50 lat Instytutu Prawa Własności Intelektualnej Uniwersytetu Jagiellońskiego
Andrzej Matlak
50 lat Instytutu Prawa Własności Intelektualnej Uniwersytetu Jagiellońskiego
Już od przełomu XIX i XX wieku Uniwersytet Jagielloński zajmował wybitną pozycję w sferze badań problematyki prawa własności intelektualnej. Szczególną rolę odegrał tu prof. Fryderyk Zoll (młodszy), który po ukończeniu studiów prawniczych w Krakowie rozpoczął praktykę prawniczą w Urzędzie Patentowym w Wiedniu. W doktrynie wskazuje się, że dziełem prof. Fryderyka Zolla była budowa teorii i konstrukcji polskiego prawa autorskiego, prawa wynalazczego oraz prawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Był on współtwórcą m.in. ustawy o ochronie wynalazków, wzorów i znaków towarowych z 1924 r., ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z 1926 r. oraz ustawy o prawie autorskim z 1926 r., które w owych czasach uważano za jedne z najnowocześniejszych w Europie. Kontynuatorami jego prac z zakresu prawa własności intelektualnej byli prof. Stefan Grzybowski oraz prof. Stefan Ritterman. Po drugiej wojnie światowej Andrzej Kopff – pod okiem prof. Stefana Grzybowskiego – uzyskał doktorat, a następnie habilitację i wokół tego tandemu zaczął się tworzyć krąg osób zajmujących się szczegółową analizą problematyki własności intelektualnej.
prof. dr hab. Andrzej Matlak
Professor of law, Intellectual Property Law Chair, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Krakow. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4811-0407
50 th Anniversary of the Establishment of the Intellectual Property Law Institute at the Jagiellonian University in Krakow
Jan Błeszyński
Plagiat – pojęcie, charakter prawny, roszczenia
Plagiat stanowi zwyczajowe określenie naruszenia prawa do cudzego utworu polegające na przypisaniu sobie autorstwa utworu, a więc rezultatu cudzej działalności twórczej ustalonej w jakiejkolwiek postaci. W szerokim znaczeniu pojęcie to bywa używane w odniesieniu do przypisywania sobie także rezultatów innych przejawów działalności twórczej, mianowicie z zakresu dóbr osobistych lub należących do własności intelektualnej, takich, jak wynalazki, wzory przemysłowe, ustalenia naukowe lub nazwy. Plagiat w wąskim znaczeniu stronowi naruszenie prawa do autorstwa utworu, a więc jednego z fundamentalnych autorskich praw osobistych twórcy. Prawo do tej ochrony jest ukształtowane jako prawo podmiotowe bezwzględne, niezbywalne, niepodlegające zrzeczeniu się i bezterminowe. Po śmierci twórcy jest wykonywane przez bliskich zmarłemu: w braku wskazania przez zmarłego, kolejno przez jego małżonka, zstępnych, rodziców, rodzeństwo i zstępnych rodzeństwa. Dopuszczenie się plagiatu może być stwierdzone jedynie prawomocnym wyrokiem sądu cywilnego lub karnego. Od plagiatu, jako przypisania sobie cudzego autorstwa cudzego utworu, w tym zawartych w nim oryginalnych elementów, odróżnić należy inne naruszenia autorskich praw osobistych do utworu, takich jak wadliwe oznaczenie autorstwa lub pominięcie o nim wzmianki przy rozpowszechnianiu cudzego utworu. Dotyczy to w szczególności opracowań cudzych utworów, w tym tłumaczeń. Na nieporozumieniu polega traktowanie, jako postaci plagiatu, tzw. autoplagiatów lub autoopracowań, a więc sytuacji, w których autor utworu rozpowszechnia go ponownie jako nowy utwór, ewentualnie z drugorzędnymi zmianami niezmieniającymi jego tożsamości. Ze względu na okoliczności konkretnego przypadku może to być traktowane jako naruszenie w szczególności dobrych obyczajów. Nie stanowi plagiatu stworzenie i rozpowszechnianie utworu inspirowanego cudzym utworem, a więc stanowiącego jedynie odniesienie, motyw dla przedstawienia własnej wizji odnoszącej się do wartości wyrażonych w cudzym utworze, jednak nie stanowiącej przejęcia oryginalnych wartości cudzego utworu, a będącej jedynie odniesieniem i inspiracją do oryginalnego podjęcia tych samych wartości, polemiki, krytyki, pastiszu lub satyry.
Słowa kluczowe: utwór, opracowanie, autoopracowanie, ustalenie, utwór inspirowany cudzym utworem, autorskie prawa osobiste, dobra osobiste, plagiat, własność intelektualna
prof. dr hab. Jan Błeszyński
Faculty of Law and Administration, University of Warsaw (Poland)
Plagiarism: The Concept, Legal Character, Claims
Plagiarism is a customary term for an infringement of the right to someone else’s work, consisting in attributing to oneself the authorship of the work, that is, the result of someone else’s creative activity, fixed in any form. In the broad sense, the term is sometimes used with regard to attributing to oneself also the results of other expressions of creative activity, namely in the field of personal rights or intellectual property, such as inventions, industrial designs, scientific findings or business names. Plagiarism in the narrow sense constitutes a violation of the right to authorship of the work, i.e. one of the fundamental moral rights of the author. The right to this protection is designed as an absolute, non-transferable, non-waivable and indefinite legal right. After the death of the author, this right is exercised by the deceased’s relatives: if the deceased fails to indicate them, then by his/her spouse, descendants, parents, siblings and siblings’ descendants. Plagiarism may only be confirmed by a final judgment of a civil or criminal court. It is necessary to distinguish plagiarism, as the attribution to oneself of the authorship of someone else’s work, including the original elements it contains, from other infringements of moral rights in the work, such as defective designation of authorship or failure to mention it when distributing someone else’s work. This applies in particular to adaptations of other people’s works, including translations. It is a misunderstanding to treat as a form of plagiarism the so-called self-plagiarism or self-adaptations, that is, situations where the author of a work redistributes it as a new work, possibly with minor changes which do not change its identity. Due to the circumstances of specific cases, it may be considered as a breach of good customs in particular. It is not a plagiarism to create and disseminate a work inspired by someone else’s work, thus constituting only a reference, a motive for presenting one’s own vision relating to the values expressed in someone else’s work, yet without an interception of the original values of someone else’s work, but only a reference to and inspiration for an original presentation of the same values, a polemic, a critique, a pastiche or a satire.
Keywords: work, adaptation, self-adaptation, fixation, work inspired by someone else’s work, author’s moral rights, personal rights, plagiarism, intellectual property
Bibliografia / References
Barta J., Markiewicz R., Prawo autorskie i prawa pokrewne, Warszawa 2016
Błeszyński J., Utwór naukowy w świetle prawa autorskiego, „Acta Iuris Stetiniensis” 2017/2(18)
Kopff A., Dzieło sztuki plastycznych i jego twórca w świetle przepisów prawa autorskiego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Rozprawy i Studia” 1961, t. 36
Kummer M., Das urheberrechtlich schützbare Werk, Berno 1968
Kummer M., Der Werkbegriff und das Urheberrecht als subjektives Privatrecht, Festschrift 100 Jahre URG, Berno 1983
Kummer M., Die Entgrenzung der Kunst und das Urheberrecht [w:] Homo Creator, Festschrift für Alois Troller, Bazylea 1976
Machała W. [w:] Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. W. Machała, R.M. Sarbiński, Warszawa 2019
Sieńczyło-Chlabicz J., Odpowiedzialność nauczycieli akademickich, doktorantów i studentów z tytułu popełnienia plagiatu, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2010/1
Wojnicka E., Giesen B. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 13, Prawo autorskie, red. J. Barta, Warszawa 2017
Zoll F., Prawo cywilne w zarysie, Warszawa 1921
Zoll F., Prawo cywilne w zarysie, t. II, z. 2, Prawo rzeczowe, Kraków 1947
Krystyna Szczepanowska-Kozłowska
Patent na drugie i dalsze zastosowania medyczne. Zachęta czy rozczarowanie?
Patent na zastosowanie chroni wynalazek, którego przedmiotem jest znana w stanie techniki substancja chemiczna lub ich mieszanina. Wynalazek polega na nowym zastosowaniu substancji. W praktyce najczęściej jest to substancja lub ich mieszanina wykorzystywana już w leczeniu i chroniona w przeszłości innym patentem, którego okres ochrony upłynął,. Patent na zastosowanie, jak każde prawo wyłączne, powoduje, że korzystanie z chronionego nim dobra pozostaje pod kontrolą podmiotu uprawnionego. Główne wątpliwości wokół patentów na zastosowania medyczne, w tym zwłaszcza na drugie i dalsze zastosowania, wiążą się z postrzeganiem ich jako instrumentów pozwalających uprawnionym blokować dostęp do substancji, które poza chronionym zastosowaniem mogą być swobodnie wykorzystywane. To powoduje, że patent na nowe zastosowanie znanej substancji postrzegany jest często jako instrument nadmiernej ochrony uprawnionych. Toczące się w Europie postępowania sądowe dotyczące patentów na zastosowanie pokazały jednak, że obawy te nie są uzasadnione.
