie, prawo cywilne, odrzucenie spadku, prawo porównawcze
Disclaiming an Inheritance with an Indication of the Acquirer: Comparison Between Polish and Russian Law
The main aim of this paper is to demonstrate the need for discussion about disclaimer of an inheritance with an indication of the acquirer. The paper starts with an analysis of the Polish succession law provisions relating to this kind of disclaimer of inheritance. The author also expresses the view that a comparative analysis of civil law of the Russian Federation could be useful in establishing proposals of legislative amendments in the Polish law. Part of the article contains an analysis of the mechanism of exercise of the heir’s rights to disclaim an inheritance in Russian law, while indicating the persons who could potentially benefit from such disclaimer.
Keywords: Russian law, inheritance/succession law, Polish law, civil law, disclaimer of inheritance, comparative law
Bibliografia
Baziński A., Prawo spadkowe, Komentarz, Łódź 1948
Czubik P., Kamarad E., Zagraniczna czynność o charakterze rozporządzenia częścią masy spadkowej (odrzucenia części spadku ze wskazaniem nabywającego) dokonana zgodnie z prawem obcym – case study, Palestra 2012, nr 3–4
Czubik P., Szὅcs T., Odrzucenie spadku w świetle węgierskiego prawa spadkowego, Rejent 2018, nr 12
Kozak I., Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia, Perzgląd Sądowy 2004, nr 11–12
Osajda K., Kodeks cywilny Komentarz Spadki, Tom IVa, Warszawa 2019
Pazdan M., Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia w polskim, Rejent 1997, nr 4
Pietrzykowski J. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 1972
Przybyłowski K., Glosa. Odrzucenie spadku na korzyść innej osoby, PiP 1951, z. 2
Radwański Z. (red.), Zielona Księga. Optymalna wizja Kodeksu cywilnego w Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2006
Reichel P., Treść i forma oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, Rejent 2013, nr 9
Skowrońska-Bocian E., Wierciński J., [w:] Komentarz, Tom VI Spadki, red. J. Gudowski, Warszawa 2017
System Prawa Prywatnego. Prawo spadkowe, Tom 10, 3 wydanie, red. B. Kordasiewicz, Warszawa 2015
Zoll F., Prawo cywilne dzielnic polskich w zarysie, Część IV, Prawo cywilne ziem wschodnich, opracował na podstawie dzieła Szerszeniewicza DR. F. Bossowski, Warszawa–Kraków, 1922
А.П. Сергеева под. ред., Комментарий к гражданскому кодексу Российской Федерации, 2 – е изд. Часть третья, Москва 2016
Абраменков М.С., Блинков О.Е., Отказ от наследства в российском наследственном праве, Наследственное право 2012, nr 4
Белов В. А., Гражданское право, Том III, Особенная часть. Абсолютные гражданско-правовые формы, Москва 2012
Блинков О.Е., О правовых позициях Конституционного суда Российской Федерации в толковании норм о направленном отказе от наследства, Наследственное право 2014, nr 1
Китаева А.В., Клещев С.Е., Отказ от наследства как институт наследственного права, Наследственное право 2017, nr 3
Петров Е.Ю. отв. ред., Наследственное право: постатейный комментарий к статьям 1110-1185, 1224 Гражданского кодекса Российской Федерации, Москва 2018
Смирнов C.А., Направленный отказ от наследства: проблемы правового регулирования, Наследственное право 2014, nr 1
Смирнов С.А., Наследственная трансмиссия в гражданском праве: генезис и развитие, Москва 2019
Черемных Г.Г., Наследственное право России, 2 – е изд., Москва 2013
Шершеневич Г.Ф., Избранное, Т. 5, Учебник русского гражданского права, Москва 2017
Dr Małgorzata Panek
Mazowiecka Uczelnia Publiczna w Płocku
Budowa urządzeń fotowoltaicznych (wybrane zagadnienia administracyjnoprawne)
Jednym z założeń polityki energetycznej Unii Europejskiej jest promowanie energii niekonwencjonalnej. Dyrektywa 2009/28/WE obliguje państwa członkowskie do uproszczenia i usprawnienia postępowań zmierzających do udzielania zezwolenia na lokalizację inwestycji dotyczących odnawialnych źródeł energii. W artykule omówiono bariery prawnoadministracyjne, z jakimi muszą zmierzyć się w Polsce inwestorzy sektora energetycznego – na przykładzie produkcji energii w systemie fotowoltaicznym. Wskazano, jak wygląda proces inwestycyjny, począwszy od wyboru gruntu pod inwestycję, zmiany planu miejscowego bądź uzyskania decyzji określającej warunki zabudowy, aż po pozwolenie na budowę. Autorka rozważyła czynniki mogące przyczynić się do przyspieszenia procedur, w tym dopuszczalność zakwalifikowania urządzeń fotowoltaicznych jako urządzeń infrastruktury technicznej oraz inwestycji celu publicznego.
