Unijne prawo podatkowe
Profesor Stanisław Biernat
Redaktor Naczelny „EPS”
Unijne prawo podatkowe
Niniejszy numer monotematyczny naszego czasopisma jest poświęcony zagadnieniom prawa podatkowego. Związek tej problematyki z profilem EPS jest wyraźny. Instytucje prawa podatkowego są „zeuropeizowane”, czyli poddane wymogom traktatów unijnych. Ponadto, na ich treść mają wielki wpływ dyrektywy unijne w takim zakresie, w jakim systemy podatkowe państw członkowskich są poddane harmonizacji. Jak dotąd jest to harmonizacja częściowa, ale dotyczy przede wszystkim podatków o istotnym znaczeniu fiskalnym: podatku od wartości dodanej (VAT) oraz akcyz. Warto też zauważyć, że powszechny trend zwalczania zjawiska unikania opodatkowania znalazł w ostatnich latach wyraz w wielu dyrektywach dotyczących zwłaszcza opodatkowania dochodów.
Professor Stanisław Biernat
‘EPS’ Editor-in-Chief
EU Tax Law
This thematic issue of our journal is dedicated to tax law issues. The relationship between these issues and the profile of EPS is clear. Tax law institutions are ‘Europeanized’, i.e., subject to the requirements of EU Treaties. In addition, their substance is greatly influenced by EU directives to the extent that Member States’ tax systems are harmonized. So far, this harmonization has been partial, but it mainly concerns taxes of major fiscal importance: value added tax (VAT) and excise duties. It is also worthwhile to note that in recent years the widespread trend of combating tax avoidance has found expression in a number of directives, particularly on income taxation.
Dagmara Dominik-Ogińska
Autorka jest sędzią, Wiceprezesem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu i doktorem prawa Uniwersytetu Paris I Panthéon-Sorbonne (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0617-8286).
Adekwatna procedura w VAT
Artykuł dotyczy problematyki ochrony proceduralnej, jaka powinna mieć miejsce w odniesieniu to praw podmiotowych jednostki wywodzonych z prawa Unii Europejskiej, a ściślej tych praw, które dotyczą podatku od wartości dodanej. Autorka wskazuje na konieczność stosowania przez organy podatkowe i sądy administracyjne adekwatnych procedur podatkowych do zaistniałych sporów. Źródło wspomnianej adekwatności zaś wywodzi z prawa do skutecznego środka zaskarżenia.
Słowa kluczowe: podatek od wartości dodanej, procedura podatkowa, prawo do skutecznego środka zaskarżenia, prawo do sądu, autonomia proceduralna
Dagmara Dominik-Ogińska
The author is a judge, Vice President of the Provincial Administrative Court in Wroclaw, Poland. She holds the degree of a doctor of laws from the University Paris I Panthéon-Sorbonne, France (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0617-8286).
Adequate Procedure for VAT
The article deals with the issue of procedural protection that should be available in relation to the rights of the individual derived from the law of the European Union, and, more specifically, those rights that relate to value added tax. The author points to the need for tax authorities and administrative courts to apply adequate tax procedures to the disputes that have arisen. She derives the source of said adequacy from the right to an effective remedy.
Keywords: value added tax, tax procedure, right to an effective remedy, right to a tribunal, procedural autonomy
Bibliografia / References
Carozza P.G., Human Dignity and Judicial Interpretation of Human Rights: A Reply, „European Journal of International Law” 2008/5.
Delicostopoulos J.S., Towards European Procedural Primacy in National Legal Systems, „European Law Journal” 2003/5.
Dominik-Ogińska D., Prawo do obrony podatnika przez ustanowionego przez siebie doradcę podatkowego jako element prawa do rzetelnego procesu sądowego, „Doradca Podatkowy” 2021/1, wydanie specjalne.
Dominik-Ogińska D., Rzetelny proces a VAT, „Przegląd Podatkowy” 2020/4.
Dominik-Ogińska D., Wolni od formalizmu. Refleksje na gruncie orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w zakresie podatku od wartości dodanej [w:] Stanowienie i stosowanie prawa podatkowego w Polsce. Fiskalne i pozafiskalne granice opodatkowania, red. M. Münnich, A. Zdunek, Lublin 2018.
Garlicki L. [w:] Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, t. 2, Komentarz do artykułów 19–59 oraz Protokołów dodatkowych, red. L. Garlicki, Warszawa 2011.