Słowa kluczowe: patent na zastosowanie, produkt leczniczy, ochrona znanych substancji
prof. dr hab. Krystyna Szczepanowska-Kozłowska
Intellectual Property Rights and Intangible Goods Department, University of Warsaw (Poland). ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5705-2192
Patent for Second and Subsequent Medical Uses. Encouragement or Disappointment?
A use patent protects an invention the subject matter of which is a state of the art chemical substance or a mixture thereof. The invention consists of a new use of the substance(s). In practice, it is usually a substance or a mixture of substances already used in medical treatment and protected in the past by another, already expired, patent. A use patent, like any exclusive right, results in the use of the protected good being controlled by the rightholder. The main concerns around patents for medical uses, particularly for second and subsequent uses, relate to their perception as instruments that enable rightholders to block access to substances that can be freely used outside the protected use. As a result, a patent on a new use of a known substance is often seen as an instrument of excessive protection for rightholders. However, litigation in Europe over use patents has shown that these concerns are unjustified.
Keywords: use patent, medicinal product, protection of known substances
Bibliografia / References
Ann Ch., Patentrecht, 8 Aufl., München 2022
Bostyn S., Personalised medicine, medical indication patents and patent infringement: emergency treatment required, „Intellectual Property Quarterly” 2016/2
Bruchhausen K., Der lange Weg zum modernen Patentrecht für chemische Erfindungen , „Gewerblicher Rechtsschutz und Urheberrecht” (GRUR) 1977/6
Busse R., Keukenschrijver A., PatG: Patentgesetz, 8. Aufl., Berlin, Boston 2016
Cuonzo G., Ampollini D., Generic medicines and second medical use patents: Litigation or regulation? An overview of recent European Case Law and Practice, „International Review of Intellectual Property and Competition Law” 2018/8
Headicke M., Absoluter Stoffschutz – Zukunftskonzept oder Auslaufmodell, „Gewerblicher Rechtsschutz und Urheberrecht” (GRUR) 2010/94(2)
Helios J., Pojmowanie wykładni prawa europejskiego w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości, Wrocław 2003
Holman Ch.M., In defense of secondary pharmaceutical patents: A response to the UN’s Guidelines for Pharmaceutical Patent Examination, „Indiana Law Review” 2017/50
Holman Ch.M., Minssen T., Solovy E.M., Patentability standards for follow-on pharmaceutical innovation, „Biotechnology Law Report” 2018/37(3)
Kato S., Medical use invention and off-label use, „Gewerblicher Rechtsschutz und Urheberrecht” (GRUR) 2021/2
Klöpsch G., The patentability of pharmaceuticals according to the European Patent Convention, „International Review of Intellectual Property and Competition Law” 1982/4
Kühne A., Verletzungshandlungen bei zweckgebundenem Stoffschutz, „Gewerblicher Rechtsschutz und Urheberrecht” (GRUR) 2018/5
Mathèly P., Le droit européen des brevets dʼinvention, Paris 1978
Mes P., Patentgesetz/Gebrauchmustergesetz: PatG, GebrMG, 4 Aufl., München 2020
Panel F., La protection des inventions en droit européen des brevets, Paris 1977
Pechmann E. von, Patentschutz der 2. Indikation. Zur Patentfähigkeit bekannter therapeutischer Stoffe in anderer medizinischer Anwendung, Mitt 1977/68(3)
Schell J., Neurim – ein neuer Erzeugnisbegriff bei ergänzenden Schutzzertifikaten?, „Gewerblicher Rechtsschutz und Urheberrecht” (GRUR) 2013/6
Schulte R., Patentgesetz, 2 Aufl., Köln 1978
Stief M., Kaufmann (Zorr) U., Ein Vergleich des deutschen und englischen Haftungsregimes bei Swiss--type-claims anlässlich aktueller Rechtsprechung, „Gewerblicher Rechtsschutz und Urheberrecht” (GRUR) 2019/3
Stieger W., Article 54 (5) of the Munich Patent Convention: An exception for pharmaceuticals, „International Review of Intellectual Property and Competition Law” 1982/13(2)
Scharen C. [w:] Benkard, Patentgesetz, 11 Aufl., München 2015
Schneider A., Lidenthal Ch., Erweiterter Haftungsmaßstab bei Second Medical Use Patenten – und jetzt?, „Pharma Recht” 2018/10
Schneider D.R., Patenting of Pharmaceuticals – Still a challenge?, „International Review of Intellectual Property and Competition Law” 2008/39(5)
Szczepanowska-Kozłowska K., Product, medicinal product, basic patent: The relationship of concepts in Regulation 469/2009 Overlooked by CJEU, „International Review of Intellectual Property and Competition Law” 2021/52(12)
Utermann J., Purpose-bound process claim for pharmaceuticals: Two solutions for the second indication, „International Review of Intellectual Property and Competition Law” 1986/17(1)
Marek Świerczyński
Prawo właściwe dla zobowiązań z naruszenia praw własności intelektualnej w świetle wytycznych Kioto
Niniejsze opracowanie zawiera ocenę przepisów kolizyjnych dotyczących naruszania praw własności intelektualnej, które przewidują wytyczne Kioto (Kyoto Guidelines) przyjęte w dniu 13.12.2020 r. w przez Stowarzyszenie Prawa Międzynarodowego (International Law Association). Wytyczne ułatwiają interpretację obowiązujących przepisów kolizyjnych, a także wskazują drogę zmian w prawie prywatnym międzynarodowym. Autor wyjaśnia znaczenie zaproponowanych przez wytyczne Kioto modyfikacji reguł ustalania prawa właściwego w świetle unijnego rozporządzenia Rzym II o prawie właściwym dla zobowiązań pozaumownych oraz wskazuje, w jaki sposób wytyczne Kioto mogą być wykorzystywane przez sądy unijne. Celem wytycznych jest uzupełnienie luk w krajowym i międzynarodowym prawie kolizyjnym dotyczącym własności intelektualnej. Stanowią ważny etap współczesnych przemian prawa prywatnego międzynarodowego oraz własności intelektualnej. Dążą do ustalenia nowoczesnego i pragmatycznego rozumienia tradycyjnej zasady terytorializmu praw własności intelektualnej w sposób uwzględniający potrzeby społeczeństwa informacyjnego.
Słowa kluczowe: normy kolizyjne, rozporządzenie Rzym II, delikty, internet, wytyczne Kioto
dr hab. Marek Świerczyński, professor of the Cardinal Stefan Wyszynski University in Warsaw
Department of Civil Law and Private International Law, Institute of Law Studies, Cardinal Stefan Wyszynski University in Warsaw (Poland). ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4079-0487
Governing Law for Obligations Resulting from Infringements of Intellectual Property Rights in the Light of the Kyoto Guidelines
This paper analyses the conflict of laws provisions relating to infringements of intellectual property rights contained in the Kyoto Guidelines adopted on 13 December 2020 by the International Law Association. The Guidelines facilitate the interpretation of existing conflict of law provisions and also point the way forward for changes in private international law. The author explains the significance of the Kyoto Guidelines’ proposed modifications to the existing rules in the light of the EU Rome II Regulation on the law applicable to non-contractual obligations and points out how the Kyoto Guidelines can be applied by EU courts. The Guidelines aim to address gaps in national and international conflict of laws regulations applicable to intellectual property. They represent an important stage in contemporary developments of private international law and intellectual property law. They seek to establish a modern and pragmatic understanding of the traditional principle of territoriality of intellectual property rights in a way that takes into account the needs of the information society.
