Utracenie prawa do zasiłku chorobowego z uwagi na wykonywanie pracy zarobkowejPiotr Prusinowski
doktor habilitowany, Prezes Sądu Najwyższego; Katedra Prawa Pracy i Prawa Socjalnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5805-9908
Utracenie prawa do zasiłku chorobowego z uwagi na wykonywanie pracy zarobkowej
Utracenie prawa do zasiłku z uwagi na wykonywanie pracy zarobkowej zostało uregulowane w art. 17 ust 1 ustawy z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Konstrukcja ta posiada właściwości represyjne. Z tego względu nie jest jednolicie postrzegana w orzecznictwie. Źródłem wątpliwości jest również niejednoznaczne znaczenie określenia „praca zarobkowa”. W ostatnich dwóch latach dotychczasowe rygorystyczne orzecznictwo Sądu Najwyższego uległo złagodzeniu. Zmiana ta akcentuje funkcjonalną relację zachodzącą między rozmiarem „pracy zarobkowej” a zakresem sankcji, czyli utraceniem prawa do zasiłku „za cały okres” zwolnienia od pracy. Z jednej strony odstępstwo od wykładni językowej jest – co do zasady – niedopuszczalne w prawie ubezpieczeń społecznych, z drugiej zaś, zważywszy na wspomnianą relację, wydaje się aksjologicznie usprawiedliwione.
Słowa kluczowe: zasiłek chorobowy, praca zarobkowa, ubezpieczony, pracownik
Piotr Prusinowski
doctor habilitatus, President of the Supreme Court; Department of Labour Law and Social Law, Faculty of Law and Administration, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5805-9908
Loss of the entitlement to sickness benefit due to the performance of gainful employment
The forfeiture of the right to sickness benefit due to the performance of gainful employment is regulated in Article 17, para. 1 of the Act on Financial Benefits from Social Insurance in the Case of Sickness and Maternity of 25 June 1999. This construct has repressive properties. Therefore, it is not uniformly perceived in case law. The ambiguous meaning of the term ‘gainful employment’ is also a source of doubt. Over the past two years, the Supreme Court’s rigorous judgments to date have softened. This change emphasizes the functional relationship between the extent of ‘gainful employment’ and the scope of the sanction, namely the loss of the right to a benefit ‘for the entire period’ of being off work. On the one hand, a deviation from the linguistic interpretation is, in principle, inadmissible in the Act on the Social Insurance System, while, on the other, given the aforementioned relationship, it seems axiologically justified.
Keywords: sickness benefit, gainful employment, insured, employee
Bibliografia / References
Babińska-Górecka R., Czasowa niezdolność do pracy w kontekście przesłanki utraty prawa do zasiłku chorobowego z powodu wykonywania pracy zarobkowej (art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej), „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2023/2.
Gersdorf M. [w:] Społeczne ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe. Komentarz, red. M. Gersdorf, B. Gudowska, Warszawa 2012.
Jabłoński A., Prawo do zasiłku chorobowego osoby wykonującej równocześnie pracę w ramach kilku tytułów ubezpieczenia [w:] Z zagadnień prawa pracy i prawa socjalnego. Księga jubileuszowa Profesora Herberta Szurgacza, red. Z. Kubot, T. Kuczyński, Warszawa 2011.
Kała D.P., Glosa do wyroku SN z dnia 14 maja 2009 r., I UK 351/08, „Państwo i Prawo” 2013/1.
Kuźniar J., Prawo do zasiłku chorobowego i jego utrata, „Przegląd Ubezpieczeń Społecznych i Gospodarczych” 2000/6.
Ostaszewski W., Glosa do wyroku SN z dnia 19 lutego 2021 r., I USKP 12/21, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2022/10.
Prusinowski P., Wykonywanie pracy zarobkowej jako przyczyna pozbawienia prawa do zasiłku chorobowego, „Z Zagadnień Zabezpieczenia Społecznego” 2011/3.
Prusinowski P., Utrata prawa do zasiłku chorobowego. Glosa do wyroku SN z dnia 6 lutego 2014 r., II UK 274/13, „Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa” 2015/1.
Przybyłowicz A., Wykonywanie pracy zarobkowej a prawo do zasiłku chorobowego w polskim i niemieckim prawie ubezpieczeń społecznych [w:] Prawo pracy i prawo socjalne. Teraźniejszość i przyszłość. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Herbertowi Szurgaczowi, red. R. Babińska-Górecka, A. Przybyłowicz, K. Stopka, A. Tomanek, Warszawa 2021.
