Bezpośrednia partycypacja obywateli w polityce konstytucyjnej (wyzwania i ograniczenia)
Dr Krzysztof J. Kaleta
Uniwersytet Warszawski
Bezpośrednia partycypacja obywateli w polityce konstytucyjnej (wyzwania i ograniczenia)
Artykuł dotyczy problematyki bezpośredniego udziału obywateli w procesie tworzenia i zmiany konstytucji. Ddebata na temat konstytucyjnego uczestnictwa obywateli została zdominowana - z jednej strony - konstytucjonalizm prawny, a z drugiej - przez populizm konstytucyjny. Obie te tendencje odsuwają obywateli od konstytucji. Dlatego wyzwaniem jest stworzenie mechanizmu równowagi instytucjonalnej, który byłby odporny na zagrożenia związane z populizmem, ale jednocześnie umożliwiłby pogłębienie legitymizacji systemów liberalno-demokratycznych. Zdaniem Autora wyzwaniem tym zajmuje się refleksyjny konstytucjonalizm, który postrzega konstytucjonalizm jako stałe odzwierciedlenie tożsamości konstytucyjnej społeczności demokratycznej. Zdaniem Autora cel skutecznego włączenia obywateli w politykę konstytucyjną wymaga stworzenia modelu gwarantującego integracyjny, pluralistyczny i deliberatywny charakter procesu legislacyjnego, który w równym stopniu angażowałby obywateli, ekspertów i zawodowych polityków. W tym kontekście Autor analizuje dwa przypadki reform konstytucyjnych (Islandii w latach 2010–2013 i Irlandii w latach 2012–2014), ponieważ dotyczyły one innowacyjnych metod włączenia obywateli w proces zmian konstytucyjnych.
Słowa kluczowe: konstytucja, konstytucjonalizm prawny, zmiana konstytucji, demokracja bezpośrednia, referendum, populizm konstytucyjny
Direct Civic Participation in Constitutional Politics: Challenges and Constraints
The article concerns the issue of direct participation of citizens in the process of making and amending the constitution. The author explains that the debate concerning the issue of citizens’ constitutional participation has been dominated ‒ on the one hand ‒ by the so-called legal constitutionalism and ‒ on the other hand ‒ by constitutional populism. Both of these tendencies increase the distance between the citizens and the constitution. Therefore, the challenge is to create a mechanism of institutional balance which would be immune to threats related to populism, while enabling deepening the legitimacy of liberal-democratic systems. In the author’s opinion, this challenge is addressed by reflexive constitutionalism, which perceives constitutionalism as a permanent reflection on the identity of a constitutional democratic community. According to the author, the objective of effective inclusion of the citizens in constitutional politics requires creating a model which would guarantee inclusive, pluralistic and deliberative character of the legislative process that would engage citizens, experts, and professional politicians in equal measure. In this context, the author analyses two cases of constitutional reforms (of Iceland in 2010-2013 and of Ireland in 2012-2014), which involved innovative methods of inclusion of the citizens in the process of constitutional change.
Keywords: constitution, legal constitutionalism, constitutional amendment, direct democracy, referendum, constitutional populism
Bibliografia:
Bellamy R., Political Constitutionalism. A Republican Defence of the Constitutionality of Democracy, Cambridge University Press 2010
Blokker P., Constitutional Reform in Europe and Recourse to the People, [w:] Participatory Constitutional Change: The People as Amenders of the Constitution, red. X. Contiades, A. Fotiadou, Routledge 2017
Blokker P., Populism as a Constitutional Project, International Journal of Constitutional Law 2019, vol. 17, nr 2
Canovan M., Trust the People! Populism and the Two Faces of Democracy, Political Studies 1999, vol. 47
Contiades X., Fotiadou A., The People as Amenders of the Constitution, [w:] Participatory Constitutional Change: The People as Amenders of the Constitution, red. X. Contiades, A. Fotiadou, Routledge 2017
Corrias L., Populism in Constitutional Key: Constituent Power, Popular Power, Popular Sovereignty and Constitutional Identity, European Constitutional Law Review 2016, vol. 12
Dudek D., Prezydent Rzeczypospolitej, konsultacja, referendum, https://www.prezydent.pl/kancelaria/referendumkonsultacyjne/prezydent-rzeczypospolitej-konstytucja-referendum/
Dworkin R., Freedom’s Law, Oxford University Press 1996
Farrell M.D., Harris C., Suiter J., Bringing People into the Heart of Constitutional Design: The Irish Constitutional Convention of 2012–14, [w:] Participatory Constitutional Change: The People as Amenders of the Constitution, red. X. Contiades, A. Fotiadou, Routledge 2017
Florczak-Wątor M., Prezydent planuje przeprowadzenie referendum konsultacyjnego, które nie jest w polskim porządku prawnym przewidziane, Rzeczpospolita z 7. 04. 2018 r.
Florczak-Wątor M., Radziewicz P., Wiszowaty M., Ankieta o Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Wyniki badań przeprowadzonych wśród przedstawicieli nauki prawa konstytucyjnego w 2017 r., PiP 2018, nr 6
Galster J., Lis-Staranowicz D., Konstytucja a suweren, PiP 2019, nr 6
Kaleta J.K., Sądownictwo konstytucyjne a refleksyjny konstytucjonalizm (przeszłość–teraźniejszość–przyszłość), [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w pierwszych dekadach XXI wieku wobec wyzwań politycznych, gospodarczych, technologicznych i społecznych, red. S. Biernat, Warszawa 2013
Kaleta J.K., Skuczyński P., Wprowadzenie: nowoczesność jako refleksyjność, [w:] Refleksyjność w prawie. Konteksty i zastosowania, red. K.J. Kaleta, P. Skuczyński, Warszawa 2015
Landau D., Populist Constitutions, The University of Chicago Law Review 2018, vol. 85
Landemore H., Inclusive Constitution-Making: The Icelandic Experiment, The Journal of Political Philosophy 2014, vol. 23, nr 2
Mudde C., Are Populists Friends or Foes of Constitutionalism?, The Foundation for Law, Justice and Society Oxford 2013, https://www.fljs.org/sites/www.fljs.org/files/publications/Mudde_0.pdf
Pichlak M., Konstytucjonalizm jako refleksja, Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna 2018, vol. 7, nr 1
Rawls J., Teoria sprawiedliwości, Warszawa 1994
Roznai Y., Unconstitutional Constitutional Amendments. The Limits of Amendment Powers, Oxford University Press 2017
Szczucki K., Obywatel dochodzi do głosu – o referendum konstytucyjnym, Rzeczpospolita z 10.03.2018 r.