Keywords: conflict of laws rules, Rome II Regulation, torts, Internet, Kyoto Guidelines
Bibliografia / References
American Law Institute, Intellectual Property: Principles Governing Jurisdiction, Choice of Law and Judgments in Transnational Disputes, ALI Publishers, 2008
Asensio P.A. de Miguel, The Law Governing International Intellectual Property Licensing Agreements (A Conflict of Laws Analysis) [w:] Research Handbook on Intellectual Property Licensing, red. J. de Werra, Cheltenham 2013
Bariatti S., The Law Applicable to the Infringement of IP Rights under the Rome II Regulation [w:] Litigating Intellectual Property Rights Disputes Cross-Border – EU Regulations, ALI Principles, CLIP Project, red. S. Bariatti, Padova 2010
Barta J., Markiewicz R., Prawo autorskie, Warszawa 2008
Barta J. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 13, Prawo autorskie, red. J. Barta, Warszawa 2017
Barta J., Markiewicz R. [w:] Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. J. Barta, R. Markiewicz, Warszawa 2011
Basedow J., Foundations of Private International Law in Intellectual Property [w:] Intellectual Property in the Global Arena. Jurisdiction, Applicable Law, and the Recognition of Judgments in Europe, Japan and the US, red. J. Basedow, T. Kono, A. Metzger, Tübingen 2010
Basedow J. (koord.), Hamburg Group for Private International Law, Comments on the European Commission’s Draft Proposal for a Council Regulation on the Law Applicable to Non-Contractual Obligations, RabelZ 2003/67
Boer T. de, Forum Preferences in Contemporary European Conflicts Law: The Myth of a Neutral Choice [w:] Festschrift für Erik Jayme, red. H.-P. Mansel et al., t. I, Munich 2004
Boer T. de, The Purpose of Uniform Choice-of-Law Rules: The Rome II Regulation, „Netherlands International Law Review” 2009/56
Boschiero N., Infringements of Intellectual Property Rights. A Commentary on Article 8 of the Rome II Regulation, „Yearbook of Private International Law” 2007/9
Czepelak M., Autonomia woli w prawie prywatnym międzynarodowym Unii Europejskiej, Warszawa 2015
Dessemontet F., The ALI Principles: Intellectual Property in Transborder Litigation [w:] Intellectual Property in the Global Arena. Jurisdiction, Applicable Law, and the Recognition of Judgments in Europe, Japan and the US, red. J. Basedow, T. Kono, A. Metzger, Tübingen 2010
Dickinson A., Territory in the Rome I and Rome II Regulations [w:] The Hamburg Lectures on Maritime Affairs 2011–2013, red. J. Basedow, U. Magnus, R. Wolfrum, Hamburg Studies on Maritime Affairs, Hamburg 2015, Vol. 28, https://doi.org/10.1007/978–3-642–55104–8_4 (dostęp: 19.0.2022 r.)
Dickinson A., The Rome II Regulation: The Law Applicable to Non-Contractual Obligations, Oxford 2008
Dinwoodie G., Developing a private international intellectual property law: The demise of territoriality?, „William and Mary Law Review”, Forthcoming, 2009, November 8
Dodge W., Extraterritoriality and conflict of laws theory: An argument for judicial unilateralism, „Harvard International Law Journal” 1998/39(1)
Drexl J., The proposed Rome II Regulation: European Choice of Law in the Field of Intellectual Property [w:] Intellectual Property and Private International Law: Heading for the Future, red. J. Drexl, A. Kur, „International Review of Industrial Property and Copyright (IIC), Studies in Industrial Property and Copyright Law”, Vol. 24, Oxford−Portland, Oregon 2005
Eechoud M. van, Choice of Law in Copyright and Related Rights. Alternatives to the Lex Protectionis, The Hague, London, New York 2003
European Max Planck Group on Conflict of Laws in Intellectual Property, Conflict of Laws in Intellectual Property (Text and Commentary), Oxford 2013
Fabijańska M., Świerczyński M., Ujednolicenie norm kolizyjnych dotyczących zobowiązań pozaumownych, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2004/3
Grzybczyk K. [w:] Prawo prywatne międzynarodowe. Komentarz, red. M. Pazdan, Warszawa 2018
Grzybczyk K. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 20C, Prawo prywatne międzynarodowe, red. M. Pazdan, Warszawa 2015
Guidelines on Intellectual Property and Private International Law („Kyoto Guidelines”) by ILA Committee on Intellectual Property and Private International Law, „Journal of Intellectual Property, Information Technology and Electronic Commerce Law” 2021/1, s. 86–93 (annex)
Guzman A.T., Meyer T.L., International Soft Law, „Journal of Legal Analysis” 2010/2
Intellectual Property and Conflict of Laws, red. J. Basedow, J. Drexl, A. Kur, A. Metzger, Materialen zum ausländischen und internationalen Privatrecht 44, Tübingen 2005
Intellectual Property and Private International Law, red. S. Leible, A. Ohly, Geistiges Eigentum und Wettbewerbsrecht 28, Tübingen 2009
Intellectual Property and Private International Law: Heading for the Future, red. J. Drexl, A. Kur, „International Review of Industrial Property and Copyright (IIC), Studies in Industrial Property and Copyright Law”, Vol. 24, Oxford−Portland, Oregon 2005
Intellectual Property in the Global Arena. Jurisdiction, Applicable Law, and the Recognition of Judgments in Europe, Japan and the US, red. J. Basedow, T. Kono, A. Metzger, Tübingen 2010
Japanese Transparency Proposal on Jurisdiction, Choice of Law, Recognition and Enforcement of Foreign Judgments in Intellectual Property [w:] Intellectual Property in the Global Arena – Jurisdiction, Applicable Law, and the Recognition of Judgments in Europe, Japan and the US, red. J. Basedow, T. Kono, A. Metzger, Tübingen 2010
Joint Proposal by Members of the Private International Law Association of Korea and Japan, „The Quarterly Review of Corporation Law and Society” 2011
Jokubauskas R., Świerczyński M., Electronic Evidence in Intellectual Property Disputes Under the Council of Europe’s Guidelines, „Masaryk University Journal of Law and Technology” 2020/14(2)
Jokubauskas R., Świerczyński M., Impact of the Council of Europe Guidelines on Electronic Evidence in Civil and Administrative Law, „Global Journal of Comparative Law” 2020/9(1)
Jokubauskas R., Świerczyński M., Is revision of the council of Europe guidelines on electronic evidence already needed?, „Utrecht Law Review” 2020/16(1)
Joubert N., Les régles de conflit spéciales en matière de délits dans le règlement du 11 juillet 2007 (Rome II) [w:] Le règlement communautaire „Rome II” sur la loi applicable aux obligations non contractuelles, red. S. Corneloup, N. Joubert, Dijon 2008
Kessedjian C., Current International Developments in Choice of Law: An Analysis of the ALI Draft [w:] Intellectual Property in the Conflict of Laws, red. J. Basedow, J. Drexl, A. Kur, A. Metzger, Tübingen 2005
Kocot W.J., Wpływ Internetu na prawo umów, Warszawa 2004
Kojima R., Shimanami R., Nagata M., Applicable Law to Exploitation of Intellectual Property Rights In the Transparency Proposal [w:] Intellectual Property in the Global Arena. Jurisdiction, Applicable Law, and the Recognition of Judgments in Europe, Japan and the US, red. J. Basedow, T. Kono, A. Metzger, Tübingen 2010
Kono T., Territoriality (Chapter T.2) [w:] Encyclopedia of Private International Law, red. J. Basedow, G. Rühl, F. Ferrari, P. de Miguel Asensio, Edward Elgar Publ., 2017
Kozyris Ph.J., Rome II: Tort Conflicts on the Right Track! A Postscript to Symeon Symeonides’ „Missed Opportunity”, „American Journal of Comparative Law” 2008/56
Kur A., Ubertazzi B., The ALI Principles and the CLIP Project: A comparison [w:] Litigating Intellectual Property Rights Disputes Cross-Border – EU Regulations, ALI Principles, CLIP Project, red. S. Bariatti, Padova 2010
Lewinski S. von, International Copyright Law And Policy, Oxford University Press 2008
Lima Pinheiro L. de, Choice of Law on Non-Contactual Obligations – Between Communitarization and Globalization: A First Account of EC Regulation Rome II, „Rivista di Diritto Internazionale Privato e Processuale” 2008/44
Matulionyte R., Law Applicable to Copyright: A Comparison of the ALI and CLIP Proposals, Cheltenham, Northampton 2011
Mączyński A., Wskazanie kilku praw przez normę kolizyjną prawa prywatnego międzynarodowego [w:] Rozprawy z polskiego i europejskiego prawa prywatnego. Księga pamiątkowa ofiarowana Profesorowi Józefowi Skąpskiemu, red. A. Mączyński, M. Pazdan, A. Szpunar, Kraków 1994
Mercurio B., The IP Waiver for COVID-19: Bad policy, bad precedent, „International Review of Intellectual Property and Competition Law” (IIC) 2021/24
Metzger A., Applicable Law Under The CLIP Principles: A Pragmatic Revaluation of Territoriality [w:] Intellectual Property in the Global Arena. Jurisdiction, Applicable Law, and the Recognition of Judgments in Europe, Japan and the US, red. J. Basedow, T. Kono, A. Metzger, Tübingen 2010
Moura D. Vicente, La propriété intellectuelle en droit international privé, „Recueil des Cours” 2008/335
Neumann S., Intellectual Property Rights Infringements in Europe Private International Law: Meeting the Requirements of Territoriality and Private International Law, „Journal of Private International Law” 2011/7(3)
Neumayer K.H., Autonomie de la volonté et dispositions impératives en droit international privé des obligations, „Revue Critique de Droit International Privé” 1957/46
Nowicka A. [w:] Prawo prywatne międzynarodowe. Komentarz, red. J. Poczobut, Warszawa 2017
Nowicka A., Kolizyjnoprawna problematyka prawa własności przemysłowej [w:] System Prawa Prywatnego, t. 14b, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2012
Nowicka A., Konwencja paryska w systemie umów międzynarodowych z zakresu ochrony własności przemysłowej. Umowy międzynarodowe w systemie prawnym Rzeczypospolitej Polskiej [w:] Konwencja paryska o ochronie własności przemysłowej. Komentarz, red. A. Adamczak, A. Szewc, Warszawa 2008
Nowicka A., Prawo właściwe dla zobowiązań wynikających z czynów niedozwolonych w świetle przepisów rozporządzenia nr 864/2007 [w:] Prawo własności intelektualnej. Wczoraj, dziś i jutro, red. J. Barta, A. Matlak, Kraków 2007
Ohly A. [w:] Intellectual Property and Private International Law: Heading for the Future, red. J. Drexl, A. Kur, „International Review of Industrial Property and Copyright (IIC), Studies in Industrial Property and Copyright Law”, Vol. 24, Oxford−Portland, Oregon 2005
Oręziak B., Świerczyński M., Electronic evidence in the light of the Council of Europe’s new guidelines, „Comparative Law Review” 2019/22
Pajor T., Comments on a preliminary draft proposal for a Council Regulation on the law applicable to non-contractual obligations, September 15, 2002
Pazdan J., Świerczyński M., Żarnowiec Ł., Uwagi o uregulowaniach rozporządzenia Rzym II i ich stosowaniu na tle doświadczeń polskiej judykatury, „Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego” 2015/16
Pazdan M., Prawo prywatne międzynarodowe, Warszawa 2017
Peukert A., Territoriality and Extraterritoriality in Intellectual Property Law [w:] Beyond Territoriality: Transnational Legal Authority in an Age of Globalization, red. G. Handl, J. Zekoll, Queen Mary Studies in International Law, Leiden, Boston 2011, http://ssrn.com/abstract=1592263 (dostęp: 19.02.2022 r.)