Salwa Z., Nowe przepisy o zasiłkach chorobowych, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 1999/9.
Stopka K., Świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Komentarz, Warszawa 2022.
Justyna Sadowska
doktor nauk prawnych, notariusz w Sieradzu, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6302-995X
Postępowanie cywilne w przedmiocie transplantacji ex mortuo – postulaty de lege ferenda
W artykule omówiono zagadnienia dotyczące postępowania w przedmiocie wyrażenia stanowiska przez sąd rodzinny na pobranie komórek, tkanek i narządów, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że zgon nastąpił w wyniku czynu niedozwolonego stanowiącego przestępstwo, a postępowanie jest prowadzone przeciwko nieletniemu (transplantacja ex mortuo). Główna teza opracowania sprowadza się do stwierdzenia, że regulacja przedmiotowego postępowania nie odpowiada funkcjom transplantacji. Poczynione uwagi krytyczne posłużyły do sformułowania postulatów de lege ferenda w zakresie pożądanych zmian analizowanego postępowania. W pierwszej kolejności przedstawiono problematykę charakteru prawnego przedmiotowego postępowania. Następnie omówiono jurysdykcję krajową sądów polskich do orzekania w tym postępowaniu oraz jego wszczęcie. W dalszej kolejności dokonano analizy czynności postępowania w przedmiocie wyrażenia stanowiska przez sąd rodzinny. Zaprezentowano także wielość form sprzeciwu na pobranie komórek, tkanek lub narządów po śmierci.
Słowa kluczowe: transplantacja ex mortuo, postępowanie cywilne, szybkość postępowania, stanowisko sądu rodzinnego w przedmiocie pobrania komórek, tkanek lub narządów
Justyna Sadowska
doctor of law, notary public in Sieradz, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6302-995X
Civil proceedings in cases of ex mortuo transplantation – de lege ferenda postulates
The article discusses the proceedings on the position of the Family Court on taking cells, tissues and organs in the case of a reasonable suspicion that death was caused by an illegal act constituting a crime and legal proceedings are being conducted against a minor (ex mortuo transplantation). The main thesis of this article boils down to the assertion that the regulation of the proceedings does not reflect the functions of transplantation. Critical remarks were used to formulate de lege ferenda postulates with regard to the desirable changes in the proceedings under review. Issues of a legal nature regarding the proceedings in question are presented first. This is followed by a discussion of the national jurisdiction of the Polish courts to initiate and adjudicate in these proceedings. The proceedings on issuing a position of the family court are then analysed. The article also presents a multitude of forms of objection to taking cells, tissues or organs after death.
Keywords: ex mortuo transplantation, civil proceedings, speed of proceedings, position of the family court on taking cells, tissues and organs
Bibliografia / References
Broniewicz W., Marciniak A., Kunicki I., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2023.
Dolecki H., Postępowanie cywilne. Zarys wykładu, Warszawa 2015.
Duda J., Cywilnoprawna problematyka transplantacji medycznej, Warszawa 2011.
Gałęska-Śliwka A., Transplantacja ex mortuo z udziałem małoletniego, „Prawo i Medycyna” 2013/1–2.
Guzik-Makaruk E., Transplantacja organów, tkanek i komórek w ujęciu prawnym i kryminologicznym, Białystok 2008.
Haberko J., Koniec życia a kres podmiotowości prawnej człowieka. Kilka uwag na temat, czy prawnik i lekarz zrozumieją się „stwierdzając zgon”, „Prawo i Medycyna” 2007/27.
Haberko J. [w:] J. Haberko, I. Uhrynowska-Tyszkiewicz, Ustawa o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów. Komentarz, Warszawa 2014.
Jodłowski J. [w:] J. Jodłowski, Z. Resich, J. Lapierre, T. Misiuk-Jodłowska, K. Weitz, Postępowanie cywilne, Warszawa 2014.
Kędziora R., Odpowiedzialność karna lekarza w związku z wykonywaniem czynności medycznych, Warszawa 2009.
Lisiewski M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. Z. Resich, W. Siedlecki, Warszawa 1975.
Masternak M., Napiórkowska J., Transport organów, czyli gdy liczy się każda sekunda [w:] TransLogistics 2014. Zbiór prac uczestników X Ogólnopolskiego Forum Studentów Transportu i Logistyki, red. W. Włodek, P. Szpręglewska, M. Zięba, A. Żelazek, Wrocław 2014.