Thorarensen B., The People’s Contribution to Constitutional Changes. Writing, Advising or Approving? – Lessons from Iceland, [w:] Participatory Constitutional Change: The People as Amenders of the Constitution, red. X. Contiades, A. Fotiadou, Routledge 2017
Tierney S., Reflections on referendums, International IDEA Discussion Paper 2018, nr 5
Uziębło P., O dopuszczalności konstytucyjnego referendum konsultacyjnego, Krajowa Rada Sądownictwa 2018, nr 1
Prof. dr hab. Małgorzata Pyziak-Szafnicka
Uniwersytet Łódzki
Trybunał Konstytucyjny à rebours
Sądownictwo konstytucyjne w Europie rozwinęło się po II wojnie światowej, jako reakcja na jej zbrodnie, często legitymizowane nazistowskimi aktami prawnym. Celem kontroli konstytucyjnej jest zachowanie hierarchicznej zgodności aktów normatywnych, ale także gwarancja poszanowania praw człowieka i zapewnienie praw mniejszości parlamentarnej, konieczne w systemach demokratycznych. Analiza orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego z lat 2017-2019 dowodzi, że Trybunał występuje w nowej roli, która polega na potwierdzaniu zgodności z konstytucją ustaw uchwalanych w tym okresie przez większość parlamentarną. Na tę konstatację składa się kilka obserwacji: ograniczenie grupy wnioskodawców do organów państwa i parlamentarzystów repezentujących większość parlamentarną, zbieżność stanowisk uczestników postępowania (Sejmu, Prokuratora Generalnego) ze stanowiskiem wnioskodawcy, rozpatrywanie spraw w składach pięcioosobowych, w których nie występują sędziowie konstytucyjni wybrani przez Sejm poprzedniej kadencji oraz zgodność orzeczeń z tezami wnioskodawców.
Słowa kluczowe: kontrola konstytucyjna, ochrona mniejszości parlamentarnej, tryb orzekania, skład sędziowski, legitymizacja ustaw
Constitutional Tribunal the Wrong Way
The constitutional justice in Europe developed after World War II as a reaction to war atrocities that were often legitimized by legal instruments enacted by the Nazis. The purpose of constitutional review is to maintain the hierarchical compliance of normative acts, but also to guarantee respect for human rights and to ensure the rights of the parliamentary minority, all of which are necessary in a democratic system. An analysis of the case law of the Constitutional Tribunal in 2017-2019 proves that the Tribunal has taken up a new role, which consists in confirming the constitutionality of laws adopted in the above period by the parliamentary majority. This thesis is based on several premises: limiting the group of applicants to state bodies and MPs representing the parliamentary majority, convergence of the positions of the case participants (the Sejm, the Prosecutor General) with the position of the applicant, review of cases in five-judge panels without the participation of judges elected by the Sejm of the previous term, and compliance of the rulings of the Tribunal with the applicants' assertions.
Keywords: constitutional review, parliamentary minority protection, adjudication modes, composition of the panel of judges, legitimacy of statutes
Bibliografia:
Czeszejko-Sochacki Z., Sądownictwo konstytucyjne w Polsce na tle porównawczym, Warszawa 2003.
Garlicki L., Ewolucja funkcji i zadań Trybunału Konstytucyjnego (dwadzieścia pięć tez na dwudziestopięciolecie), [w:] Księga XXV–lecia Trybunału Konstytucyjnego. Ewolucja funkcji i zadań Trybunału Konstytucyjnego – założenia a ich praktyczna realizacja, red. K. Budziło, Warszawa 2010
Kelsen H., Istota i rozwój sądownictwa konstytucyjnego, tłum. B. Banaszkiewicz, Warszawa 2009
Kustra A., Kelsenowski model kontroli konstytucyjności prawa a integracja europejska, Toruń 2015.
Mączyński A., Podkowik J., [w:] Konstytucja RP, t. II, Komentarz do art. 87–243, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016
Piotrowski R., Uwagi o ustrojowym znaczeniu sądownictwa konstytucyjnego, [w:] Księga XXV–lecia Trybunału Konstytucyjnego. Ewolucja funkcji i zadań Trybunału Konstytucyjnego – założenia a ich praktyczna realizacja, red. K. Budziło, Warszawa 2010
Pyziak-Szafnicka M., Prawo podmiotowe, Studia Prawa Prywatnego 2006, nr 1, s. 47.
Zoll A., Skuteczność orzeczeń polskiego Trybunału Konstytucyjnego, [w:] Księga XXV–lecia Trybunału Konstytucyjnego. Ewolucja funkcji i zadań Trybunału Konstytucyjnego – założenia a ich praktyczna realizacja, red. K. Budziło, Warszawa 2010
Mgr Szymon Mazurkiewicz
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Dlaczego „paradoks orzeczniczy” z wyroku TK w sprawie K 47/15 nie opiera się na paradoksie kłamcy?
Artykuł poświęcony jest problemowi tzw. paradoksu orzeczniczego przed jakim stanął Trybunał Konstytucyjny wydając wyrok z 09.03.2016 r. w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy nowelizującej ustawę o Trybunale Konstytucyjnym z dnia 22.12.2015 r. Artykuł broni tezy, że wbrew obiegowym opiniom problem paradoksu orzeczniczego nie opiera się na paradoksie kłamcy. W tym celu stosowana jest przede wszystkim analiza logiczna, wraz z wyróżnieniem czterech wariantów rozumowania na temat zgodności z Konstytucją ustawy nowelizującej. Wprowadzone zostaje również rozróżnienie dwóch poziomów analizy pojawiąjącego się rozumowania - poziomu abstrakcyjnego (logicznego) oraz poziomu konkretnego, zrelatywizowanego do realiów polskiego porządku prawnego. Artykuł pokazuje, że chociaż tylko dwa warianty rozumowania na temat badania konstytucyjności przepisów ustawy w oparciu o te same przepisy pociągają sprzeczność logiczną, to możliwość stosowania rozumowań z pozostałych wariantów należy również wykluczyć, z innych jednak powodów niż sprzeczność logiczna.