Pilich M., Europeizacja prawa prywatnego międzynarodowego – cel, ograniczenia, wyzwania, „Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego” 2013/12
Popiołek W., „Terytorializm” praw autorskich w nowej polskiej ustawie o prawie prywatnym międzynarodowym [w:] Spory o własność intelektualną. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorom Januszowi Barcie i Ryszardowi Markiewiczowi, red. A. Matlak, S. Stanisławska-Kloc, Warszawa 2013
Serda J. [w:] S. Grzybowski, A. Kopff, J. Serda, Zagadnienia prawa autorskiego, Warszawa 1973
Strömholm S., Copyright and the Conflict of Laws. A Comparative Study , Munich 2010
Świerczyński M., Delikty „elektroniczne” w świetle rozporządzenia Rzym II, „Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego” 2008/3
Świerczyński M., Delikty internetowe w prawie prywatnym międzynarodowym, Kraków 2006
Świerczyński M., Dowody elektroniczne a skuteczna ochrona praw autorskich na jednolitym rynku cyfrowym [w:] Własność intelektualna a dziedzictwo kulturowe, red. M. Jankowska, P. Gwoździewicz--Matan, P. Stec, Warszawa 2020
Świerczyński M., Intellectual property and private international law: High time for a dedicated EU Rome IP Regulation?, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2016/2(132)
Świerczyński M., Konwencja haska o umowach jurysdykcyjnych a klauzule prorogacyjne w umowach elektronicznych, „Europejski Przegląd Sądowy” 2016/7
Świerczyński M., Naruszenia praw własności intelektualnej w Internecie – problem prawa i sądu właściwego [w:] Internet. Ochrona wolności, własności i bezpieczeństwa, red. G. Szpor, Warszawa 2011
Świerczyński M., Naruszenie jednolitych unijnych praw własności przemysłowej w prawie prywatnym międzynarodowym w świetle najnowszego orzecznictwa [w:] 100 lat ochrony własności przemysłowej w Polsce. Księga jubileuszowa Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej, red. A. Adamczak, Warszawa 2018
Świerczyński M., Pierwsze wnioski płynące z orzecznictwa krajowego dotyczącego stosowania art. 8 rozporządzenia Rzym II [w:] Opus auctorem laudat. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Monice Czajkowskiej-Dąbrowskiej, red. K. Szczepanowska-Kozłowska, Ł. Żelechowski, I. Matusiak, Warszawa 2019
Świerczyński M., Prawo właściwe dla zobowiązań z naruszenia prawa własności intelektualnej – propozycje rozwiązań [w:] Współczesne wyzwania prawa prywatnego międzynarodowego, red. J. Poczobut, Warszawa 2013
Świerczyński M., Prawo właściwe dla zobowiązań z naruszenia własności intelektualnej, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2010/2
Świerczyński M., Sztuczna inteligencja w prawie prywatnym międzynarodowym – wstępne rozważania, „Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego” 2019/25
Świerczyński M., Wytyczne Komitetu Ministrów Rady Europy w sprawie dowodów elektronicznych w postępowaniach cywilnych i administracyjnych – komentarz konsultanta [w:] Sztuczna inteligencja, blockchain, cyberbezpieczeństwo oraz dane osobowe. Zagadnienia wybrane, red. J. Gołaczyński, K. Flaga-Gieruszyńska, D. Szostek, Warszawa 2019
Świerczyński M., Zasada terytorializmu praw własności intelektualnej w kontekście handlu elektronicznego oraz zmian zachodzących w prawie prywatnym międzynarodowym [w:] Własność intelektualna w obrocie elektronicznym, t. V, red. J. Kępiński, K. Klafkowska-Waśniowska, R. Sikorski, seria „Zarys Prawa Własności Intelektualnej” red. M. Kępiński, Warszawa 2015
Świerczyński M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 20B, Prawo prywatne międzynarodowe, red. M. Pazdan, Warszawa 2015
Świerczyński M., Balcarczyk J., Kodyfikacje prywatne. Zasady CLIP oraz Zasady ALI a prawo właściwe dla zobowiązań z naruszeń własności intelektualnej [w:] Spory o własność intelektualną. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorom Januszowi Barcie i Ryszardowi Markiewiczowi, red. A. Matlak, S. Stanisławska-Kloc, Warszawa 2013
Świerczyński M., Balcarczyk J., Zasady prawa prywatnego międzynarodowego dotyczące własności intelektualnej, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2012/3, wstęp: M. Świerczyński
Świerczyński M., Oręziak B., Judgment of the Court (Second Chamber) of 27 September 2017 in Case C 24/16 in the Proceedings Nintendo Co. Ltd v. Bigben Interactive GMBH, Bigben Interactive SA, „Comparative Law Review” 2018/24
Świerczyński M., Szostek D., Problem prawa właściwego oraz sądów właściwych w zakresie umów dotyczących treści cyfrowych dystrybuowanych on-line, „Prawo Mediów Elektronicznych” 2015/2
Świerczyński M., Szostek D., Wpływ nowych technologii na prawo prywatne międzynarodowe [w:] Experientia docet. Księga jubileuszowa ofiarowana Pani Profesor Elżbiecie Traple, red. T. Targosz, P. Podrecki, P. Kostański, Warszawa 2017
Symeonides S.C., Rome II and tort conflicts: A missed opportunity , „American Journal of Comparative Law” 2008/56
Vékás L., About the Rome II Regulation: The European Unification of the Conflict Rules to Torts [w:] Resolving International Conflicts Liber Amicorum Tibor Várady , red. P. Hay, L. Vékás, Y. Elkana, N. Dimitrijevic, Budapest, New York 2009
Weintraub R.J., Rome II and the Tension between Predictability and Flexibility, „Rivista di Diritto Internazionale Privato e Processuale” 2005/41
Adrian Niewęgłowski
Roszczenia dotyczące przedmiotów związanych z naruszeniem prawa autorskiego. Zagadnienia wybrane
Niniejszy artykuł traktuje o pewnych dodatkowych roszczeniach, które mogą przysługiwać uprawnionemu w razie naruszenia autorskich praw majątkowych. Chodzi dokładniej o żądania dotyczące, w uproszczeniu, przedmiotów związanych z naruszeniem podmiotowego prawa autorskiego (np. nielegalnie wytworzonych egzemplarzy). Powód (uprawniony) może w szczególności domagać się przyznania ich na własność lub zniszczenia. Większość zagadnień odnoszących się do dochodzenia roszczeń, o których mowa, nie budzi wątpliwości. W stosunku do części z nich mogą pojawiać się mimo to kontrowersje. Jedna z nich dotyczy tego, czy sąd może przyznać uprawnionemu przedmiot, który nie jest własnością naruszyciela (albo nakazać jego zniszczenie). Inna odnosi się do skutków wyroku zapewniającego powodowi własność przedmiotów związanych z naruszeniem. Chodzi, ściślej biorąc, o to, czy na skutek wyroku sądowego uprawniony nabywa własność przedmiotów w sposób pierwotny czy też pochodny. Oba sygnalizowane zagadnienia pozostają ze sobą w zależności. Ze względu na teoretyczne i praktyczne znaczenie tej problematyki poświęcono jej ten artykuł.