Henkin L., The Age of Rights, New York 1990.
van Gerven W., Of Rights, Remedies and Procedures, „Common Market Law Review” 2000/3.
Kakouris C.N., Do the Member States Possess Judicial Procedural „autonomy”?, „Common Market Law Review” 1997/6.
Koncewicz T.T., Aksjologia unijnego kodeksu proceduralnego, Warszawa 2010.
Koncewicz T.T., Prawo z ludzką twarzą, Warszawa 2015.
Łętowska E., Jak tarczę przekuto w miecz, http://krytykapolityczna.pl/kraj/Letowska-jak-tarcze-przekuto-w-miecz/ (dostęp: 25.04.2023 r.).
Łętowska E., Konstytucja i poezja, „Nauka” 2017/4.
Niżnik-Dobosz I., Formalizm działania administracji publicznej jako niedoskonała pochodna zasady praworządności, http://repozytorium.uni.wroc.pl/Content/79107/25_Niznik-Dobosz-I.pdf (dostęp: 25.04.2023 r.).
Petersmann E.U., Justice In International Economics Law? From the ‘International Law among States’ to ‘International Integration Law’ and ‘Constitutional Law’, „EUI Working Paper Law” 2006/46.
Prechal S., de Vries S., Seamless web of judicial protection in the internal market? „European Law Review” 2009/1.
Retterer S., Pojęcie godności w obowiązującym i przyszłym prawie unijnym [w:] Godność człowieka jako kategoria prawa, red. K. Complak, Wrocław 2001.
Taborowski M., Poziom ochrony praw podstawowych wynikający z Karty Praw Podstawowych UE jako przeszkoda dla przystąpienia Unii Europejskiej do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, „Europejski Przegląd Sądowy” 2015/12.
Toth A.G., Legal Protection of Individuals in the European Communities, t. 1, The individual and Commmunity Law, Amsterdam–New York–Oxford 1978.
Zajadło J., Normatywne funkcje pojęcia „przyrodzona i niezbywalna godność człowieka” (na marginesie art. 30 Konstytucji RP) [w:] Ochrona człowieka w świetle prawa Rzeczpospolitej Polskiej, red. S. Pikulski, Olsztyn 2002.
dr Agnieszka Franczak
Autorka jest adiunktem w Instytucie Prawa Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie i doradcą podatkowym (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9393-634X).
dr Jowita Pustuł
Autorka jest adiunktem w Katedrze Prawa Finansowego Uniwersytetu Jagiellońskiego, doradcą podatkowym i radcą prawnym (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0063-7880).
Udział w autorstwie tekstu:
Agnieszka Franczak – 50%
Jowita Pustuł – 50%
Pytanie prejudycjalne jako instytucja ochrony praw podatnika w postępowaniu przed sądem administracyjnym. Wybrane problemy w kontekście podatku od towarów i usług
Przedmiotem opracowania jest analiza zastosowania instytucji pytania prejudycjalnego jako instytucji ochrony praw podatnika w postępowaniach przed polskimi sądami administracyjnymi. W opracowaniu omówiono wybrane pytania prejudycjalne dotyczące podatku od towarów i usług skierowane do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w latach 2016–2022 i ich wpływ na orzecznictwo sądów administracyjnych, stanowisko organów podatkowych oraz zmiany legislacyjne w obszarze prawa podatkowego.
Słowa kluczowe: pytanie prejudycjalne, prawo podatkowe, VAT, ochrona praw podatnika, sądy administracyjne
dr Agnieszka Franczak
The author is an assistant professor at the Institute of Law, Krakow University of Economics, Poland, and a tax adviser (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9393-634X).
dr Jowita Pustuł
The author is an assistant professor at the Department of Financial Law, Jagiellonian University in Krakow, Poland, a tax advisor, and an attorney at law (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0063-7880).
Authors’ contributions:
Agnieszka Franczak – 50%
Jowita Pustuł – 50%
References for Preliminary Rulings as an Institution for the Protection of Taxpayers’ Rights in Proceedings Before Administrative Courts. Selected Issues in the Context of Value Added Tax
This article analyses the application of references for preliminary rulings as an institution for the protection of taxpayers’ rights in proceedings before Polish administrative courts. The article cites selected references for preliminary rulings in the field of VAT submitted to the Court of Justice of the European Union between 2016 and 2022 and their impact on the case law of administrative courts, the position of tax authorities, and legislative amendments in the area of tax law.