Nagalska I., Zastosowanie konstrukcji zgody domniemanej na pobranie komórek, tkanek i narządów ex mortuo w celu leczniczym – zasada ogólna polskiego ustawodawstwa transplantacyjnego, „Prawo i Medycyna” 2016/4.
Nowak P.G., Pobieranie narządów od zmarłych. Ocena porównawcza polskiej regulacji braku sprzeciwu oraz Systemu Aktywnej Rejestracji Dawców, „Prawo i Medycyna” 2015/3.
Sadowska J., Postępowanie cywilne w sprawach z zakresu transplantacji, Warszawa 2023.
Siedlecki W., Świeboda Z., Postępowanie nieprocesowe, Warszawa 2001.
Studzińska J. [w:] P. Cioch, J. Studzińska, Postępowanie cywilne, Warszawa 2012.
Tanenbaum M., Zakres autonomii osób fizycznych w możliwości dysponowania komórkami, tkankami i narządami dla celów transplantologicznych za życia oraz na wypadek śmierci, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo” 2009/308 (3161).
Wójcik M.P. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Tom II. Komentarz do art. 730–1217, red. A. Jakubecki, Warszawa 2017.
Zoń K.M., Sprzeciw na pobranie komórek, tkanek lub narządów post mortem w przypadku osób małoletnich [w:] Non omnis moriar. Osobiste i majątkowe aspekty prawne śmierci człowieka. Zagadnienia wybrane, red. J. Gołaczyński, J. Mazurkiewicz, J. Turłukowski, D. Karkut, Wrocław 2015.
Jarosław Kasiński
doktor nauk prawnych, Katedra Postępowania Karnego i Kryminalistyki, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Łódzki, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2953-1625
O ściganiu przestępstwa groźby karalnej – nowy art. 12 § 4 k.p.k. i jego konsekwencje procesowe
W artykule zaprezentowano przepis art. 12 § 4 Kodeksu postępowania karnego wprowadzony na mocy ustawy o zmianie ustawy z 7.07.2022 r. o zmianie Kodeksu karnego oraz niektórych innych ustaw. Uwagi te dotyczą przestępstwa groźby karalnej, którego sposób ścigania uległ zmianie. Wspomniana nowelizacja przyznała prokuratorowi prawo wszczynania i prowadzenia postępowania bez wniosku o ściganie w sprawie o przestępstwo groźby karalnej. W artykule omówiono przesłanki zastosowania art. 12 § 4 Kodeksu postępowania karnego. Autor ocenia ten przepis i potrzebę jego wprowadzenia, dochodząc do wniosku, że wprowadzone zmiany nie zostały należycie przedyskutowane i osłabiają pozycję pokrzywdzonego w postępowaniu karnym.
Słowa kluczowe: groźba karalna, tryb ścigania, wniosek o ściganie, interes społeczny
Jarosław Kasiński
doctor of law, Department of Criminal Proceedings and Forensic Science, Faculty of Law and Administration, University of Łódź, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2953-1625
On prosecution for the offence of a criminal threat – new Article 12 § 4 of the Criminal Procedures Code and its procedural consequences
The article discusses the provision of Article 12 § 4 of the Criminal Procedures Code introduced under the Act amending the Penal Code and certain other acts of 7 July 2022. These comments apply to the offence of a criminal threat, the method of prosecution for which has changed. This amendment granted the prosecutor the right to initiate and handle proceedings without a request for prosecution in the case of an offence of a criminal threat. The article discusses the premises for applying Article 12 § 4 of the Criminal Procedures Code. The author assesses this provision and the need to implement it, arriving at the conclusion that the amendments that were introduced were not discussed properly and weaken the position of the aggrieved party in criminal proceedings.
Keywords: criminal threat, mode of prosecution, request for prosecution, public interest
Bibliografia / References
Banaszak P., Ocena zmiany trybu ścigania sprawcy przestępstwa zgwałcenia. Analiza teoretyczno-empiryczna, https://iws.gov.pl/wp-content/uploads/2018/11/IWS-Banaszak-P.-Ocena-zmiany-trybu-%C5%9Bcigania-sprawcy-przest%C4%99pstwa-zgwa%C5%82cenia.pdf.
Bańko M. (red.), Inny słownik języka polskiego PWN, t. 1, A...Ó, Warszawa 2000.
Bojarski T., Uwagi o ściganiu z oskarżenia prywatnego i na wniosek [w:] Współczesny polski proces karny. Księga ofiarowana Profesorowi Tadeuszowi Nowakowi, red. S. Stachowiak, Poznań 2002.