Słowa kluczowe: naruszenie prawa autorskiego, odpowiedzialność cywilnoprawna, odszkodowanie, autorskie prawa majątkowe, roszczenia dodatkowe
dr hab. Adrian Niewęgłowski, professor of the Maria Curie-Sklodowska University in Lublin
Maria Curie-Sklodowska University in Lublin (Poland). ORCID: https://orcid.org/0000–0002–0948–9813
Claims Relating to Copyright Infringing Items. Selected Issues
This article relates to additional claims that a copyright holder may have in the case of infringement of author’s economic rights. More specifically, it concerns claims relating to, in simple terms, objects that are the subject matter of the copyright infringement (e.g. illegally created copies). The plaintiff (right holder) may in particular demand that they be transferred to himself/herself to own or destroy. Most of the issues connected with asserting the claims in question are not disputable. Yet controversies may nevertheless arise with respect to some of them. One controversy has to do with whether a court may transfer to the right holder an object that does not belong to the infringer (or order its destruction). Another concerns the consequences of a judgment which grants ownership of the copyright infringing items to the plaintiff. More specifically, it concerns whether, as a result of the court judgment, the right holder acquires ownership of the items by a primary or derivative transfer. Both these issues are closely related. This article is devoted to an analysis of this legal problem due to its theoretical and practical importance.
Keywords: copyright infringement, civil law liability, compensation, author’s economic rights, additional claims
Bibliografia / References
Barta J., Markiewicz R. [w:] Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. J. Barta, R. Markiewicz, Warszawa 2011
Dróżdż K., Osoby trzecie jako współczynnik efektywnej ochrony sądowej w cywilnym postępowaniu procesowym, „Zeszyty Naukowe KUL” 2017/3
Drzewiecki A. [w:] Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, red. E. Ferenc-Szydełko, Warszawa 2016
Gołaszewska A. [w:] Prawo własności przemysłowej. Komentarz, t. VIIIB, red. Ł. Żelechowski, Warszawa 2021
Matysiak W.P., Zasady dochodzenia roszczeń od wspólników handlowej spółki osobowej. Glosa do wyroku TK z dnia 31 października 2017 r., SK 31/15, „Glosa” 2018/4
Podrecki P., Środki ochrony praw własności intelektualnej, Warszawa 2010
Podrecki P. [w:] Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. D. Flisak, Warszawa 2015
Rząsa G. [w:] Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. W. Machała, R.M. Sarbiński, Warszawa 2019
Skubisz R., Prawo znaków towarowych. Komentarz, Warszawa 1997
Traple E. [w:] Ustawy autorskie. Komentarze. Prawa autorskie i prawa pokrewne. Ochrona baz danych. Zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi i prawami pokrewnymi, t. II, red. R. Markiewicz, Warszawa 2021
Wimmers J. [w:] Urheberrecht. Kommentar, red. U. Loewenheim, M. Leistner, A. Ohly, München 2017
Żurowicz A., Tryb egzekucji sądowej czynności niezastępowalnych, „Monitor Prawniczy” 2013/14
Ewa Laskowska-Litak
Utwór czy utwory? Zasada jedności utworu a utwory hybrydowe
Opracowanie dotyczy dwóch problemów prawa autorskiego: zasady jedności utworu (rozumianej jako jednolita kwalifikacja całego utworu, niezależnie od jego kompleksowości czy formy) oraz kwalifikacji dzieł hybrydowych (złożonych). Całość podzielona została na trzy części. Po wprowadzeniu i wyjaśnieniu pojęcia „utworu hybrydowego”, w pierwszej autorka przedstawia rozważania teoretycznoprawne odnoszące się do pochodzenia i treści zasady jedności utworu, jej stosowania w wykładni prawa autorskiego oraz zastosowania w kontekście technologicznych form twórczych (w szczególności aplikacji mobilnych, programów komputerowych czy dzieł multimedialnych). W drugiej części autorka przedstawia i krytycznie analizuje rozważania doktryny prawniczej oraz postulaty dogmatycznoprawne w odniesieniu do konsekwencji prawnych uznania utwór za „złożony” bądź „hybrydowy”. Trzecia część poświęcona jest analizie konkretnym rozwiązaniom sugerowanym przez przedstawicieli nauki odnośnie do rozwiązania problemu utwór hybrydowych. Całość zamyka podsumowanie i własna propozycja autorki, łącząca postulaty dla zasady jedności utworów i kwalifikacji dzieł hybrydowych.
Słowa kluczowe: prawo autorskie, utwór, utwór hybrydowy, dzieła złożone
Artykuł stanowi wynik badań przeprowadzonych przez autorkę w ramach grantu naukowego finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki w Krakowie w ramach konkursu SONATA 12 (nr rej. 2016/23/D/HS5/01792).
dr Ewa Laskowska-Litak
assistant professor at the Department of Intellectual Property Law, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Krakow (Poland); collaborator of the Future Law Lab, Priority Research Area ‘Society of the Future’. ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2400-4156
A Work or Works? Principle of Unity of a Work in the Context of Hybrid Works
The study deals with two problems of copyright law: the principle of the unity of a work (understood as a uniform qualification of the whole work, regardless of its complexity or form) and the qualification of hybrid (complex) works. It is divided into three parts. After the introduction and explanation of the concept of ‘hybrid work’, in the first part the author presents theoretical and legal considerations relating to the origin and substance of the principle of unity of a work, its application in the interpretation of copyright law and its application in the context of technologically creative forms (in particular mobile applications, computer programs or multimedia works). In the second part, the author presents and critically analyses the legal scholarship and dogmatic-law postulates with regard to the legal consequences of recognising a work as ‘complex’ or ‘hybrid’. The third part contains an analysis of the specific solutions suggested by legal scholars to solve the problem of hybrid works. The study ends with a summary and the author’s own proposal, combining postulates for the principle of unity of works and the qualification of hybrid works.
Keywords: copyright law, work (of authorship), hybrid work, complex works
The article is a result of research conducted by the author within the framework of a scientific grant funded by the National Science Centre in Krakow in SONATA 12 competition (No. 2016/23/D/HS5/01792).