Słowa kluczowe: wyrok TK z 09.03.2016 r., ustawa nowelizująca ustawę o TK z 22.12.2015 r., paradoks orzeczniczy, paradoks kłamcy, sprzeczność logiczna, sprzeczność konstytucyjna
Why the ‘Judgment Paradox’ from the Judgment Issued by the Polish Constitutional Tribunal on 9 March 2016, K 47/15, Is Not Based on the Liar Paradox?
This paper discusses the problem of the so-called judgment paradox, which was faced by the Polish Constitutional Tribunal when passing the judgment of 9 March 2016 concerning the constitutionality of the Act of 22 December 2015 Amending the Act on the Constitutional Tribunal. It is argued that, contrary to the common view, the problem of the judgment paradox is not based on the liar paradox. For this purpose, logical analysis is applied, including the distinction between four variants of reasoning about the conformity of the amending statute to the Constitution. The author introduces also the distinction of two levels of analysis of the emerging reasoning: an abstract (logical) level and a concrete level, placed in the context of the Polish legal system. The paper demonstrates that, although only two variants of the reasoning concerning the review of constitutionality of a statute based on this very statute involve a logical contradiction, the possibility of employing the reasoning from other variants also needs be excluded, however for other reasons than a logical contradiction.
Keywords: Constitutional Tribunal judgment of 9 March 2016, Act of 11 December 2015 Amending the Act on the Constitutional Tribunal, judgment paradox, liar paradox, logical contradiction, constitutional contradiction
Bibliografia:
Barber N., Self-defence for institutions, Cambridge Law Journal 2013, vol. 72, nr 3
Bartlett S. J., P. Suber P., red. Self-Reference: Reflections on Reflectivity, Dodrecht-Boston-Lancaster 1987.
Fine K., Varieties of Necessity [w:] Conceivability and Possibility, red. T. S. Gendler, J. Hawthorne, Oxford 2002
Gizbert-Studnicki T., A state of constitutional necessity versus standard legal reasoning, Verfassungsblog z 3.06.2017 r. (dostęp: 03.10.2018)
Grabowski A., Domniemanie konstytucyjności to nie domniemanie obowiązywania. Konstytucyjny.pl (dostęp: 03.10.2018).
Hart H. L. A., Self-Referring Laws [in:] Essays in Jurisprudence and Philosophy, Oxford 1983
Matczak M., Opinia dla Fundacji Batorego z 19.01.2016 r., www.trybunal.gov (dostęp: 03.10.2018 r.)
Pach M., Dyrda A., Paradoks trybunalski i koń trojański, Rzeczpospolita z 23.03.2016 r.
Pach M., Dyrda A.,, Paradoks trybunalski: czy dało się go uniknąć?, Rzeczpospolita z 23.04.2016 r.
Pietrzykowski T., Czym jest domniemanie konstytucyjności?, Radca.pl, (11)/2016
Radziewicz P., Pominięcie przez Trybunał Konstytucyjny ustawy określającej tryb kontroli konstytucyjności prawa, PiP 10/2016
Radziewicz P., Refusal of the polish Constitutional Tribunal to apply the act stipulatingthe constitutional review procedure, Review Of Comparative Law, vol. XXVIII, 2017
Radziewicz P., O niedostatkach teorii stanu wyższej konieczności konstytucyjnej, PiP 11/2018
Ross A., On Self-Reference and a Puzzle in Constitutional Law, Mind. New Series, 1969 vol. 78, nr 309
Rumberg A., Transitions toward a Semantics for Real Possibility, Utrecht 2016
Suber P., The Paradox of Self-Amendment: A Study of Law, Logic, Omnipotence, and Change, Bern 1990
Woleński J., Z zagadnień analitycznej filozofii prawa, Kraków 2012
Woleński J., Paradoks obowiązywania prawa na przykładzie sporu o Trybunał Konstytucyjny, [w:] Prawo i Polityka w Sferze Publicznej – Perspektywa Zewnętrzna, red. P. Jabłoński, J. Kaczor, M. Pichlak, Wrocław 2018
Prof. dr hab. Agnieszka Grzelak
Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie
Prof. dr hab. Andrzej Sakowicz
Uniwersytet w Białymstoku
Wymóg niezależności sądu krajowego jako element skutecznej ochrony sądowej (uwagi na tle wyroku TS z 19.11.2019 r. dla polskiego wymiaru sprawiedliwości)
Wyrok z 19.11.2019 r. w połączonych sprawach C-585/18, C-624/18 i C-625/18, będący przedmiotem analizy w niniejszym tekście, dotyczy wprost Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego w związku z organizacją systemu nominacji sędziowskich i funkcjonowania nowej Krajowej Rady Sądownictwa. Celem artykułu jest dokonanie pogłębionej analizy tego wyroku i przedstawienie wniosków co do jego skutków, a także ukazanie rozmaitych problemów prawnych, które na tym tle się ujawniają. Autorzy stawiają tezę o konieczności szerokiego rozumienia tego orzeczenia i związania nim również w innych sprawach, w których pojawia się analogiczny problem niezależności sądu w związku z obowiązkiem zagwarantowania jednostce prawa do rzetelnego procesu sądowego w kontekście prawidłowo obsadzonego sądu. Trybunał Sprawiedliwości nie dokonał bowiem wyłącznie oceny konkretnego przypadku polskiej KRS i ID SN, lecz sformułował w sentencji wiążącą, zgeneralizowaną wykładnię art. 47 Karty Praw Podstawowych.