Keywords: reference for a preliminary ruling, tax law, VAT, protection of taxpayers’ rights, administrative courts
Bibliografia / References
Allkemper L., Der Rechtsschutz des Einzelnen nach dem EG-Vertrag, Baden-Baden 1995.
Andrzejewska-Czernek I., Wykładnia prawa podatkowego Unii Europejskiej, Warszawa 2012.
Antonów D., Wykładnia prawa podatkowego po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej, Warszawa 2009.
Borchardt K.D. [w:] EUV-AEUV-GRCh-Kommentar, red. C.O. Lenz, K.D. Borchardt, Köln–Wien 2012.
Czekała B., Kromołowski B., Pytania prejudycjalne do trybunału sprawiedliwości Unii Europejskiej w polskim postępowaniu karnym, „Gubernaculum et Administratio” 2015/1.
Groh T., Die Auslegungsbefugnis des EuGH im Vorabentscheidungsverfahren, Berlin 2005.
Kastelik-Smaza A., Pytania prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej a ochrona praw jednostki, Warszawa 2010.
Łukańko B., Pytanie prejudycjalne w sprawie sądowoadministracyjnej, „Studia Prawnoustrojowe” 2020/50.
Mączyński D., Wpływ orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej na stanowienie polskiego prawa podatkowego, Warszawa 2021.
Półtorak N., Procedura prejudycjalna – wprowadzenie i wyrok ETS z 6.10.1982 r. w sprawie 283/81 Srl CILFIT i Lanificio di Gavardo SpA przeciwko Ministero della Sanità, „Europejski Przegląd Sądowy” 2009/8.
Stankiewicz R., Pytania prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej a polskie sądownictwo administracyjne (zagadnienia wybrane), „Studia Iuridica” 2016/66.
Szpunar M. [w:] Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Komentarz, t. 3, red. D. Kornobis-Romanowska, J. Łacny, A. Wróbel, LEX 2012.
Wąsek-Wiaderek M., Wojtaszek-Mik E. (red.), Pytanie prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich, Warszawa 2007.
Wesołowska A., Zasady stosowania obniżonej stawki podatku VAT do dostaw wyrobów cukierniczych. Glosa do wyroku TS z dnia 9 listopada 2017 r., C-499/16, LEX 2017.
dr hab. Krzysztof Lasiński-Sulecki, prof. UMK
Autor jest dyrektorem Ośrodka Studiów Fiskalnych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, członkiem powołanej przez Komisję Europejską VAT Expert Group oraz doradcą podatkowym (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8380-8392).
Decyzja wydana na podstawie art. 108 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług jako dowód w postępowaniu podatkowym dotyczącym prawa do odliczenia
W sprawach dotyczących odpowiedzialności podatkowej uczestników karuzeli podatkowych organy podatkowe wśród środków dowodowych przywołują niejednokrotnie decyzje wydane wobec innych uczestników tych karuzel na podstawie art. 108 ust. 1 ustawy z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług. Jakkolwiek decyzja wydana wobec innego podmiotu stanowi dokument urzędowy i może być dowodem w postępowaniu podatkowym, to posługiwanie się takim dowodem niesie wiele ryzyk. Może nawet skutkować ograniczeniem rudymentarnych praw procesowych podatnika. W artykule omówiono te ryzyka. Wskazano na możliwość naruszenia prawa unijnego wskutek nadmiernego wykorzystania wspomnianych decyzji w postępowaniu wyjaśniającym.
Słowa kluczowe: faktura, pusta faktura, prawo do odliczenia, dokument urzędowy
dr hab. Krzysztof Lasiński-Sulecki, professor of the Nicolaus Copernicus University in Torun
The author is director of the Centre for Fiscal Studies at the Nicolaus Copernicus University in Torun, Poland, a member of the VAT Expert Group set up by the European Commission, and a tax adviser (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8380-8392).
A Decision Issued Pursuant to Article 108 (1) of the Value Added Tax Act as Evidence in Tax Proceedings Concerning the Right of Deduction
In cases involving the tax liability of tax carousel scheme participants, the tax authorities often seek to include in evidence decisions issued against other participants of these carousels pursuant to Article 108(1) of the Act of 11 March 2004 on Value Added Tax. Although a decision issued against another entity constitutes an official document and may be used as evidence in tax proceedings, the use of such evidence carries a number of risks. It may even have the effect of limiting the taxpayer’s fundamental procedural rights. The article discusses these risks. The possibility of infringing EU law as a result of excessive use of the decisions in question in fact-finding proceedings is pointed out.