Słowa kluczowe: urządzenia fotowoltaiczne, farmy fotowoltaiczne, odnawialne źródła energii, fotowoltaika, prawo administracyjne
Construction of Photovoltaic Devices (Selected Administrative Law Issues)
One of the assumptions of the European Union's energy policy is the promotion of unconventional energy. Directive 2009/28/EC obliges Member States to simplify and streamline procedures aimed at authorizing the location of investments in renewable energy sources. The article discusses the legal and administrative barriers faced by investors in the energy sector in Poland on the example of production of energy in a photovoltaic system. It describes the investment process, starting with the selection of land for investment, through to changing the local zoning plan or obtaining a decision specifying building conditions, ending with obtaining the building permit. The author considers factors that may help accelerate the procedures, including the admissibility of qualifying solar devices as technical infrastructure devices and public purpose investments.
Keywords: solar devices, solar farms, renewable energy sources, photovoltaics, administrative law
Bibliografia
Bąkowski T., Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz, Kraków 2004
Chanowska-Dymlang B., Kuzior P., Liżewski S., Ostrowski Ł., Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Lokalizacja inwestycji celu publicznego i ustalanie warunków zabudowy w odniesieniu do innych inwestycji. Komentarz, Warszawa 2017
Domagała M., Współczesne wyzwania prawa energetycznego, Lublin 2016
Horoszko M., Pęchorzewski D., Gospodarka nieruchomościami. Komentarz, Warszawa 2014
Kucharski P., Ochrona gruntów rolnych i leśnych: nie tak Miało być, Rzeczypospolita 2013, nr 7
Kwiatkiewicz P., Energetyka solarna w badaniach naukowych, Poznań 2018
Kwiatkiewicz P., R. Szczerbowski, Energetyka aspekty badań interdyscyplinarnych, Poznań 2018
Niewiadomski Z., Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz, Warszawa 2018
Panek M., Zgoda na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, Nieruchomości 2018, nr 7
Pawełczyk M., Publicznoprawne obowiązki przedsiębiorstw energetycznych jako instrument zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego w Polsce, Toruń 2013
Sobolewski M., Perspektywy wykorzystania odnawialnych źródeł energii w Polsce, Studia BAS 2010, nr 1
Swora M., Muras Z., Prawo energetyczne, Warszawa 2010
Tomaszewska M., Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Komentarz, Warszawa 2017
Wierzbowski M., Plusińska-Filipowicz A., Prawo budowlane. Komentarz, Warszawa 2016
Prof. dr hab. Zbigniew Kmieciak
Uniwersytet Łódzki
Dobra administracja a Rada Europy. Prawo, zasady i skuteczność (artykuł recenzyjny)
Intencją autorów analizowanej książki, przygotowanej pod redakcją U. Stelkensa i A. Andrijauskaitė było dokonanie przeglądu źródeł „prawa administracyjnego Rady Europy” kształtujących ogólne zasady dobrej administracji. Podjęto w niej także próbę odpowiedzi na pytanie, jak głęboko zasady te zakorzeniły się w porządkach prawnych państw członkowskich tej organizacji. W książce wykazano, że nie istnieją wyraźne granice pomiędzy transpozycją, wdrażaniem i egzekwowaniem pan-europejskich zasad ogólnych dobrej administracji (Pan-European General Principles of Good Administration). Ich skuteczność jest wynikiem interakcji w obrębie tak pojmowanego układu i zależy od zachowań aktorów „sceny krajowej” – legislatywy, organów administracji, sędziów, ombudsmanów i innych podmiotów. Ocena ta zasługuje na aprobatę, podobnie jak teza o konieczności zachowania możliwie elastycznego i otwartego charakteru trybów harmonizacji porządków krajowych z prawem Rady Europy.