Daszkiewicz W., Proces karny. Część ogólna, Warszawa – Poznań 1994.
Dubisz S. (red.), Wielki słownik języka polskiego PWN, t. 3, O–Q, Warszawa 2018.
Dudka K. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. K. Dudka, Warszawa 2020.
Eichstaedt K. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. 1, Art. 1–424, red. D. Świecki, Warszawa 2022.
Górniok O. [w:] O. Górniok i in., Kodeks karny. Komentarz, Gdańsk 2002/2003.
Grajewski J., Przebieg procesu karnego, Warszawa 2005.
Grajewski J., Ściganie na wniosek pokrzywdzonego w świetle projektów kodyfikacji prawa karnego, „Państwo i Prawo” 1992/6.
Grzegorczyk T., Kodeks postępowania karnego, t. 1, Artykuły 1–467, Warszawa 2014.
Grzegorczyk T., Ściganie na wniosek w systemie trybów ścigania karnego, „Państwo i Prawo” 1987/1.
Grzegorczyk T., Tryby ścigania karnego [w:] System Prawa Karnego Procesowego, red. P. Hofmański, Zagadnienia ogólne, t. 1, cz. 2, red. P. Hofmański, Warszawa 2013.
Grzegorczyk T., Tylman J., Polskie postępowanie karne, Warszawa 2014.
Grzegorczyk T., Wniosek o ściganie [w:] System Prawa Karnego Procesowego, red. P. Hofmański, t. 4, Dopuszczalność procesu, red. M. Jeż-Ludwichowska, A. Lach, Warszawa 2015.
Kosonoga J. [w:] Kodeks postępowania karnego, t. 1, Komentarz do art. 1–166, red. R.A. Stefański, S. Zabłocki, Warszawa 2017.
Lachowski J. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2020.
Marszał K., Ingerencja prokuratora w sprawy o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego w nowym kodeksie postępowania karnego [w:] Nowe prawo karne procesowe. Zagadnienia wybrane. Księga ku czci profesora Wiesława Daszkiewicza, red. T. Nowak, Poznań 1999.
Mozgawa M. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. M. Mozgawa, Warszawa 2023.
Nazar-Gutowska K., Groźba bezprawna w polskim prawie karnym, Warszawa 2012.
Stachowiak S., Gerecka-Żołyńska A., Libertowski P., Żbikowska M., Uwagi o trybach ścigania przestępstw w polskim postępowaniu karnym [w:] Z problematyki funkcji procesu karnego, red. T. Grzegorczyk, J. Izydorczyk, R. Olszewski, Warszawa 2013.
Stefański R.A. [w:] Kodeks postępowania karnego, t. 1, Komentarz do art. 1–166, red. R.A. Stefański, S. Zabłocki, Warszawa 2017.
Waltoś S., Hofmański P., Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2020.
Wojciechowska J. [w:] Przestępstwa przeciwko wolności, wolności sumienia i wyznania, wolności seksualnej i obyczajności oraz czci i nietykalności cielesnej. Rozdziały XXIII, XXIV, XXV i XXVII Kodeksu karnego. Komentarz, red. B. Kunicka-Michalska, J. Wojciechowska, Warszawa 2001.
Katarzyna Siczek
doktor, adiunkt, Katedra Prawa Publicznego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Radomski; sędzia Sądu Rejonowego w Radomiu, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6904-6523
Problemy z rzetelnością postępowań w sprawie o odszkodowania za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie w polskim procesie karnym
Uregulowane w art. 58 Kodeksu postępowania karnego (k.p.k.) postępowanie o odszkodowanie za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie ma doniosłe znaczenie z perspektywy ochrony fundamentalnego prawa podmiotowego do wolności osobistej. Z tego względu musi cechować je rzetelność proceduralna, prowadząca do pełnej kompensacji szkód wynikłych z błędów przy sprawowaniu sprawiedliwości w sprawach karnych. Tymczasem pojawia się wiele zastrzeżeń co do przepisów regulujących właściwość sądu w tej kategorii spraw, których autorzy formułują pogląd, że nie są one zgodne ze standardami bezstronności obiektywnej sądu. Obok uwag o charakterze doktrynalnym czy postulatów de lege ferenda problematyczna jest również rozbieżność wykładni przepisów o właściwości sądu na płaszczyźnie stosowania prawa przez poszczególne sądy, a w szczególności relacja art. 554 § 1 k.p.k. i art. 442 Kodeksu postępowania cywilnego czy też stosowanie tego drugiego przepisu w zw. z art. 558 k.p.k. Artykuł stanowi próbę usystematyzowania problematyki związanej z nowymi przepisami o reprezentacji Skarbu Państwa i ich wpływu na poziom gwarancji proceduralnych bezstronności sądu, by w efekcie doprowadzić do konkluzji w formie prezentacji kierunków możliwego rozwiązania istniejącego problemu.