Keywords: invoice, blank invoice, right of deduction, official document
Bibliografia / References
Bartosiewicz A., VAT. Komentarz, Warszawa 2022.
Bieniek B., Decyzja wydana wobec kontrahenta podatnika jako dowód służący do zakwestionowania prawa do odliczenia podatku naliczonego, „Przegląd Podatkowy” 2020/8.
Brzeziński B., Kalinowski M., Olesińska A. (red.), Ordynacja podatkowa. Komentarz praktyczny, Gdańsk 2017.
Dauter B. [w:] S. Babiarz, R. Hauser, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, J. Rudowski, B. Dauter, Ordynacja podatkowa. Komentarz, Warszawa 2019.
Mariański A. (red.), Ordynacja podatkowa. Komentarz, Legalis 2023.
Matarewicz J., Ustawa o podatku od towarów i usług. Komentarz aktualizowany, LEX 2022.
Michalik T., VAT. Komentarz, Warszawa 2021.
Modzelewski W., Komentarz do ustawy o podatku od towarów i usług. Komentarz, Warszawa 2022, Legalis.
Pietrasz P. [w:] Ordynacja podatkowa. Komentarz, t. 2, Procedury podatkowe. Art. 120–344, red. L. Etel, Warszawa 2022.
dr hab. Wojciech Morawski, prof. UMK
Autor jest kierownikiem Katedry Prawa Finansów Publicznych na Wydziale Prawa i Administracji oraz przewodniczącym Rady Dyscypliny Nauki Prawne Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2396-9434).
Utrudnienia uzyskania interpretacji indywidualnej w związku z przepisami o wymianie informacji podatkowych – gdy cierpimy za cudze grzechy
Artykuł ukazuje przyczyny wprowadzenia mechanizmu wymiany informacji o indywidualnych rulingach podatkowych, wśród których było ich wykorzystywanie jako instrumentu szkodliwej konkurencji podatkowej. Zmiany prawa unijnego skutkowały zmianą polskiego modelu indywidualnych interpretacji podatkowych, w wypadku których konieczne stało się podawanie także danych kontrahentów. Skutkowało to znacznym utrudnieniem dostępu do interpretacji indywidualnych. Zmiany wprowadzone do polskiego prawa mają oparcie w dyrektywie unijnej, ale są one przykładem odpowiedzialności za cudze grzechy – Polska nie wykorzystywała w ten sposób rulingów podatkowych.
Słowa kluczowe: prawo podatkowe, wymiana informacji podatkowych, rulingi podatkowe, interpretacje indywidualne
dr hab. Wojciech Morawski, professor of the Nicolaus Copernicus University in Torun
The author is head of the Department of Public Finance Law at the Faculty of Law and Administration and chair of the Council for the Discipline of Legal Sciences at the Nicolaus Copernicus University in Torun, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2396-9434).
Difficulties in Obtaining a Tax Ruling Because of Tax Information Exchange Rules. When We Suffer for Someone Else’s Sins
The article presents the reasons for the introduction of a mechanism for exchanging information on individual tax rulings, one of which was that they had been used as an instrument of harmful tax competition. Amendments to EU law have resulted in a change to the Polish model of individual tax rulings (interpretations), whereby it has become necessary to provide counterparties’ data as well. This made access to tax rulings much more difficult. The amendments introduced into the Polish law are based on an EU directive, but they are an example of responsibility for other people’s sins, for Poland had not used tax rulings in this way.
Keywords: tax law, tax information exchange, tax rulings, individual interpretations
Bibliografia / References
Balco T., Yeroshenko X., How Are We Doing with BEPS Recommendation in the EU? [w:] Tax Sovereignty in the BEPS Era, red. S.A. Rocha, A. Christians, Alphen aan den Rijn 2017.
Ellis M.J., General Report [w:] Advance Rulings, t. 84b, Cahier de Droit Fiscal International, The Hague 1999.
Givati Y., Resolving Legal Uncertainty: The Unfulfilled Promise of Advance Tax Rulings, „Virginia Tax Review” 2009/29.
Guilloteau F., Linz S., Luxembourg [w:] The International Guide to Advance Rulings, red. D. Sandler, E. Fuks, Amsterdam 1997–2003.