Słowa kluczowe: Artykuł 47 Karty Praw Podstawowych UE, zasada państwa prawa, skuteczna ochrona sądowa, zasada niezawisłości sędziowskiej, zasada pierwszeństwa prawa UE
Requirement of Independence of a National Court as an Element of Effective Judicial Protection (Remarks against the Background of CoJ Judgment of 19 November 2019 for the Polish Administration of Justice)
The judgment issued on 19 November 2019 in joined cases C-585/18, C-624/18 and C-625/18, which is analysed in this paper, concerns directly the Polish Supreme Court Disciplinary Chamber (ID SN) in connection with the organization of the system of judicial nominations and the functioning of the new National Council of the Judiciary (KRS). The aim of this paper is to conduct an in-depth analysis of this judgment and present conclusions about its effects, while presenting various legal problems that become apparent in this context. The authors posit a thesis that it is necessary to understand this judgment broadly and that it must be binding also in cases where a similar problem of court independence appears in connection with the obligation to ensure an individual’s the right to a fair trial in the context of a correctly composed adjudicating panel. The Court of Justice did not just evaluate a specific case relating to the Polish KRS and ID SN, but formulated in the operative part a binding generalized interpretation of Article 47 of the Charter of Fundamental Rights.
Keywords: Article 47 of the Charter of Fundamental Rights of the EU, rule of law, effective judicial protection, principle of judicial independence, principle of primacy of EU law
Bibliografia:
Barcik J., Ochrona praworządności w Radzie Europy i Unii Europejskiej ze szczególnym uwzględnieniem niezależności sądów i niezawisłości sędziów, Warszawa 2019
Barcz J., Grzelak A., Szyndlauer R. (red.), Problem praworządności w Polsce w świetle dokumentów Komisji Europejskiej Okres „dialogu politycznego” 2016–2017, Warszawa 2020
Barcz J., Zawidzka-Łojek A. (red.), Sądowe mechanizmy ochrony praworządności w Polsce w świetle najnowszego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE, Warszawa 2018;
Barcz J., Zawidzka-Łojek A. (red.), Wniosek Komisji Europejskiej w sprawie wszczęcia w stosunku do Polski procedury art. 7 TUE. Ramy prawno-polityczne, Warszawa 2018;
Bogdandy von A., Kottmann M., Antpöhler C., Dickschen J., Hentrei S., Smrkolj M., Reverse Solange – Protecting the essence of fundamental rights against EU Member States, Common Market Law Review 2012, nr 2
Bojarski Ł., Grajewski K., Kremer J., Ott G., Żurek W. (red.), Konstytucja, praworządność, władza sądownicza. Aktualne problemy trzeciej władzy w Polsce, Warszawa 2019;
Dąbrowska P., Skutki orzeczenia wstępnego Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, Warszawa 2004
Florczak-Wątor M., Patyra S., Opinia prawna na temat skutków wadliwości postępowania nominacyjnego sędziów Sądu Najwyższego w aspekcie skuteczności ich powołania, Konstytucyjny.pl z 12.03.2019 r.
Krajewski M., Ziółkowski M., The Power of ‘Appearances’, Verfassungsblog z 26.11.2019 r.
Radajewski M., Glosa do wyroku z dnia 20 czerwca 2017 r., K 5/17, PiP 2018 nr 3
Safjan M., Dlaczego dialog pomiędzy sądami bywa trudny? O barierach pytań prejudycjalnych, Prawo w działaniu – Sprawy cywilne 2014, nr 20
Safjan M., Rządy prawa a przyszłość Europy, Europejski Przegląd Sądowy 2019, nr 8.
Skrzydło J., Doktryna acte éclairé w orzecznictwie Trybunału Wspólnot Europejskich i sądów krajów członkowskich Unii Europejskiej, Studia Prawno-Europejskie 1997, t. 2
Skutki wyroków Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Najwyższego dotyczących Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego i Krajowej Rady Sądownictwa (debata w redakcji „Europejskiego Przeglądu Sądowego” w dniu 17.12.2019 r.), Europejski Przegląd Sądowy 2020, nr 1
Szpunar M., [w:] Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Komentarz, t. III, red. A. Wróbel, Warszawa 2012
Taborowski M., Mechanizmy ochrony praworządności państw członkowskich w prawie Unii Europejskiej. Studium przebudzenia systemu ponadnarodowego, Warszawa 2019
Tridimas T., Constitutional review of Member State Action: the Virtues and Vices of an Incomplete Jurisddiction, SSRN papers
Wróbel A., Pytania prawne sądów państw członkowskich do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, [w:] Stosowanie prawa Unii Europejskiej przez sądy, t. I, red. A. Wróbel, Warszawa 2010
Prof. dr hab. Justyna Łacny
Politechnika Warszawska
Sporny charakter prawny korekt finansowych nakładanych przez Komisję Europejską na państwa członkowskie za niezgodne z prawem wydatkowanie funduszy UE
Artykuł ten dotyczy korekt finansowych nakładanych przez Komisję Europejską (Komisję) na państwa członkowskie UE za niezgodne z prawem wydatkowanie funduszy UE przekazywanych tym państwom z budżetu UE na poczet wdrażania Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) i polityki spójności. W artykule tym została przedstawiona konstrukcja prawna korekt finansowych oraz podstawowy, odnoszący się do nich spór prawny, dotyczący ich charakteru prawnego. W prowadzonej w tym obszarze debacie, Komisja i Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) zazwyczaj deklarują, że korekty finansowe są mechanizmem odzyskiwania funduszy UE wydatkowanych niezgodnie z prawem, stosowanym wobec państw członkowskich, niemającym charakteru sankcyjnego. Natomiast państwa członkowskie i badacze prawa najczęściej twierdzą, że stanowią one sankcje finansowe nakładane na państwa członkowskie za niezgodne z prawem wydatkowanie funduszy UE. Przedstawiona w tym artykule charakterystyka prawna korekt finansowych posłuży do odniesienia się do tej kwestii.
Słowa kluczowe: korekty finansowe, prawo UE, Komisja Europejska, Trybunał Sprawiedliwości UE
Disputable Character of Financial Adjustments Imposed by the European Commission on Member States for Expending EU Funds in Contravention of EU Law
This paper concerns the financial adjustments imposed by the European Commission (Commission) on EU Member States for expending EU funds - transferred to those states from the EU budget for implementation of the Common Agricultural Policy and the cohesion policy - in contravention of EU law. This article presents the legal construction of financial adjustments and the basic legal dispute that concerns their legal character. In the debate conducted in this area, the Commission and the Court of Justice of the European Union (CJEU) usually declare that financial adjustments are a mechanism for recovering EU funds which have been expended in contravention of the law, applied in respect of Member States, but not having the character of a sanction. Meanwhile Member States and legal researchers usually argue that they are financial sanctions imposed on the Member States for expending EU funds in contravention of the law. The characteristics of financial adjustments presented in this paper will serve to refer to this issue.