Słowa kluczowe: Rada Europy, paneuropejskie zasady ogólne dobrej administracji, transpozycja, wdrażanie i egzekwowanie zasad, skuteczność, test dobrej administracji
Good Administration and the Council of Europe: Law, Principles and Effectiveness (a review article)
The intention of editors of the analysed book, U. Stelkens and A. Andrijauskaitė, was to provide a review of sources concerning the ‘administrative law of the Council of Europe’, which sources shape the General Principles of Good Administration. Attempts have also been undertaken to answer the question how deeply these principles took root in the legal orders of the member states of this organization. It is demonstrated in the book that there are no clear boundaries between transposition, implementation and enforcement of the Pan-European General Principles of Good Administration. Their effectiveness results from their interaction within thus understood order and it depends on the behaviour of actors of the domestic scene: the legislature, administration authorities, judges, ombudsmen, and other entities. This assessment merits approval, just like the statement that it is necessary to keep the modes of harmonization of national legal orders with the law of the Council of Europe as flexible and open as possible.
Keywords: Council of Europe, Pan-European General Principles of Good Administration, transposition, implementation and enforcement of principles, effectiveness, good administration test
Bibliografia
Addink H., Good Governance – Concept and Context, Oxford University Press 2019
Bettini R., Il circolo vizioso legislativo, Milano 1983
Bettini R., Legislazione e politiche in Italia: razionalità, efficacia, modernizazzione imperfetta, Milano 1990
Borucka-Arctowa M., O społecznym działaniu prawa, Warszawa 1967
Della Cananea G, Bussani G., The “Common Core” of Administrative Laws in Europe: A Framework for Analysis, Masstricht Journal of European and Comparative Law 2019, nr 26
Farazmand A., red., Sound Governance. Policy and Administrative Innovations, Westport–London 2004
Harlow C., Administrative Procedure and the Rule of Law, [w:] Droit Comparé de la procédure administrative/Comparative Law of Administrative Procedure, red. J.-B. Auby, Bruxelles 2016
Jaskiernia J., Uwarunkowania implementacji prawa do dobrej administracji jako standardu europejskiego, Kielce 2020
Kijowski D.R., Przepisy ogólne prawa administracyjnego a Kodeks postępowania administracyjnego – zagadnienia ogólne, [w:] Kodyfikacja postępowania administracyjnego na 50-lecie K.P.A., red. J. Niczyporuk, Lublin 2010
Kmieciak Z., In the Circle of the Austrian Codification Ideas, [w:] Administrative Proceedings in the Habsburg Succession Countries, red. Z. Kmieciak, Łódź–Warszawa 2021
Kmieciak Z., Ochrona tymczasowa w sprawie ze skargi Komisji przeciwko Polsce dotyczącej przepisów ustawy obniżającej wiek przejścia w stan spoczynku sędziów SN. Glosa do postanowienia TSUE z 19.10.2018 r., C-619/18 R, PiP 2019, nr 1
Kmieciak Z., Postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne a prawo europejskie, Warszawa 2010
Kmieciak Z., Skuteczność regulacji administracyjnoprawnej, Łódź 1994
Mirate S., The ECHR Case Law as a Tool for Harmonization of Domestic Administrative Laws in Europe, REALaw 2012, nr 5
Nowak S., Metodologia badań społecznych, Warszawa 1985