Karnitschnig M., van Daalen R., Business-Friendly Bureaucrat Helped Build Tax Haven in Luxembourg, https://www.wsj.com/articles/luxembourg-tax-deals-under-pressure-1413930593 (dostęp: 27.04.2023 r.).
Marian O.Y., The State Administration of International Tax Avoidance, „Harvard Business Law Review” 2017, t. 7.
Morawski W., Lasiński-Sulecki K., Prejs E., Best practices concerning private tax rulings according to Base Erosion and Profit Shifting (BEPS) Action 5 and Polish Tax Law, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2021/10.
Podsiadło W., Zasada impossibilium nulla obligatio est w orzecznictwie sądów administracyjnych w sprawach podatkowych, cz. 1, „Przegląd Orzecznictwa Podatkowego” 2020/3; cz. 2, „Przegląd Orzecznictwa Podatkowego” 2020/4.
Rivier J.-M., Introduction [w:] Advance Ruling: Practice and Legality, t. 17a, Proceeding of a Seminar held in Cancun, Mexico, in 1992 during the 46th Congress of the International Fiscal Association, Deventer–Boston 1994.
Steichen A., Manuel de droit fiscal. Droit fiscal général, Luxembourg 2006.
The International Guide to Advance Rulings, t. 1–3, red. D. Sandler, E. Fuks, Amsterdam 1997–2003.
prof. dr hab. Adam Nita
Autor jest na kierownikiem Katedry Prawa Finansowego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9554-4267).
Podmiotowość podatkowoprawna nabywcy lub posiadacza wyrobów akcyzowych – zagadnienia dyskusyjne
W ustawie o podatku akcyzowym podmiotowość podatkowoprawna jest przyznawana różnorodnym kategoriom podmiotów obowiązanych z tytułu podatku. Należą do nich w szczególności nabywcy lub posiadacze wyrobów akcyzowych, co do których nie udało się ustalić, że na wcześniejszym etapie obrotu podatek akcyzowy został zapłacony. Taki kształt regulacji prawa krajowego, zdeterminowany treścią dyrektywy 2020/262 sprawia, że powstaje kwestia zarówno charakteru prawnego powinności podatkowej ciążącej na nabywcy lub posiadaczu wyrobu akcyzowego, jak i jej relacji do zobowiązania podatkowego „typowego podatnika podatku akcyzowego” – producenta, importera czy wewnątrzwspólnotowego nabywcy wyrobów akcyzowych. Osobnym zagadnieniem pozostaje zaś materia dobrej wiary nabywcy lub posiadacza wyrobu akcyzowego jako okoliczności, która mogłaby go uwalniać od skonkretyzowanej powinności podatkowej. Normatywnych podstaw do odwoływania się do tego kryterium nie ma zarówno w dyrektywie unijnej, jak i w ustawie krajowej. Autor poszukuje natomiast źródeł doktryny dobrej wiary w Konstytucji RP oraz w unijnej zasadzie proporcjonalności.
Słowa kluczowe: podatek akcyzowy, podmiotowość podatkowoprawna, ukryta odpowiedzialność podatkowa
prof. dr hab. Adam Nita
The author is head of the Department of Financial Law, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Krakow, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9554-4267).
Tax-Law Subjectivity of the Acquirer or Possessor of Excise Goods: Debatable Issues
In the Excise Duty Act, tax-law subjectivity is granted to various categories of entities liable to pay tax. These include, in particular, acquirers or possessors of excise goods in whose respect it has not been possible to establish that excise duty was paid at an earlier stage. Such a form of national law rules, determined by the contents of Directive 2020/262, raises the issue of both the legal nature of the tax obligation borne by the acquirer or possessor of an excise good and its relation to the tax liability of a ‘typical excise duty payer’: the manufacturer, importer or intra-Community acquirer of excise goods. Another issue is the good faith of the acquirer or possessor of an excise good as a circumstance that could relieve them from a specific tax obligation. There is no normative basis for referring to this criterion in either the EU directive or the national statute. Instead, the author looks for sources of the good faith doctrine in the Polish Constitution and in the EU principle of proportionality.