Keywords: financial adjustments, EU law, European Commission, Court of Justice of the EU
Bibliografia:
Craig P., EU Administrative Law, Oxford University Press 2012
Craig P., Shared Administration, Disbursement of Community Funds and the Regulatory State, [w:] Legal Challenges in EU Administrative Law, Towards an Integrated Administration, red. H. Hofmann, A. Türk, Cheltenham Edward Elgar 2009
Fill W., Charakter prawny administracyjnych kar pieniężnych (na tle prawa ochrony środowiska), PiP 2009, nr 6
Hǣkkerup N., Controls and sanctions in EU law, Copenhagen 2001
Harlow C., Rawlings R., Process and Procedure in EU Administration, Oxford–Portland–Oregon 2014
Hofmann H., Gerard C., Türk A., Administrative Law and Policy of the European Union, Oxford University Press 2011
Kiczka K., Struktura prawna jako przedmiot badań. Propozycja metodologiczna, Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji 2000, t. 43
Łacny J., Korekty finansowe nakładane na instytucje zamawiające za naruszenia prawa zamówień publicznych – uwagi do wyroków Trybunału Sprawiedliwości UE w połączonych sprawach C-260/14 i C-261/14 Județul Neamț i Județul Bacău oraz w sprawie C 406/14 Wrocław – Miasto na prawach powiatu, Europejski Przegląd Sądowy 2017, nr
Łacny J., Korekty finansowe nakładane przez Komisję Europejską na państwa członkowskie za niezgodne z prawem wydatkowanie funduszy UE, Warszawa 2017
Nowicki H., Sankcje administracyjne, [w:] System Prawa Administracyjnego, t. 7, Prawo administracyjne materialne, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Warszawa 2012
Pantazatou K., European Union Funds, [w:] Specialized Administrative Law of the European Union, ed. H. Hofmann, C. Gerard, A. Türk, Oxford 2018
Piszcz A., Sankcje w polskim prawie antymonopolowym, Białystok 2013
Szydło M., Charakter i struktura prawna administracyjnych kar pieniężnych, Studia Prawnicze 2003, nr 4
Widdershoven R., European Administrative Law, [w:] Administrative Law of the European Union, its Member States and the United States. A comparative analysis, red. R. Seerden, Intersentia 2012
Wincenciak M., Sankcje w prawie administracyjnym i procedura ich wymierzania, Warszawa 2008
Dr Paweł Dziwiński
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Dr Katarzyna Kos
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Zakres przedmiotowy prawa łaski (uwagi o argumentacji TK w sprawie K 9/17)
W artykule autorzy rozważają argumentację Trybunału Konstytucyjnego zawartą w wyroku z 17 lipca 2018 r., w którym orzeczono, że Prezydent, na podstawie konstytucyjnej kompetencji do stosowania prawa łaski, ma również uprawnienie do stosowania abolicji indywidualnej. Punktem wyjścia do rozważań jest interpretacja przepisu określającego zakres kompetencji do stosowania prawa łaski, w której Trybunał swobodnie wykorzystał wybrane środki w ramach wykładni historycznoprawnej, komparatystycznej i formalnodogmatycznej. W artykule autorzy stawiają tezę, że przeprowadzona interpretacja została oparta jedynie o aspekt językowy, uwzględniający wyłącznie – niepoprawnie przeprowadzoną – historyczną rekonstrukcję znaczenia pojęcia prawa łaski. Trybunał pominął zaś wykładnię systemową i funkcjonalną, natomiast przedstawił argumenty, których celem było wykazanie, że tezy podnoszone przez przeciwników przyjętej w wyroku interpretacji przepisu kompetencyjnego są nietrafne. W ocenie autorów, wobec tez postawionych przez Trybunał należy podnieść zarzuty merytoryczne oraz wskazać wadliwie przeprowadzone wnioskowania. Na szczególną zaś krytykę zasłużył sposób rozumienia prawa do sądu oraz kompetencji do wymierzania sprawiedliwości przez sądy zaprezentowany w glosowanym wyroku.
Słowa kluczowe: Trybunał Konstytucyjny, prawo łaski, abolicja indywidualna, metodologia prawa, historia prawa
Scope of the Right of Pardon (remarks about argumentation used by the Constitutional Tribunal in case K 9/17)
In this article, the authors consider the argumentation used by the Polish Constitutional Tribunal in its judgment of 17 July 2018, in which the Tribunal held that the President of the Republic, on the basis of the constitutional power to grant pardon, also has the power to apply individual abolition. The starting point for these considerations is an interpretation of the provision which determines the scope of powers to grant pardon, in which the Tribunal freely used selected means in the framework of interpretations based on the history of law, comparative studies and formal-dogmatic studies. The authors pose a statement in the article that the interpretation was based solely on the linguistic aspect, taking into account only a historical reconstruction of the meaning of the notion of pardon, albeit conducted incorrectly. The Tribunal ignored systemic and functional interpretation, presenting instead arguments designed to demonstrate the invalidity of theses of opponents of the interpretation of the competence provision adopted in the judgment. In the authors’ assessment, the statements of the Tribunal should be objected to on the subject-matter grounds. Moreover deficiencies in the inferences should be pointed out. Special criticism should be directed at the understanding of the right of access to justice and the courts’ power to administer justice presented in the commented judgment.