Słowa kluczowe: rzetelny proces, prawo do wolności osobistej i bezpieczeństwa, realne prawo do odszkodowania, bezstronność
Katarzyna Siczek
doctor of law, assistant professor, Department of Public Law, Faculty of Law and Administration, University of Radom, judge of the District Court in Radom, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6904-6523
Problems with fairness of proceedings regarding compensation for wrongful conviction, temporary arrest or detention in Polish criminal proceedings
The proceedings governed by Article 58 of the Polish Criminal Procedures Code regarding compensation for wrongful conviction, temporary arrest or detention are of particular significance from the point of view of the protection of fundamental personal rights regarding personal freedom. For this reason, they must feature procedural reliability leading to full compensation for damage arising from errors in the administration of justice in criminal cases. Meanwhile, numerous reservations arise with respect to the regulations governing the jurisdiction of the court in this category of cases, the authors of which formulate the view that they are inconsistent with the standards of a court’s objective impartiality. In addition to the doctrinal comments and de lege ferenda postulates, the divergent interpretation of the provisions on court jurisdiction with regard to the application of the law by individual courts, especially the relationship between Article 554 § 1 of the Criminal Procedures Code and Article 442 of the Civil Procedures Code or the application of the latter provision in connection with Article 558 of the Criminal Procedures Code, is also problematic. The article is an attempt to put order to the issues related to the new provisions on the representation of the State Treasury and their impact on the level of guarantees of the court’s procedural impartiality in order to therefore bring about a conclusion in the form of the presentation of the directions of a possible solution to the existing problem.
Keywords: fair trial, right to personal freedom and security, enforceable right to compensation, impartiality
Bibliografia / References
Boratyńska K., Czarnecki P. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. A. Sakowicz, Legalis 2023.
Bujak I., Sawko E., Zawiślak K., Sędziów uwag kilka w związku z projektem zmian ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych (FORUM), „Monitor Prawniczy” 2009/15.
Dziurda M., Przekazanie sprawy innemu sądowi na podstawie art. 44[2] KPC, „Monitor Prawniczy” 2022/15.
Dziurda M., Reprezentacja Skarbu Państwa w procesie cywilnym, Kraków 2005.
Feliga P. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Art. 1–45816. Tom I, red. T. Szanciło, Legalis 2023.
Gostyński Z (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. 2, Kraków 1998.
Nowak C., Prawo do rzetelnego procesu sądowego w świetle EKPC i orzecznictwa ETPC [w:] Rzetelny proces karny, red. P. Wiliński, Warszawa 2009.
Nowicki M.A., Wokół Konwencji Europejskiej, Warszawa 2017.
Partyk A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Postępowanie procesowe, red. O. Piaskowska, LEX 2022.
Pradel J., Rzetelny proces w europejskim prawie karnym, „Prokuratura i Prawo” 1996/9.
Przewodnik w zakresie stosowania art. 6 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, Rada Europy, Strasburg 2019.
Skorupka J., Sposób ukształtowania procedury karnej jako element bezstronności obiektywnej (zewnętrznej) sądu, „Palestra” 2021/7–8.
Świecki D., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. 2, Warszawa 2017.
Świecki D., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. 2, LEX 2022.
Wiącek M., Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości, https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-sprawy-odszkodowacze-zagrozenie-brak-bezstronnosci-sadu-ms.
Zbigniew Gąszczyk-Ożarowski
doktor nauk medycznych, biegły sądowy z zakresu medycyny sądowej i analizy śladów krwawych przy Sądzie Okręgowym w Bielsku-Białej, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7911-0808
Tajemnica lekarza biegłego poliszynela
W artykule omówiono zagadnienie tajemnicy zawodowej lekarza biegłego. Porównano poprzednie i obecne uregulowania ustawowe oraz dokonano analizy pojęć tajemnicy lekarskiej, świadczenia zdrowotnego i pacjenta. W świetle rezultatów wykładni językowej, systemowej i funkcjonalnej wydanie opinii przez lekarza biegłego nie stanowi udzielenia świadczenia zdrowotnego. Lekarz biegły zatem nie jest związany tajemnicą zawodową co do okoliczności, które poznaje w związku z wykonywaniem czynności biegłego. Jest to luka w prawie, wymagająca interwencji ustawodawcy.