Bibliografia / References
Aplin T., Not in our galaxy: why „film” won’t rescue multimedia , „European Intellectual Property Review” 1999/21(12)
Bently L., Sherman B., Intellectual Property Law, Oxford 2014
Błeszyński J., Glosa do orzeczenia SN z dnia 10.02.1970 r., II CR 666/69, „Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych” 1973/2, poz. 30
Buyle J.P., Aspects contractuels relatifs à l’informatisation, „Droit de l’informatique, enjeux, nouvelles responsabilités”, Bruxelles 1993
Cameron J., Approaches to the problems of multimedia, „European Intellectual Property Review” 1996/3
Christie A., Reconceptualising copyright in the digital era, „European Intellectual Property Review” 1995/17(11)
Copinger and Skone James on Copyright, red. N. Caddick, G. Davies, G. Harbottle, Croydon 2016
Czajkowska-Dąbrowska M., Utwory audiowizualne, utwory wideograficzne, wideogramy: między prawem autorskim a prawami sąsiednimi, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej” 1993/61
Draszczyk Ł., Strona internetowa w świetle prawa autorskiego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2015/2
Dreier T., Schulze G., Urheberrechtsgesetz, Urheberrechtswahrnehmungsgesetz, Kunsturhebergesetz. Kommentar, München 2019
Drozdowicz M., Dzieło multimedialne jako nowa kategoria polskiego prawa autorskiego na tle koncepcji budowy utworu, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej” 2001/78
Dziemidok B., Perceptualizm estetyczny Monroe C. Beardsleya, „Sztuka i Filozofia” 1994/9
Edelman B., L’oeuvre multimedia, un essai de qualification , „Recueil Dalloz Sirey” (Chronique) 1995/15
Feldman T., An Introduction to Digital Media, London 1997
Ficsor M., The Law of Copyright and the Internet. The 1996 WIPO Treaties, Their Interpretation and Implementation, Oxford 2002
Flisak D., Utwór multimedialny w prawie autorskim, Kraków 2008
Fromm F.K., Nordemann W., Urheberrecht. Kommentar zum Urheberrechtsgesetz und zum Urheber-rechtswahrnehmungsgesetz, Stuttgart 2021
Gamm E.I. von, Die Problematik der Gestaltungshöhe im deutschen Urheberrecht. Unter besonderer Berücksichtigung europarechtlicher Vorgaben und der Überschneidung mit dem deutschen Geschmack-muster-, Wettbewerbs- und Kennzeichnungsrecht, Baden-Baden 2004
Górecka K., Pojęcie utworu audiowizualnego w ustawie o prawach autorskich i prawach pokrewnych, „Przegląd Sądowy” 11997/7–8
Grzybczyk K., Dzieło reklamowe i jego twórca, Warszawa 1999
Grzybowski S. [w:] Zagadnienia prawa autorskiego, red. S. Grzybowski, A. Kopff, J. Serda, Warszawa 1973
Grzybowski S., Tłumaczenie i jego twórca w polskim prawie autorskim, Warszawa 1973
Hennig P.A., Taschenbuch Multimedia, München 2003
Kopff A., Dzieło sztuk plastycznych i jego twórca w świetle przepisów prawa autorskiego, Kraków 1961
Kurosz K., Prawo wobec niektórych wyzwań „rzeczywistości wirtualnej, interaktywności i digitalizacji sztuki” [w:] Dynamika kultury a rewolucja własności intelektualnej, t. 1, red. M. Burnecka, R. Próchnik, Wrocław 2007
Laskowska-Litak E., Prawnoautorski eksperyment Schrödingera: czy utwór można zdefiniować w ustawie? Uwagi na tle prawa brytyjskiego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2018/3
Laskowska-Litak E., Wyrok TSUE z 3.07.2012 r. w sprawie Usedsoft GMBH przeciwko Oracle International Corp. (C-128/11) oraz wyrok TSUE z 12.10.2016 r. w sprawie Aleksandrs Ranks i Jurijs Vasiļevičs przeciwko Finanšu un ekonomisko noziegumu izmeklēšanas prokoratūra i Microsoft Corp. (C-166/15) [w:] Prawo autorskie. Komentarz do wybranego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE, red. E. Laskowska-Litak, R. Markiewicz, Warszawa 2019
Lee Y.H., Play again? Revisiting the case for copyright protection of gameplay in videogames, „European Intellectual Property Review” 2012/34(12)
Lemley M.A., Volokh E., Law, Virtual Reality, and Augmented Reality, „University of Pennsylvania Law Review” 2018/166(5)
Loewenheim U., ‘Multimedia and the European copyright law, „International Review of Industrial Property and Copyright Law” 1996/26
Łętowska E., Osajda K. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012
Markiewicz R., Dzieło literackie i jego twórca w prawie autorskim, Kraków 1984
Matlak A., Wyrok TSUE z 23.01.2014 r. w sprawie Nintendo Co. Ltd, Nintendo of America Inc., Nintendo of Europe GmbH przeciwko PC Box Srl i 9Net Srl (C-355/12) [w:] Prawo autorskie. Komentarz do wybranego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE, red. E. Laskowska-Litak, R. Markiewicz, Warszawa 2019
Matusiak I., Gra komputerowa jako przedmiot prawa autorskiego, Warszawa 2013
Nowicka A., Prawnoautorska i patentowa ochrona programów komputerowych, Warszawa 1995
Pila J., The Subject Matter of Intellectual Property Law, Oxford 2017
Pinkalski Z., Prawna ochrona formatów telewizyjnych, Warszawa 2015
Podrecki P., Traple E., Wybrane prawne aspekty tzw. formatów telewizyjnych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej” 2002/80
Raeburn J., AI, computer vision and English law: time to face (augmented) reality, „Journal of Intellectual Property Law & Practice” 2017/12(12)
Raysman R., Brown P., Neuburger J., Multimedia law: Forms and analysis, „Law Journal Seminars-Press” 1996, June 1
Rosengart L.S., Principles of Co-Authorship in American, Comparative and International Copyright Law, „Southern California Law Review” 1952/3
Said Zahr K., Reforming copyright interpretation, „Harvard Journal of Law and Technology” 2015/28
Sarbiński R.M. [w:] Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. W. Machała, Warszawa 2019
Schnider A., Virtual reality: From your home to everywhere, „European Intellectual Property Review” 2017/39(1)
Serda J. [w:] Zagadnienia prawa autorskiego, red. S. Grzybowski, A. Kopff, J. Serda, Warszawa 1973
Serda J., Prawo autorskie do dzieła filmowego , Warszawa 1970
Shusterman R., Estetyka pragmatyczna. Żywe piękno i refleksja nad sztuką , Wrocław 1998
Stamatoudi I.A., Copyright and Multimedia Products: A Comparative Analysis, Cambridge 2002
Stanisławska-Kloc S., Przedmiot prawa autorskiego [w:] Prawo autorskie a postęp techniczny, red. J. Barta, R. Markiewicz, Kraków 1999
Szewc A., Dzieła naukowe i ich status w prawie autorskim, „Państwo i Prawo” 1997/10
Szyjewska-Bagińska J., Utwór multimedialny jako elektroniczna baza danych, Bydgoszcz–Szczecin 2010
Ślęzak P., Dzieło multimedialne w świetle polskiego prawa autorskiego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej” 2003/83
Ślęzak P., Umowy w zakresie współczesnych sztuk wizualnych, Warszawa 2012
Traple E., Dzieło zależne jako przedmiot prawa autorskiego, Warszawa 1979
Traple E., Prawo współtwórcy dzieła audiowizualnego do udziału w dochodach z eksploatacji tego dzieła w polskim prawie autorskim, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej” 1996/6
Urheberrecht auf dem Weg zur Informationsgesellschaft, red. G. Schricker, Baden-Baden 1997
Vousden S., Protecting GUIs in EU law: Bezpečnostní softwarová asociace, „Journal of Intellectual Property Law & Practice” 2011/6(10)
Weitz M., The Role of Theory in Aesthetics, „Philosophy of Art” 1956/2
Wittweiler B., Produktion von Multimedia und Urheberrecht aus schweizerischer Sicht, UFITA 1995/128(5)
Wojciechowska A., Autorskie prawa osobiste twórców dzieła audiowizualnego, Kraków 1999
Wojciechowska A., Niektóre aspekty ochrony prawnej wideogramów, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej” 1993/2
Wojciechowska A., Problematyka ochrony prawnej wideoklipu, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej” 1993/3
Wojciechowska A., Twórcy dzieła audiowizualnego w świetle ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych z 4 lutego 1994 r., „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej” 1996/1
Załuski W., Schemat ekonomicznego ujęcia prawa własności intelektualnej [w:] Analiza ekonomiczna w zastosowaniach prawniczych, red. J. Stelmach, M. Soniewicka, Warszawa 2007
Beata Jewuła
Biblioteka cyfrowa – od biblioteki tradycyjnej do…?
W artykule omówiona została złożona problematyka dotycząca bibliotek cyfrowych. Na wstępie przedstawiono podejścia badawcze reprezentantów różnych dziedzin nauki związane z tematyką bibliotek cyfrowych. Rozważania dotyczące bibliotek cyfrowych kontynuowano także poprzez odwołania do funkcji biblioteki w jej tradycyjnym rozumieniu. Przeprowadzono analizę tego, jakie podstawy prawne mogą być stosowane w odniesieniu do bibliotek cyfrowych. Następnie podjęto próbę wskazania cech koniecznych w celu uznania zbioru elektronicznego za bibliotekę cyfrową. Ponadto przeprowadzono rozważania zainspirowane różnorodnością w zakresie terminologii związanej z bibliotekami w środowisku elektronicznym (tendencje światowe, Polska). Biblioteka cyfrowa została również przedstawiona jako rodzaj zbioru elektronicznego, który stanowi element systemu komunikacji społecznej a jednocześnie sam w sobie jest systemem komunikacji. W podsumowaniu artykułu zamieszczona została definicja terminu biblioteka cyfrowa zaproponowana przez autorkę.
Słowa kluczowe: biblioteka cyfrowa, biblioteka elektroniczna, biblioteka wirtualna, repozytorium, biblioteka tradycyjna, zbiór elektroniczny, terminologia
Beata Jewuła, MA
library custodian
Faculty of Law and Administration of the Jagiellonian University in Krakow (Poland),
Main Law Library – Intellectual Property Law Section.
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6013-3962
Digital Library: From a Traditional Library to …?
The article discusses the complex issues of digital libraries. At the beginning, research approaches of representatives of various fields of science related to the subject of digital libraries are presented. The considerations concerning digital libraries are continued through references to the functions of a library in its traditional meaning. The legal bases that can be applied to digital libraries are analysed. Then, an attempt is made to indicate the features necessary for an electronic collection to be recognized as a digital library. In addition, there follow reflections inspired by the diversity of terminology related to libraries in the electronic environment (global and Polish trends). The digital library is presented as a kind of electronic collection, which is an element of a social communication system, and, at the same time, itself constitutes a communication system. In the conclusion of the article, a definition of the term ‘digital library’ is proposed.