Keywords: Constitutional Tribunal, right of pardon, individual abolition, methodology of law, history of law
Bibliografia:
Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2012
Banaszak B., Prawo konstytucyjne, Warszawa 2012
Baran B., Prawo łaski w polskim systemie prawnym na tle powszechnym, Sosnowiec 2011
Barberowski J., Law, the judicial system and the legal profession, [w:] The Cambridge History of Russia, vol. II: Imperial Russia, 1689–1917, Cambridge 2006
Beccaria C., O przestępstwach i karach, przeł. E.S. Rappaport, Łódź 2014
Bogucki O., Model wykładni funkcjonalnej. W derywacyjnej koncepcji wykładni prawa, Szczecin 2016
Bogucki O., Zieliński M., Wykładnia prawa we współczesnym orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego, [w:] Orzecznictwo sądowe w sprawach karnych. Aspekty europejskie i unijne, red. L. Gardocki i in., Warszawa 2008
Buchała K., Prawo karne materialne, Warszawa 1989
Chauvin T., Stawecki T., Winczorek P., Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 2013
Cieślak M., Refleksje na temat uzasadnienia instytucji ułaskawienia w prawie socjalistycznym, Palestra 1965, nr 2
Duda A., Wąglosz A., Zakres przedmiotowy prawa łaski z art. 139 Konstytucji (o niedopuszczalności stosowania abolicji indywidualnej), Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych 2016, nr 1
Dziadzio A., Polski model „rządów prawa” a europejska wizja „państwa prawa” z XIX wieku, [w:] Państwo prawa i prawo karne. Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla, red. P. Kardas, T. Sroka, W. Wróbel, Warszawa 2012
Garlicki L. (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. IV, Warszawa 1999
Gutowski M., Kardas P., Ułaskawienie to nie tylko kwestia smaku, Rzeczpospolita z 1.12.2015 r.
Dziwiński P., Granice prezydenckiego prawa łaski w świetle metody historycznoprawnej. Na marginesie uchwały Sądu Najwyższego I KZP 04/17, Forum Prawnicze 2017, nr 41
Dziwiński P., Osadnictwo Franków w Królestwie Jerozolimskim. Studium historyczno-prawne stanu bourgeois, Zabrze–Tarnowskie Góry 2016
Gall Anonim, Kronika polska, przekł. R. Grodecki, Wrocław 2003
Gardocki L., Prawo karne, Warszawa 1994
Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2015
Grodziski S., Porównawcza historia ustrojów państwowych, Kraków 1998
Jaworski W.L. (red.), Ankieta o Konstytucji z 17 marca 1921, Kraków 1924
Kaczmarczyk-Kłak K., Prawo łaski w Polsce na tle porównawczym dawniej i współcześnie, Rzeszów 2013
Kallas M. (red.), Konstytucje Polskie. Studia monograficzne polskiego konstytucjonalizmu, Warszawa 1990
Kallas M., Lityński A., Historia ustroju i prawa Polski Ludowej, Warszawa 2000
Kardas P., Giezek J., Konstytucyjne podstawy prezydenckiego prawa łaski a możliwość stosowania tzw. abolicji indywidualnej, Palestra 2016, nr 1–2
Karłowicz J., Kryński A., Niedźwiedzki W. (red), Słownik języka polskiego, t. 1–8, Warszawa 1900–1927
Komarnicki W., Polskie prawo polityczne, Warszawa 2008
Kopaliński W., Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa 1985
Kozłowski K., Prawo łaski Prezydenta RP. Historia. Regulacja. Praktyka, Warszawa 2013
Kronika Thietmara, przeł. M.Z. Jedlicki, Kraków 2002
Kutrzeba S., Ordo Coronandi regis Poloniae, Archiwum Komisji Historycznej 1909–1913
Krzymuski E., System prawa karnego, Kraków 1921
Langer W., Łaska przed Trybunałem Stanu (http://monitorkonstytucyjny.eu/archiwa/5060, dostęp: 3.03.2019).
Loysel A., Institutes coutumières ou manuel de plusieurs et diverses règles, sentences et proverbes, tant anciens que modernes du droit coutumier et plus ordinaire de la France, Paris 1607
Makowski W., Prawo karne. Część ogólna, Warszawa 1920
Malicki J. (oprac.), Legenda o świętej Jadwidze. Rkps 303/IV ze zbiorów Biblioteki Śląskiej w Katowicach (XVIII w. na podst. tłum. niemieckiego z 1451 r.), Katowice 2012
Morawski L., Wstęp do prawoznawstwa, Toruń 2011
Murzynowski A., Ułaskawienie w Polsce Ludowej, Warszawa 1965
Peretiakowicz A., Cezaryzm demokratyczny a konstytucja polska, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1929, t. 9
Persak K., „Troskliwy opiekun i światły doradca Polski ludowej” – poprawki Józefa Stalina do Konstytucji PRL z 22 lipca 1952 roku, [w:] PRL. Trwanie i zmiana, red. D. Stola, M. Zaremba, Warszawa 2003
Piotrowski R., Stosowanie prawa łaski w świetle Konstytucji RP, Studia Iuridica 2006, nr 45
Płaza S., Historia prawa w Polsce na tle porównawczym, Kraków 2002
Pogonowski I.C., Jews in Poland. A Documentary History, New York 1998
Rogoziński P., Instytucja ułaskawienia w prawie polskim, Warszawa 2009.
Skorupka J. (red.), Postępowanie karne. Część szczególna, Warszawa 2013
Skorupka J. (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2015
Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2013.
Szmyt A., Opinia w sprawie prezydenckiego prawa łaski, Przegląd Sejmowy 2000, nr 6
Tokarczyk R., Komparatystyka prawnicza, Zakamycze 2000
Uruszczak W., Historia państwa i prawa polskiego, Warszawa 2010
Waltoś S., Hofmański P., Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2013
Wilk L., O instytucji ułaskawienia (uwagi de lege ferenda), PiP 1997, nr 6
Winczorek P., Wstęp do nauki o państwie, Warszawa 2000
Wróbel W., Zoll A., Polskie prawo karne. Część ogólna, Kraków 2013
Zieliński M., Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki, Warszawa 2012
Ziobro A., Ułaskawienie a abolicja indywidualna (rozważania prawne w świetle postanowienia Prezydenta RP w sprawie ułaskawienia osoby nieprawomocnie skazanej), Przegląd Prawa Publicznego 2017, nr 5
Dr Michał Łyszkowski
Instytut Nauk Prawnych PAN
Przepadek dopalaczy. Przyczynek do dyskusji o potrzebie reinterpretacji art. 46 Konstytucji
Artykuł 46 Konstytucji RP stanowi, że mienie może ulec przepadkowi tylko w przypadkach określonych w ustawie i tylko na podstawie prawomocnego wyroku sądu. Autor analizuje dwie możliwe interpretacje tego przepisu. Pierwsza interpretacja wywodzi się orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Jest ona oparta na zwężającym odczytaniu tego przepisu, a jej rezultatem jest twierdzenie, że przepadek może zostać orzeczony wyłącznie w procedurze karnej lub cywilnej. Jednakże zdaniem Autora, interpretacja ta jest nieodpowiednia w wielu sytuacjach. Dlatego Autor proponuje drugą interpretację art. 46 Konstytucji, w świetle której przepadek może zostać orzeczony również w ramach procedury sądowo-administracyjnej.