Keywords: excise duty, tax-law subjectivity, disguised tax liability
Bibliografia / References
Flis K., Zasada jednofazowości opodatkowania akcyzą w świetle obowiązującej ustawy akcyzowej, a także poprzedzającej ją ustawy z 2004 r. [w:] Prawo celne i podatek akcyzowy. Kierunki przeobrażeń i zmian, red. P. Stanisławiszyn, T. Nowak, Warszawa 2014.
Hensel A., Steuerrecht, Berlin 1927.
Kalinowski M., Podmioty bierne stosunku podatkowprawnego. Przyczynek do teorii podmiotowości podatkowej, Toruń 2019.
Kostecki A., Elementy konstrukcji instytucji podatkowych [w:] System instytucji prawno-finansowych PRL, t. 3, Instytucje budżetowe, cz. 2, Dochody i wydatki budżetu, red. M. Weralski, Warszawa 1985.
Kruse H.W., Lehrbuch des Steuerrechts, t. 1, Allgemeiner Teil, München 1991.
Kubal R. [w:] Akcyza. Komentarz, red. M. Zimny, Warszawa 2020.
Lasiński-Sulecki K., Morawski W. [w:] Akcyza w prawie Unii Europejskiej. Komentarz, red. K. Lasiński-Sulecki, Warszawa 2014.
Mastalski R., Prawo podatkowe, Warszawa 2021.
Miąsik D., Zasada proporcjonalności [w:] Zasady ustrojowe Unii Europejskiej, t. 2, red. J. Barcz, Warszawa 2010.
Nita A., Domniemanie prawdziwości deklaracji podatkowej i jego znaczenie dowodowe, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2020/4.
Nita A., Konsensualne kształtowanie powinności podatkowej w wyniku wyboru opcji podatkowej, „Kwartalnik Prawa Podatkowego” 2012/1.
Nita A., Stosunek prawnopodatkowy. Obowiązek i zobowiązanie podatkowe, Kraków 1999.
Parulski S., Akcyza. Komentarz, Warszawa 2016.
Podsiadło W., Dobra wiara a opodatkowanie nabywcy lub posiadacza wyrobów akcyzowych na podstawie art. 8 ust. 2 pkt 4 ustawy o podatku akcyzowym, cz. 1, „Przegląd Orzecznictwa Podatkowego” 2019/2.
Wenz, Die steuerliche Rechtsfähigkeit, „Deutsche Steuer-Zeitung und Wirtschaftlicher Beobachter” 1942/1.
dr hab. Agnieszka Grzelak, prof. ALK
Autorka jest profesorką w Kolegium Prawa Akademii Leona Koźmińskiego (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5867-8135).
Kryminalizacja nielegalnego pobytu w Unii Europejskiej – wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 28.04.2011 r., C-61/11 PPU, Hassen El Dridi, alias Soufi Karim
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości w sprawie C-61/11 PPU, El Dridi, ma fundamentalne znaczenie z punktu widzenia relacji między prawem Unii Europejskiej a prawem karnym państw członkowskich. Nie tylko TS wskazał po raz kolejny, że państwa członkowskie w realizacji swoich kompetencji są związane standardami wyznaczonymi przez prawo UE, ale dodał, że w pierwszej kolejności należy zagwarantować efektywność prawu UE – w tym przypadku realizacji procedur przyjętych dla zwalczania nielegalnego pobytu cudzoziemców w państwach członkowskich UE. Krajowe ustawodawstwo karne nie może zagrażać skuteczności przepisów prawa Unii, jak jest w przypadku relacji pomiędzy, z jednej strony, prawem krajowym przewidującym wykroczenie polegające na niezastosowaniu się do wydanego przez organ publiczny nakazu opuszczenia terytorium krajowego w określonym terminie, zagrożone karą pozbawienia wolności, a z drugiej strony, przepisami dyrektywy, które zobowiązują państwa członkowskie do podjęcia wszelkich niezbędnych środków, w tym detencyjnych, celem wykonania decyzji nakazującej powrót, jak również do powstrzymania się od podjęcia środków mogących zagrozić wykonaniu tej decyzji.
Słowa kluczowe: dyrektywa powrotowa, krymigracja, nielegalna migracja, sankcja karna
dr hab. Agnieszka Grzelak, professor of the Kozminski University
The author is an associate professor at the College of Law, Kozminski University in Warsaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5867-8135).