Keywords: digital library, electronic library, virtual library, repository, traditional library, electronic collection, terminology
Bibliografia / References
Ball R., Handling and quality of electronic library services (Obsługa i jakość usług biblioteki elektronicznej) [w:] Elektroniczne publikacje w bibliotekach, red. M. Kocójowa, Kraków 2002
Barta J., Markiewicz R., Wirtualne biblioteki a prawo autorskie [w:] Przestrzeń informacji i komunikacji społecznej, red. M. Kocójowa, Kraków 2004
Bednarek-Michalska B., Kujawsko Pomorska Biblioteka Cyfrowa a standardy, „EBIB – Elektroniczny Biuletyn Bibliotekarzy” 2006/4(74), http://www.ebib.info/2006/74/michalska.php (dostęp: 16.06.2008 r.)
Bednarek-Michalska B., Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa – pragmatyka tworzenia biblioteki cyfrowej [w:] Praktyczne aspekty automatyzacji bibliotek publicznych. Materiały z VII Ogólnopolskiej Konferencji pt. „Automatyzacja bibliotek publicznych”, 22–24 listopada 2006 r., Warszawa 2007
Bednarek-Michalska B., Zasoby cyfrowe – ich rola w polskiej kulturze [w:] Wokół bibliotek i bibliotekarstwa. Księga jubileuszowa dedykowana Janowi Wołoszowi, red. J. Sadowska, Warszawa 2005
Biblioteki cyfrowe, red. M. Janiak, M. Krakowska, M. Próchnicka, Warszawa 2012, http://bbc.uw.edu.pl/Content/775/135.pdf (dostęp: 12.01.2021 r.)
Blandford A., Keith S., Fields B., Claims analysis „in the wild”: Accase study in digital library development, „International Journal of Human-Computer Interaction” 2006/21(2)
Blażewicz A., Technologiczne aspekty dostępu do informacji w środowisku elektronicznym, „Horyzonty”, Biuletyn Porozumienia „Biblioteka z Horyzontem” 2000, t. 2, http://galileo.pfsl.poznan.pl/horyzonty/cyfrowe/spis.html (dostęp: 25.01.2021 r.)
Borgman Ch.L., Digital libraries and the continuum of scholarly communication, „Journal of Documentation” 2000/56(4)
Borgman Ch.L., What are digital libraries, who is building them, and why? [w:] Digital Libraries: Interdisciplinary Concepts, Challenges and Opportunities. Proceedings of the Third International Conference on the Conceptions of the Library and Information Science CoLIS 3, Zagreb, Zavod za informacijske studije Odsjeka za informacijske znanosti, Filozofski fakultet; Lokve 1999
Borgman Ch.L., What are digital libraries: Competing visions, „Information Processing and Management” 1998/35, s. 227–243, https://fox.cs.vt.edu/~fox/borgmanr.pdf http://fox.cs.vt.edu/~fox/borgmanr.pdf (dostęp: 19.01.2021 r.)
Brown M.E., History and definition of digital libraries, ok. 1997, http://www.southernct.edu/~brownm/dl_history.html (dostęp: 16.06.2008; brak dostępu 25.01.2021 r.)
Carr R., The Academic Research Library in a Decade of Change, Oxford 2007
Chmielewska-Gorczyca E., Biblioteka wirtualna – wizja czy rzeczywistość?, „Przegląd Biblioteczny” 1996/2–3
Chmielewska-Gorczyca E., Ku bibliotece wirtualnej, „Zagadnienia Informacji Naukowej” 1996/1(67)
Clark J.A., A usability study of the Belgian-American Research Collection: Measuring the functionality of a digital library, „OCLC Systems & Services: International Digital Library Perspectives” 2004/20(3)
Cleveland G., Digital Libraries: Definitions, Issues and Challenges, Ottawa 1998, https://archive.ifla.org/VI/5/op/udtop8/udt-op8.pdf (dostęp: 19.01.2021 r.)
Czermiński J.B., Cyfrowe środowisko współczesnej biblioteki, Gdańsk 2002, http://mbc.malopolska.pl/dlibra/docmetadata?id=220 (dostęp: 20.01.2021 r.)
Dahl M., Banerjee K., Spalti M., Digital Libraries, Oxford 2006
Deutsche Initiative für NetzwerkInformation, Electronic publishing in higher education – recommendations, March 2002, https://edoc.hu-berlin.de/handle/18452/2124, DOI: 10.18452/1472 (dostęp: 19.01.2021 r.)
Dobek-Ostrowska B., Podstawy komunikowania społecznego, Wrocław 2007
Drabik A., Badanie użytkowników Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej, Kraków 2012, https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication/288691/edition/275499 (dostęp: 23.02.2021 r.)
Encyklopedia współczesnego bibliotekarstwa polskiego, kom. red. K. Głombiowski, B. Świderski, H. Więckowska, Wrocław 1976
Filipowicz A., Biblioteka wirtualna, biblioteka cyfrowa, „EBIB – Elektroniczny Biuletyn Bibliotekarzy” 1999/8, http://www.ebib.pl/biuletyn-ebib/8/a.php?felieton8 (dostęp: 19.01.2021 r.)
Frumkin J., Digital libraries: Modern practices, future visions, „International Digital Library Perspectives” 2004/20(4)
Hollender H., Biblioteki cyfrowe w Polsce: warunki i zagrożenia, „EBIB – Elektroniczny Biuletyn Bibliotekarzy” 2005/4(65), http://www.ebib.pl/2005/65/hollender.php (dostęp: 26.01.2021 r.)
Janiak M., Próchnicka M., Otwarte repozytorium Uniwersytetu Jagiellońskiego jako element systemu zarządzania informacją instytucjonalną, Kraków 2017, https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/46723?show=full (dostęp: 23.02.2021 r.)
Jaskowska M., Wójcik M., Metody i techniki badania użyteczności systemów informacyjno-wyszukiwawczych opartych o model konwersacyjny [w:] Diagnostyka w zarządzaniu informacją, red. R. Sapa, Kraków 2017, https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/48695 (dostęp: 23.02.2021 r.)
Jewuła B., Stanisławska-Kloc S., Digital libraries – new possibilities and new limitations in electronic environment. Remarks from the perspective of polish copyright law [w:] When Worlds Collide: Intellectual Property, High Technology and the Law, red. M. Barczewski, M. Miłosz, R. Warner, Warszawa 2008
Jewuła B., Szukanie informacji w sieci Web – próba uporządkowania metod [w:] Prawo własności intelektualnej wczoraj, dziś i jutro, red. J. Barta, A. Matlak, „Prace Instytutu Własności Intelektualnej UJ”, Kraków 2007, z. 100
Kani-Zabihi E., Ghinea G., Chen S.Y., Digital libraries: What do users want?, „Online Information Review” 2006/30(4), https://bura.brunel.ac.uk/bitstream/2438/6996/5/Fulltext.pdf (dostęp: 20.01.2021 r.)
Keller M.A., Reich V.A., Herkovic A.C., What is a library anymore, anyway?, „First Monday. Peer-Reviewed Journal on the Internet”, 12.04.2003 r., https://firstmonday.org/ojs/index.php/fm/article/view/1053/973 (dostęp: 26.01.2021 r.)
Komunikacja a zmiana społeczna, red. J. Kędzior, B. Krawiec, M. Biedroń, A. Mitręga, Wrocław 2018, https://bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/docmetadata?showContent=true&id=89649 (dostęp: 11.01.2021 r.)
Komunikacja naukowa w środowisku cyfrowym, red. A. Korycińska-Huras, M. Janiak, Warszawa 2014
Lesk, M., Understanding digital libraries, San Francisco 2005, https://books.google.pl/books?id=gulEYZnjx-TYC&dq=understanding+digital+libraries+pdf&lr=&hl=pl&source=gbs_navlinks_s (dostęp: 24.02.2022)
Lewandowski D., Mayr P., Exploring the academic invisible web, „Library Hi Tech” 2006/24(4)
Li L., Leveraging quality web-based library user services in the digital age, „Library Management” 2006/27(6–7)
Lynch C., Garcia-Molina H., Interoperability, Scaling, and the Digital Libraries Agenda: A Report on the May 18–19, 1995 IITA Digital Libraries Workshop, August 22, 1995, Reston, WA 1995, http://dbpubs.stanford.edu:8091/diglib/pub/reports/iita-dlw/main.html (dostęp: 19.01.2021 r.)