Słowa kluczowe: Konstytucja, przepadek rzeczy, dopalacze
Forfeiture of Designer Drugs: A Voice in the Discussion on the Need to Reinterpret Article 46 of the Constitution
Article 46 of the Polish Constitution states, that ‘Property may be forfeited only in cases specified by statute, and only by virtue of a final judgment of a court’. The article analyses two options of understanding this regulation. The first option is based on judgments of the Constitutional Tribunal. It consists in a strict constitutional interpretation and requires the use of full procedure (penal or civil), which is an inadequate solution in many situations. The second option (offered by the author) suggest a less strict interpretation of Article 46 and the inclusion of administrative procedure, which is simplified, but gives similar procedural safeguards.
Keywords: Constitution, forfeiture of things, designer drugs
Bibliografia:
Banaszak B., uwagi do art. 46 [w:] B. Banaszak, Konstytucja RP. Komentarz, Warszawa 2009
Demendecki T., [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz do art. 1–729, t. I, red. A. Jakubecki, Warszawa 2017
Garlicki L., [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. L. Garlicki, Warszawa 2005
Grzegorczyk P., Weitz K. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, t. I, Komentarz do art. 1-86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016
Haczkowska M. (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2014
Kunicki I., [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. I, Komentarz do art. 1–729, red. A. Góra-Błaszczykowska, Warszawa 2016
Raglewski J., Materialnoprawna regulacja przepadku w polskim prawie karnym, Kraków 2005
Safjan M., [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Komentarz do art. 1-86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016
Sarnecki P. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, t. II, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016
Siwik Z. [w:] Konstytucje Rzeczypospolitej oraz komentarz do Konstytucji RP z 1997 r., red. J. Boć, Wrocław 1998
Sroka T. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Komentarz do art. 1-86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016
Wróbel A., Glosa do trzech wyroków Trybunału Konstytucyjnego, Przegląd Sejmowy 2000, nr 1
Dr Adam Ploszka
Uniwersytet Warszawski
Właściwość miejscowa organu pomocy społecznej w sprawach osób bezdomnych (perspektywa konstytucyjna)
Ustawa o pomocy społecznej w art. 101 ust. 2 określa, że w przypadku osoby bezdomnej właściwą miejscowo jest gmina ostatniego miejsca zameldowania tej osoby na pobyt stały. Ten sposób określenia właściwości stanowi wyjątek od reguły zgodnie z którą właściwość miejscową gminy ustala się według miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie. W przedmiotowym tekście wyjątek ten został poddany analizie z perspektywy jego zgodności z relewantnymi dla tego przepisu normami Konstytucji RP kształtującymi konstytucyjny status jednostki, z wynikającym z art. 75 ust. 1 Konstytucji RP obowiązkiem władzy publicznej przeciwdziałania bezdomności oraz z zagwarantowaną każdemu na mocy art. 52 ust. 1 Konstytucji RP wolnością poruszania się po terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz wyboru miejsca zamieszkania i pobytu. W tekście wskazano także postulaty de lege lata i de lege ferenda pod adresem tej regulacji prawnej.
Słowa kluczowe: Konstytucja RP, prawa człowieka, bezdomność, właściwość miejscowa
Local Competence of a Social Welfare Authority in Matters of Homeless Persons: Remarks from a Constitutional Perspective
The Act on Social Welfare provides, in Article 101(2), that in case of a homeless person the municipality that is locally competent is the one where that person was last registered as a permanent resident. This way of determining local competence is an exception to the rule that the locally competent municipality is determined in accordance with the current place of residence of the person applying for a benefit. In the present text, this exception is analysed from the point of view of its consistency with the norms of the Polish Constitution relevant for the provision in question, which norms determine the constitutional status of an individual, with the obligation of public authorities to prevent homelessness, established in Article 75(1) of the Constitution, and with the freedom to move within the territory of the Republic of Poland and freedom of choice of the place of residence and stay, guaranteed to everyone by Article 52(1) of the Constitution. The author also presents remarks about the law as it stands and suggestions of desirable legislative amendments in this legal regulation.