Criminalization of Illegal Stay in the European Union. Introduction and Judgment of the Court of Justice of 28 April 2011, C-61/11 PPU, El Dridi alias Soufi Karim
The judgment of the Court of Justice in case C-61/11 PPU, El Dridi, is of fundamental importance from the point of view of the relationship between European Union law and the criminal law of the Member States. Not only did the CJ once again indicate that the Member States are bound by the standards set by EU law in the exercise of their competences, but it added that the effectiveness of EU law should be guaranteed in the first place. In this case, it concerned the implementation of procedures adopted to combat the illegal stay of foreigners in EU Member States. National criminal legislation must not jeopardize the effectiveness of provisions of EU law, as is the case of the relationship between, on the one hand, national law providing for an offence of failure to comply with an order issued by a public authority to leave the national territory within a certain period, which offence is punishable by a custodial sentence, and, on the other hand, the provisions of the Directive, which oblige the Member States to take all necessary measures, including detention, to enforce a return decision, and to refrain from taking measures that could jeopardize the enforcement of that decision.
Keywords: Return Directive, crimmigration, illegal migration, criminal sanction
Bibliografia / References
Acosta D., The good, the bad and the ugly in EU migration law: Is the European Parliament becoming bad and ugly? (The Adoption of Directive 2008/15: The Returns Directive)’, „European Journal of Migration and Law” 2009/1.
Annoni A., Reshaping Criminalisation of Irregular Migration in Italy: The Impact of EU Law Beyond the El Dridi Judgment [w:] The Court of Justice and European Criminal Law. Leading cases in a contextual Analysis, red. V. Mitsilegas, A. di Martino, L. Mancano, Oxford 2019.
Baldaccini A., The return and removal of irregular migrants under EU law: An analysis of the Returns Directive, „European Journal of Migration and Law” 2009/1.
Gatta G.L., Zirulia S., Mitsilegas V., Controlling Immigration Through Criminal Law. European and Comparative Perspectives on „Crimmigration”, London 2021.
Geddes A., Migration: differentia institutionalisation and its effects [w:] Policy Change in the Area of Freedom, Security and Justice. How EU institutions matter, red. F. Trauner, A. Ripoll Servant, Oxon-New York 2014.
Górski M., Glosa do wyroku TS z dnia 28 kwietnia 2011 r., C-61/11 PPU, LEX 2011.
Grzelak A., Unia Europejska a prawo karne, Warszawa 2002.
Hernandez Garcia C.G., Crimmigration Law, American Bar Association 2022.
Lutz F., The Negotiations on the Return Directive. Comments and materials, Nijmegen 2010.
Rosa R., Case Note: The Achughbabian Case: Impact of the Return Directive on National Criminal Legislation, „Diritto Penale Contemporaneo” 2012, https://ssrn.com/abstract=1998324 (dostęp: 24.04.2023 r.).
Rosenberg-Rubins R., Crimmigration Under International Protection. Constructing Criminal Law as Governmentality, Taylor&Francis 2023.
Strąk K., Pojęcie ryzyka ucieczki w prawie azylowym i imigracyjnym Unii Europejskiej, „Europejski Przegląd Sądowy” 2018/3.
Strąk K., Polityka Unii Europejskiej w zakresie powrotów. Aspekty prawne, Warszawa 2019.
Szostak M., Wiśniewska-Paź B., Zarychta K., Krymigracja, kryminalizacja migracji a abolicja nieregularnej migracji, „Studia Sociologica” 2019/11.
Vavoula N., C-61/11 PPU – El Dridi. Criminalistation of Irregular Migration in the EU: The Impact of El Drid [w:] The Court of Justice and European Criminal Law. Leading cases in a contextual analysis, red. V. Mitsilegas, A. Di Martino, L. Mancano, Oxford 2019.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego – dr Michalina Szpyrka (autorka jest adiunktem w Zakładzie Prawa Europejskiego Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk oraz starszym asystentem sędziego w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego, ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7678-5287).
Case law of the Supreme Court – dr Michalina Szpyrka (the author is an assistant professor in the Department of European Law at the Institute of Law Studies of the Polish Academy of Sciences and a senior judge’s assistant at the Labour Law and Social Security Chamber of the Supreme Court, Poland, ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7678-5287).
Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego – dr Robert Talaga (autor jest asesorem w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Poznaniu, ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5281-2188).
Case law of the Supreme Administrative Court – dr Robert Talaga (the author is an assessor at the Provincial Administrative Court in Poznań, Poland, ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5281-2188).
Zamów prenumeratę: https://www.profinfo.pl/czasopisma