Ponce Solé J., Good Administration in European Public Law. The Fight for Quality in the Field of Administrative Decisions, European Review of Public Law 2002, vol. 14, nr 4
Sound Governance. Policy and Administrative Innovations, red. A. Farazmand, Westport–London 2004
Stelkens U., Andrijauskaitė A., red., Good Administration and the Council of Europe. Law, Principles and Effectiveness, Oxford University Press 2020
Wróbel A., Europeizacja prawa administracyjnego – pojęcie i konteksty, [w:] System Prawa Administracyjnego, t. 3, Europeizacja prawa administracyjnego, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Warszawa 2014
Wróblewski J., Skuteczność prawa i problemy jej badania, Studia Prawnicze 1980, nr 1–2
Zimmermann J., Aksjomaty prawa administracyjnego, Warszawa 2013
Prof. dr hab. Adam Brzozowski
Uniwersytet Warszawski
Czy zmiany okoliczności muszą być nadzwyczajne? (w odpowiedzi M. Kalińskiemu)
Artykuł stanowi odpowiedź na polemikę M. Kalińskiego z niektórymi tezami mojego artykułu zatytułowanego „O potrzebie nowej regulacji wpływu zmiany okoliczności na zobowiązania”. W replice zaprezentowano rozbudowane uzasadnienie rezygnacji w projekcie nowego uregulowania ogólnej klauzuli rebus sic stantibus z przesłanki nadzwyczajności zmian okoliczności. Odnotowania wymaga przede wszystkim ewolucja spojrzenia na relację zasady pacta sunt servanda i klauzuli rebus sic stantibus oraz konsekwencje tej ewolucji, trudności w wypracowaniu przez judykaturę i doktrynę jednolitego rozumienia pojęcia nadzwyczajnej zmiany stosunków i będące tego konsekwencją trudności stosowania art. 3571 k.c. W replice silnie zaakcentowana została istota nowej ogólnej regulacji klauzuli rebus sic stantibus, sytuująca ją wśród uregulowań kodeksu cywilnego traktujących o zasadach wykonania zobowiązań umownych, a nie skutków niewykonania lub nienależytego wykonania takich zobowiązań.
Słowa kluczowe: zmiana okoliczności, zasada pacta sunt servanda, klauzula rebus sic stantibus, umowne klauzule adaptacyjne, rozkład ryzyka kontraktowego
Do Changes in Circumstances Need to Be Extraordinary? (A Reply to Maciej Kaliński)
This paper is a reply to Professor Maciej Kaliński, who disputed some of the arguments made in my earlier article entitled ’On the Need for a New Regulation Concerning the Impact of Change in Circumstances on Obligations’. In this reply, I offer an extensive justification as to why in the proposed new regulation of the general rebus sic stantibus clause the requirement that the change in circumstances be extraordinary should be dropped. It is necessary to notice, first of all, the evolution of the views on the relation between the pacta sunt servanda principle and the rebus sic stantibus clause, as well as the consequences of this evolution, the difficulties in developing a uniform understanding of the notion of extraordinary change in relations in both case law and scholarship, and the resulting difficulties in applying Article 3571) of the Polish Civil Code. In the paper, I strongly emphasize the essence of the new general regulation of the rebus sic stantibus clause, which places it among those provisions of the Polish Civil Code that govern the principles of performance of contractual obligations and not those that determine the consequences of non-performance or improper performance of such obligations.