Keywords: Polish Constitution, human rights, homelessness, local competence
Bibliografia:
Balcerzak M., [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016
Balicki R., Bezpośrednie stosowanie konstytucji, Krajowa Rada Sądownictwa 2016, nr 4
Bednarek M., Prawo do mieszkania w konstytucji i ustawodawstwie, Warszawa 2007
Bodnar A., Protection of Human Rights after the Constitutional Crisis in Poland, Jahrbuch des öffentlichenRechts der Gegenwart, 2018, t. 66
Garlicki L., [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. IV, red. L. Garlicki, Warszawa 2005
Garlicki L., Sądy a Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Przegląd Sądowy 2016, nr 7–8
Garlicki L., Derlatka M., Constitutional Court of Poland – 1996–2018, [w:] Development of Constitutional Law Through Constitutional Justice: Landmark Decisions and their Impact on Constitutional Culture, red. R. Arnold i in., Gdańsk 2019
Gąsiorek M., Rodzinny wywiad środowiskowy w postępowaniu w sprawach pomocy
społecznej, Wrocław 2011
Gutowski M., Kardas P., Sądowa kontrola konstytucyjności prawa, Palestra 2016, nr 4
Gutowski M., Kardas P., Wykładnia i stosowanie prawa w procesie opartym na Konstytucji,
Warszawa 2017
Korycka -Zirk M., Filozoficznoprawny wymiar kontroli konstytucyjności, Toruń 2017
Łakomiec K. (red.), Funkcjonowanie Trybunału Konstytucyjnego w latach 2014–2017, Warszawa 2018
Maciejko W., Właściwość organów pomocy społecznej w sprawach dotyczących osób Bezdomnych, [w:] Bezdomność – problemy prawne, innowacyjne rozwiązania, red. I. Lipowicz, Warszawa 2016
Mączyński A., Prawo do mieszkania w świetle Konstytucji RP, [w:] Godność człowieka a prawa ekonomiczne i socjalne. Księga jubileuszowa wydana w piętnastą rocznicę ustanowienia Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa 2003
Nitecki S., Prawo do pomocy społecznej w polskim systemie prawnym, Warszawa 2008
Pach M., Okoliczności i przejawy utraty konstytucyjnej charakterystyki przez polski Trybunał
Konstytucyjny po 19.12.2016 r., [w:] Konstytucja. Praworządność. Władza sądownicza. Aktualne problemy trzeciej władzy w Polsce, red. Ł. Bojarski i in., Warszawa 2019
Ploszka A., Publicznoprawny status jednostki skrajnie ubogiej, Warszawa 2019
Ploszka A., Miejsce przeprowadzania rodzinnego wywiadu środowiskowego u osób doświadczających bezdomności, Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego 2019, nr 4
Radziewicz P., Tuleja P. (red.), Konstytucyjny spór o granice zmian organizacji i zasad działania Trybunału Konstytucyjnego: czerwiec 2015–marzec 2016, Warszawa 2017
Sierpowska I., Sytuacja prawna osoby bezdomnej – aktywne czy pasywne formy wsparcia?, [w:] Bezdomność–problemy prawne, innowacyjne rozwiązania, red. I. Lipowicz, Warszawa 2016
Sierpowska I., Pomoc społeczna. Komentarz, Warszawa 2017
Wilczek J., Pokonać bezdomność. Dobre praktyki w zakresie pomocy osobom bezdomnym, Zabrze 2018
Wojtyczek K., Granice ingerencji ustawodawczej w sferę praw człowieka w Konstytucji RP, Kraków 1999
Wolny M., „Pracuje tak jak powinien”? Trybunał Konstytucyjny w 2017 roku, Warszawa 2018
Wyrzykowski M., Granice praw i wolności – granice władzy, [w:] Obywatel – jego wolności i prawa. Zbiór studiów przygotowanych z okazji 10-lecia urzędu Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa 1998
Wyrzykowski M., „Wrogie przejęcie” porządku konstytucyjnego, [w:] Wyzwania dla ochrony
konkurencji i regulacji rynku. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Skocznemu, red. M. Bernatt, Warszawa 2017
Wyrzykowski M., „The Vanishing Constitution”, [w:] European Yearbook on Human Rights, red. W. Benedek, P. Czech, L. Heschl, K. Lukas, M. Nowak, Intersentia 2018
Zakolska J., Zasada proporcjonalności w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2008
Dr Mateusz Radajewski
SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny we Wrocławiu
Powoływanie sędziów do składu KRS przez Sejm oraz kontrola legalności uchwał KRS przez NSA. Glosa do wyroku TK z 25.03.2019 r., K 12/18
Glosa dotyczy wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 marca 2019 r. Sprawa ta z kolei dotyczyła konstytucyjności przepisów o wyborze przez Sejm członków Krajowej Rady Sądownictwa oraz kontroli legalności uchwał KRS przez Naczelny Sąd Administracyjny. W odniesieniu do pierwszego zagadnienia Autor nie zgadza się z TK, wskazując między innymi, że swoboda zwykłego ustawodawcy w zakresie określania sposobu powoływania sędziów do NCJ jest ograniczona (art. 186 ust. 1 Konstytucji). W odniesieniu do drugiego zagadnienia (tj. kontroli legalności uchwał KRS) Autor podziela stanowisko, taka kontrola jest niekonstytucyjna. Autor zarazem wskazuje słabe strony uzasadnienia TK.
Słowa kluczowe: Krajowa Rada Sądownictwa, Sejm, Naczelny Sąd Administracyjny, niezależność sądownictwa, sędziowie
Sejm Appointing Judges to the National Council of the Judiciary and Review of the Legality of NCJ Resolutions by the Supreme Administrative Court. Commentary on Judgment of the Polish Constitutional Tribunal of 25 March 2019, K 12/18
The subject of the commentary is the ruling of the Constitutional Tribunal of 25 March 2019 regarding the issue of election of members of the National Council of the Judiciary [NCJ] by the Sejm and the review of resolutions of the NCJ regarding appointments of judges to the Supreme Court by the Supreme Administrative Court. With regard to the first issue, the author disputes with the Tribunal, pointing out, inter alia, that the freedom of the ordinary legislator to determine the manner of appointing judges to the NCJ is limited due to the need to enable this authority to effectively discharge – as specified in Article 186(1) of the Polish Constitution – the task of upholding the judicial independence and autonomy. With regard to the possibility of reviewing the resolutions of the NCJ concerning the appointment of a judge by the Supreme Administrative Court, the author shares the position of the adjudicating panel – that it is against the Polish Constitution, but indicates, however, the weakness of the Tribunal's justification, as well as its erroneous conclusions regarding the effects of the ruling in this case.
Keywords: National Council of the Judiciary, Sejm, Supreme Administrative Court, independence of the judiciary, judges
Bibliografia:
Ereciński T., Gudowski J., Iwulski J., Prawo o ustroju sądów powszechnych. Ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa. Komentarz, Warszawa 2010
Garlicki L., [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. L. Garlicki, t. IV, Warszawa 2005
Garlicki L., Standardy demokratyczne Rady Europy a Konstytucja RP (doświadczenia praktyki ustrojowej), [w:] Dwadzieścia lat obowiązywania Konstytucji RP. Polska myśl konstytucyjna a międzynarodowe standardy demokratyczne, red. J. Jaskiernia, K. Spryszak, Toruń 2017
Masternak-Kubiak M., Kuczyński T., Prawo o ustroju sądów administracyjnych. Komentarz, Warszawa 2009
Sarnecki P., [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. L. Garlicki, t. V, Warszawa 2007
Sarnecki P., Współczesne rozumienie podziału władzy, [w:] Nowa Konstytucja RP. Wartości, jednostka, instytucje, red. K. Janowski, Toruń 1991
Wiącek M., Glosa do wyroku do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 maja 2008 r. (sygn. akt SK 57/06), „Przegląd Sejmowy” 2009, nr 1