Łoś L., Biblioteki naukowe, Wrocław 1980
Machalska-Garbacz A., Nasza przyszłość: biblioteka elektroniczna czy biblioteka cyfrowa?, „Przegląd Biblioteczny” 1997/2–3
Macheta B., Zagadnienia techniczne systemów wspomagających swobodny dostęp do literatury naukowej, cz. 1, Otwarte czasopisma online, „EBIB – Elektroniczny Biuletyn Bibliotekarzy” 2006/3(73), http://www.ebib.pl/2006/73/macheta.php (dostęp: 26.01.2021 r.)
MacNeil H., Mak B., Constructions of authenticity, „Library Trends” 2007/56(1)
Marciniak E., Komunikacja społeczna, Warszawa 2014, http://zbrojownia.cbw.wp.mil.pl:8080/dlibra/docmetadata?id=3370&from=pubstats (dostęp: 11.01.2021 r.)
Mauer-Górska B., Biblioteki wirtualne w badaniach bibliotekoznawczych i praktyce bibliotekarskiej [w:] Między przeszłością a przyszłością, red. M. Próchnicka, A. Korycińska-Huras, Kraków 2007
Maurer H., Mueller H., Can the Web turn into a digital library?, „International Journal on Digital Library” 2013/13, https://link.springer.com/article/10.1007/s00799-012-0097-9, DOI: 10.1007/s00799-012-0097-9 (dostęp: 18.01.2021 r.)
Meyyappan N., Foo S., Chowdhury G., Design and evaluation of a task-based digital library for the academic community, „Journal of Documentation” 2004/60(4)
Nahotko M., Biblioteka cyfrowa: lokalna czy globalna? [w:] Kolekcje w zbiorach bibliotek pedagogicznych, red. A. Fluda-Krokos, B. Janik, Kraków 2015
Nahotko M., Cyfrowa najmłodsza siostra bibliotek, „Konspekt” 2004/19, http://pbc.up.krakow.pl/dlibra/docmetadata?id=5908&from=publication (dostęp: 22.02.2021 r.)
Nahotko M., Cyfrowa nauka – cyfrowe publikacje – cyfrowe biblioteki, „Przegląd Biblioteczny” 2007/1, http://bbc.uw.edu.pl/Content/2698/p2007_1_01.pdf (dostęp: 19.01.2021 r.)
Nahotko M., Globalna Biblioteka Cyfrowa – metafora czy rzeczywistość, „Praktyka i Teoria Informacji Naukowej i Technicznej” 2011/19(3)
Nahotko M., Komunikacja naukowa w środowisku cyfrowym, Warszawa 2010, https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/58730 (dostęp: 19.01.2021 r.)
Nahotko M., Przyszłość bibliotek – cyfrowe treści w cyfrowej sieci? [w:] Praktyczne aspekty automatyzacji bibliotek publicznych. Materiały z VII Ogólnopolskiej Konferencji pt. „Automatyzacja bibliotek publicznych”, 22–24 listopada 2006 r., Warszawa 2007
Nielsen H.J., Library communication outside a library context: Instant messaging as library service, „New Library World” 2009/110(5–6)
Nowicka A., Art. 28 Dozwolony użytek przysługujący bibliotekom, archiwom, szkołom [w:] red. R. Markiewicz, Ustawy autorskie. Komentarze, T. 1, LEX/el. 2021
Pessach G., The role of libraries in A2K: Taking stock and looking ahead, „Michigan State Law Review” 2006/257, https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=961332 (dostęp: 25.01.2021 r.)
Podstawa A., Rzeczywistość rozszerzona w nauczaniu i uczeniu się [w:] Komunikacja a zmiana społeczna, red. J. Kędzior, B. Krawiec, M. Biedroń, A. Mitręga, Wrocław 2018, https://bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/docmetadata?showContent=true&id=89649 (dostęp: 11.01.2021 r.)
Próchnicka M., Człowiek i komputer. Dialogowy model wyszukiwania informacji, Kraków 2004
Radwański A., Biblioteka wirtualna – problemy definicyjne, „EBIB – Elektroniczny Biuletyn Bibliotekarzy” 1999/8, http://www.ebib.pl/biuletyn-ebib/8/a.php?radwanski (dostęp: 19.01.2021 r.)
Rajczak N., Defining digital libraries – the role of libraries in electronic publishing in the United States (Rola bibliotek cyfrowych w publikowaniu elektronicznym) [w:] Elektroniczne publikacje w bibliotekach, red. M. Kocójowa, Kraków 2002
Reitz J.M., Dictionary for Library and Information Sciences, Westport, London 2004
Sapa R., Realizacja funkcji repozytoryjnych przez największe przedsięwzięcia zarejestrowane w federacji bibliotek cyfrowych tworzone i współtworzone przez uczelnie, „Przegląd Biblioteczny” 2013/2
Saracevic T., Dalbello M., A survey of digital library education, „Proceedings of the American Society for Information Science and Technology Annual Meeting” 2001/38
Schwartz C., Digital libraries: An overview, „The Journal of Academic Librarianship” 2000/26(6), DOI: https://doi.org/10.1016/S0099-1333(00)00159-2
Sharon T., Frank A.J., Digital Libraries on the Interne [w:] 66th IFLA Council and General Conference Jerusalem, Israel, 13-18 August 2000, http://archive.ifla.org/IV/ifla66/papers/029-142e.htm (dostęp: 24.02.2022 r.)
Skórka S., Użytkownicy systemów hipertekstowych, Kraków 2006
Słownik encyklopedyczny informacji, języków i systemów informacyjno-wyszukiwawczych, oprac. B. Bojar, Warszawa 2002
Słownik języka polskiego, t. 1, A-K, red. M. Szymczak, Warszawa 1978
Słownik języka polskiego, t. 2, L–P, red. M. Szymczak, Warszawa 1979
Słownik języka polskiego, t. 3, R–Ż, red. M. Szymczak, Warszawa 1981
Słownik wyrazów obcych PWN, red. J. Tokarski, Warszawa 1971
Steinerová J., Challenges of information infrastructures for open science and academic libraries, „Zagadnienia Informacji Naukowej” 2019/57(1A)
Stępniak J., Koegzystencja bibliotek cyfrowych i tradycyjnych w akademickich systemach biblioteczno-informacyjnych w perspektywie najbliższych 10 lat [w:] Biblioteki XXI wieku. Czy przetrwamy? II Konferencja Biblioteki Politechniki Łódzkiej, Łódź, 19–21 czerwca 2006 r., Materiały konferencyjne, Łódź 2006, https://core.ac.uk/reader/11881366 (dostęp: 12.01.2021 r.)
Suleman H., Open digital libraries, Blacksburg 2002, dysertacja, http://schola.lib.vt.edu/theses/available/etd-11222002–155624/unrestricted/odl.pdf (dostęp: 19.01.2021 r.; brak dostępu: 24.02.2022 r.)
Szczepańska A., Podstawowe strategie wyszukiwania informacji i ich zastosowanie w praktyce, „Przegląd Biblioteczny” 2007/2
Szczepańska B., Analiza stosowania Copyright w procesie digitalizacji i tworzenia bibliotek cyfrowych w Europie, „EBIB – Elektroniczny Biuletyn Bibliotekarzy” 2005/9(70), http://www.ebib.pl/2005/70/szczepanska.php (dostęp: 26.01.2021 r.)
Szczepańska B., Prawo autorskie – ochrona dzieł elektronicznych [w:] Biblioteki cyfrowe, red. J. Woźniak-Kasperek, J. Franke, Warszawa 2007
Tadeusiewicz R., Rola technik cyfrowych w komunikacji społecznej oraz w kulturze i edukacji [w:] Cyfrowy świat bibliotek. Problemy techniczne, prawne, wdrożeniowe. IX edycja seminarium z cyklu „Archiwizowanie i digitalizacja”, Warszawa, 17–18 stycznia 2006 r., Warszawa 2006
Tadeusiewicz R., Rola technologii cyfrowych w bibliotekach XXI wieku [w:] Między przeszłością a przyszłością, red. M. Próchnicka, A. Korycińska-Huras, Kraków 2007
Targosz T., Domena publiczna w prawie autorskim [w:] Prawo własności intelektualnej wczoraj, dziś i jutro, red. J. Barta, A. Matlak, „Prace Instytutu Własności Intelektualnej UJ”, Kraków 2007, z. 100
Uniwersalny słownik języka polskiego, t. 1, A–J, red. S. Dubisz, Warszawa 2003
Witten I.H., Bainbridge D., Creating digital library collections with Greenstone, „Library Hi Tech” 2005/23(4)
Woldering B., Biblioteka Europejska: zintegrowany dostęp do europejskich bibliotek narodowych, „EBIB – Elektroniczny Biuletyn Bibliotekarzy” 2004/6(57), http://www.ebib.pl/2004/57/woldering.php (dostęp: 18.01.2021 r.)