Keywords: change in circumstances, pacta sunt servanda principle, rebus sic stantibus clause, adaptation clauses in contracts, distribution of contractual risk
Bibliografia
Brzozowski A., O potrzebie nowej regulacji wpływu zmiany okoliczności na zobowiązania, PiP 2020, nr 8
Brzozowski A., Wpływ zmiany okoliczności na zobowiązania. Klauzula rebus sic stantibus, Warszawa 2014
Brzozowski A., Wpływ zmiany okoliczności na zobowiązania w dobie pandemii – o konieczności zastosowania nadzwyczajnych środków, Studia Prawa Prywatnego 2020, nr 2
Kaliński M., W sprawie propozycji regulacji klauzuli rebus sic stantibus (polemika z A. Brzozowskim), PiP 2021, nr 6
Malarewicz A., Wpływ zmiany stosunków na wykonanie zobowiązań – cz. I, Monitor Prawniczy 2005, nr 11
Rajski J., Z problematyki funkcjonowania zasady pacta sunt servanda i klauzuli rebus sic stantibus we współczesnym klimacie gospodarczym, Przegląd Prawa Handlowego 2010, nr 3
Strugała R., Ingerencja sądu w stosunek zobowiązaniowy na podstawie art. 3571 k.c., PiP 2010, nr 8
Strugała R., Perspektywa zmian regulacji dużej klauzuli rebus sic stantibus (art. 3571 k.c.). Uwagi na tle projektu przygotowanego na zlecenie Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego, Transformacje Prawa Prywatnego 2012, nr 1
Prof. dr hab. Mateusz Błachucki
Instytut Nauk Prawnych PAN
Nałożenie na koncesjonariusza kary pieniężnej. Glosa do wyroku SN z 9.07.2019 r., I NSZP 1/19
Podstawowym problemem prawnym, który jest analizowany w glosie jest kwestia, jak należy interpretować pojęcie „obowiązku wynikającego z koncesji” w rozumieniu art. 56 ust. 1 pkt 12 Prawa energetycznego. Rozwiązanie tego problemu ma znaczenie kluczowe dla odpowiedzi na pytanie, czy odpowiedzialność administracyjnoprawna na podstawie tego przepisu aktualizuje się jedynie w przypadku naruszenia obowiązków skonkretyzowanych w decyzji koncesyjnej, czy też obejmuje również sytuacje naruszenia obowiązków przez koncesjonariusza zawartych w decyzji koncesyjnej, ale które dotyczą zasad prowadzenia działalności koncesjonowanej i wynikają wprost z przepisów prawa oraz nie zostały skonkretyzowane w decyzji koncesyjnej. Krytykując stanowisko Sądu Najwyższego wykazano, że tylko ta pierwsza interpretacja jest prawidłowa.
Słowa kluczowe: prawo energetyczne, koncesje, kary administracyjne, zasada ne bis in idem
Imposition of an Administrative Fine on a Concessionaire. Commentary on Judgment of the Supreme Court of 9 July 2019, I NSZP 1/19
The basic legal problem which is analysed in the commentary is the question how to interpret the notion of 'obligation resulting from the concession' within the meaning of Article 56(1)(12) of the Energy Law. The solution to this problem is of key importance for answering the question whether administrative law liability on the basis of this provision arises only in the case of infringement of obligations expressed in the decision granting the concession or also in situations where the concessionaire infringes obligations which result from the concession decision, but which relate to the rules of pursuing the activity for which the concession was granted and which are expressed in applicable provisions of law rather than in the concession decision. While criticizing the position of the Supreme Court, the author demonstrates that only the first interpretation is correct.
Keywords: Energy Law, concessions, administrative penalties, ne bis in idem principle
Bibliografia
Błachnio-Parzych A., Zbieg odpowiedzialności karnej i administracyjno-karnej jako zbieg reżimów odpowiedzialności represyjnej, Warszawa 2016
Cybulska A., Czy działalność przedsiębiorcy energetycznego, wykonywana zgodnie z obowiązującymi regulacjami sektorowymi, może być uznana za zagrażającą życiu i zdrowiu?, Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny 2015, nr 3
Dunaj B. (red.), Słownik współczesnego języka polskiego, Warszawa 1996
Sobol E. (oprac.), Słownik języka polskiego, Warszawa 2002
Stawicki A., Kulczyk W., Kwestia określoności przepisów, za naruszenie których mogą zostać nałożone kary pieniężne na przedsiębiorców. Rozważania na kanwie wyroku Sądu Najwyższego z 6 października 2011 r. w sprawie o sygn. III SK 18/11, Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny 2013, nr 6
Szymczak M. (red.), Słownik języka polskiego, t. III, Warszawa 1981
Prof. dr hab. Krzysztof Zagrobelny
Uniwersytet Wrocławski
Zakaz kumulowania kary umownej za zwłokę z karą umowną za odstąpienie z powodu niewykonania zobowiązania. Glosa do wyroku SN z 14.06.2018 r., V CSK 534/17
W komentowanym orzeczeniu Sąd Najwyższy kontynuuje linię orzeczniczą o niemożliwości kumulowania kary umownej za zwłokę z karą umowną za odstąpienie z powodu niewykonania zobowiązania. Samo zagadnienie obejmuje nie tylko interesującą konstrukcję teoretyczną, ale i ważne zagadnienie o niezaprzeczalnym znaczeniu dla praktyki stosowania prawa, ujawniającym się zwłaszcza w sytuacji powszechnego w obrocie gospodarczym korzystania z instytucji kary umownej. W opracowaniu rozwinięto argumentację wskazującą, że niewykonanie zobowiązania jest jakościowo czymś innym niż zwłoka, przez co nie jest możliwie żądanie kary umownej za odstąpienie i jednocześnie za zwłokę.
Słowa kluczowe: niewykonanie zobowiązania, nienależyte wykonanie zobowiązania, zwłoka, odstąpienie, kara umowna
Prohibition of Cumulative Calculation of Liquidated Damages for Delay in Performance with Liquidated Damages for Withdrawal Resulting from a Default. Commentary on Supreme Court Judgment of 14 June 2018
In the decision analysed in this article, the Supreme Court of Poland continues the line of case law where it considers it impossible to calculate liquidated damages for delay in performance cumulatively with liquidated damages for withdrawal resulting from a default. This issue concerns not only an interesting theoretical construction but also an important matter of undeniable significance for the practical application of law, particularly noticeable in the context of the widespread use of liquidated damages in business transactions. The article provides arguments indicating that a default is qualitatively different from a delay in performance, which is why it is not possible to claim liquidated damages for withdrawal and delay at the same time.
Keywords: default, improper performance of an obligation, delay, withdrawal, liquidated damages
Bibliografia
Borysiak W., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania. Część ogólna, red. K. Osajda, Legalis 2019
Doliwa A., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Załucki, Warszawa 2019
Drapała P., Olejniczak A., [w:] System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2019
Gawlik Z., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. III, Zobowiązania – część ogólna, red. A. Kidyba, Warszawa 2014
Jastrzębski J., Pasko K., Odstąpienie od umowy a dochodzenie kar umownych, Przegląd Prawa Handlowego 2015, nr 1
Lemkowski M., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. II, red. Gutowski, Warszawa 2019
Machnikowski P., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2019
Olejniczak A., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. III, red. A. Kidyba, Warszawa 2010
Olejniczak A., Drapała P., [w:] System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2019
Popiołek W., [w:] Kodeks cywilny, t. II, Komentarz, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2013
Strugała R., O kumulacji kary umownej zastrzeżonej na wypadek zwłoki lub opóźnienia z karą umowną zastrzeżoną na wypadek odstąpienia od umowy, Monitor Prawniczy 2019, nr 7
Szlęzak A., Roszczenie o zapłatę kary umownej po odstąpieniu od umowy – uwagi na tle uchwały Sądu Najwyższego z 18 lipca 2012 r., Przegląd Sądowy 2014, nr 2
Zoll F., [w:] System Prawa Prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, Suplement, red. A. Olejniczak, Warszawa 2010
Zagrobelny K., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2019
Zagrobelny K., Odpowiedzialność inwestora z umowy o roboty budowlane, Warszawa 2013
Zakrzewski P., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. III, Zobowiązania. Część ogólna (art. 353–534), red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2019
Prof. dr hab. Zbigniew Kuniewicz
Uniwersytet Szczeciński
Wniesienie współwłasności nieruchomości jako wkładu do istniejącej spółki cywilnej. Glosa do postanowienia SN z 15.11.2016 r., III CSK 415/15
W glosowanym postanowieniu SN została rozstrzygnięta kwestia sposobu wniesienia jako wkładu do spółki cywilnej współwłasności nieruchomości, należącej w częściach ułamkowych do wspólników tej spółki na ich współwłasność łączną. Sąd Najwyższy uznał, że z art. 862 k.c. nie wynika obowiązek zawarcia umowy zobowiązującej do wniesienia do spółki własności nieruchomości odrębnej od umowy przenoszącej własność. W ocenie SN obowiązek wniesienia wkładów do spółki w postaci własności nieruchomości może wynikać również z uchwały wspólników, do której nie odnosi się wymaganie formy aktu notarialnego, przewidziane w art. 158 k.c. Przedstawione stanowisko SN zostało poddane krytyce. Zdaniem autora glosy, uchwała wspólników nie stanowi samoistnego źródła obowiązku wniesienia wkładów do spółki. Zmiana umowy spółki, będąca następstwem wniesienia do spółki nowych wkładów, zawsze ma charakter umowny. W związku z powyższym, jeśli wkładem do spółki cywilnej jest nieruchomość, to uchwała wspólników zmieniająca umowę spółki w tym zakresie powinna zostać notarialnie zaprotokołowana.
Słowa kluczowe: prawo cywilne, spółka cywilna, współwłasność nieruchomości jako wkład do istniejącej spółki cywilnej
Co-ownership of Immovable Property as a Contribution to an Existing Civil Law Partnership. Commentary on Supreme Court Decision of 15 November 2016, III CSK 415/15
The discussed Supreme Court decision resolves the issue of the manner of contributing to a partnership the co-ownership of immovable property that belongs in fractions to partners of this partnership as their jointly owned property. The Supreme Court decided that Article 862 of the Civil Code [CC] does not provide for an obligation to execute an agreement obliging a partner to contribute to the partnership the co-ownership of a property other than a contract transferring ownership. In the Court’s opinion, the obligation to make a contribution to the partnership in the form of ownership of a property may also arise from a partners’ resolution, to which the requirement of a notarial deed, provided for in Article 158 CC, does not apply. The presented position of the Supreme Court is criticized. In the author’s opinion, a resolution of partners is not an independent source of the obligation to make contributions to the partnership. An amendment to the partnership agreement, which is a consequence of making new contributions to the partnership, always has a contractual character. In view of the above, if immovable property constitutes a contribution to a civil law partnership, then a resolution of partners amending the partnership agreement in this scope should be recorded by a notary.
Keywords: civil law, civil law partnership, co-ownership of property as contribution to an existing civil law partnership
Bibliografia
Bieniek G., Nieruchomość jako wkład niepieniężny, [w:] Prawo prywatne czasu przemian. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Stanisławowi Sołtysińskiemu, red. M. Kępiński i in., Poznań 2005
Frąckowiak J., Charakter prawny uchwał organów spółek handlowych a ich zaskarżalność, Przegląd Prawa Handlowego 2014, nr 9
Grzybowski S., Spółka cywilna, [w:] System prawa cywilnego. Prawo zobowiązań. Część szczegółowa, t. III, cz. 2, red. S. Grzybowski, Ossolineum 1976
Gudowski J., [w:] G. Bieniek i in., Komentarz do kodeksu cywilnego. Zobowiązania. Księga trzecia, t. 1, Warszawa 2001
Herbet A., Spółka cywilna. Konstrukcja prawna, Warszawa 2008
Kidyba A., Uchwały w spółkach osobowych i ich zaskarżanie, Przegląd Prawa Handlowego 2014, nr 9
Koch A., Podważanie uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych, Warszawa 2011
Kuniewicz Z., Glosa do uchwały SN z 9.02.2007r., III CZP 164/06, Przegląd Sądowy 2009, nr 4
Kuniewicz Z., Katner P., Zmiany w składzie osobowym wspólników spółki cywilnej a odpowiedzialność za jej zobowiązania, [w:] Współczesne problemy prawa zobowiązań, red. A. Olejniczak i in., Warszawa 2015
Kuniewicz Z., Wybrane zagadnienia dotyczące podstaw zaskarżania uchwał zgromadzeń wspólników spółek kapitałowych, Przegląd Prawa Handlowego 2014, nr 9
Łubkowski B., [w:] F. Błahuta i in., Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 1972
Popiołek W., Charakter prawny uchwał wspólników i organów spółek handlowych, Przegląd Prawa Handlowego 2014, nr 9
Pyzioł W., [w:] W. Pyzioł, A. Szumański, I. Weiss, Prawo spółek, Warszawa 2014
Radwański Z., Panowicz-Lipska J., Zobowiązania – część szczegółowa, Warszawa 2017
Uliasz R., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Załucki, Warszawa 2019