Słowa kluczowe: lekarz biegły, luka w prawie, opinia lekarza biegłego, pacjent, świadczenie zdrowotne, tajemnica lekarska
Zbigniew Gąszczyk-Ożarowski
medical doctor, court expert on forensic medicine and blood stain analysis at the Regional Court in Bielsko-Biała, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7911-0808
Public knowledge of a medical expert’s professional confidentiality
The article discusses the matter of a medical expert’s professional confidentiality. It compares the previous and current statutory regulations and examines notions of medical confidentiality, a healthcare service and the patient. According to the results of their linguistic, systemic and functional interpretations, an opinion provided by a medical expert in judicial proceedings cannot be considered a healthcare service. Therefore, a medical expert is not bound by professional confidentiality with respect to circumstances about which he learns while performing his duties as an expert. This is a loophole in the law which requires the legislator’s intervention.
Keywords: medical expert, loophole in the law, opinion of a medical expert, patient, healthcare service, medical confidentiality
Bibliografia / References
Asłanowicz P., Cywilna odpowiedzialność lekarza [w:] T. Cyprian, P. Asłanowicz, Karna i cywilna odpowiedzialność lekarza, Kraków 1949.
Bańko M. (red.), Inny słownik języka polskiego, t. 2, P–Ż, Warszawa 2000.
Barak A., Purposive Interpretation in Law, Princeton 2005.
Berent J., Obszar działania medycyny sądowej [w:] Medycyna sądowa, t. 1: Tanatologia i traumatologia sądowa, red. G. Teresiński, Warszawa 2019.
Bloch A., Prawo lekarskie. Komentarz: teksty ustaw i rozporządzeń – przepisy związkowe – orzecznictwo – okólniki ministerjalne, Kraków 1936.
Boratyńska M., Konieczniak P., Standardy wykonywania zawodu lekarza [w:] Prawo medyczne, red. L. Kubicki, Wrocław 2003.
Boratyńska M., Konieczniak P., Zakres pojęcia wykonywania zawodu lekarza [w:] Prawo medyczne, red. L. Kubicki, Wrocław 2003.
Boratyńska M., Konieczniak P., Zasady prawa medycznego. Podstawy i przesłanki legalności czynności medycznych [w:] System prawa medycznego, red. E. Zielińska, t. 2, cz. 1, Regulacja prawna czynności medycznych, red. M. Boratyńska, P. Konieczniak, Warszawa 2019.
Bratoszewski J., Kocon W., Żebrowski W., Poradnik biegłego sądowego, Warszawa 1964.
Bujny J., Prawa pacjenta: między autonomią a paternalizmem, Warszawa 2007.
Burdzik M., Lekarz w procesie karnym jako gwarant tajemnicy lekarskiej, Warszawa 2021.
Cieślak M., Biegły psychiatra i jego stanowisko w polskim procesie karnym [w:] M. Cieślak, K. Spett, W. Wolter, Psychiatria w procesie karnym, Warszawa 1968.
Cyprian T., Karna odpowiedzialność lekarza [w:] T. Cyprian, P. Asłanowicz, Karna i cywilna odpowiedzialność lekarza, Kraków 1949.
Czajkowski K., Odpowiedzialność karna lekarza, Warszawa 1965.
Czerwiński S., Zawodowa tajemnica lekarska, „Lekarz Polski” 1927/2.
Dercz M., Rek T. [w:] M. Dercz, T. Rek, Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej: komentarz, Warszawa 2007.
Dercz M. [w:] M. Dercz, T. Rek, Ustawa o działalności leczniczej: komentarz, Warszawa 2014.
Doroszewski W. (red.), Słownik języka polskiego, t. 6, P–Prę, Warszawa 1964.
Drabik L. (red.), Wielki słownik języka polskiego PWN, t. 3, O–Q, Warszawa 2018.
Dubisz S. (red.), Uniwersalny słownik języka polskiego, t. 3, O–Q, Warszawa 2003.
Dunaj B. (red.), Współczesny słownik języka polskiego, t. 2, O–Ż, Warszawa 2007.
Filar M., Lekarskie prawo karne, Warszawa 1990.
Górski A., Wykonywanie zawodu lekarza a prawo karne, Warszawa 2019.
Grochowski M., Składnia wyrażeń polipredykatywnych (zarys problematyki) [w:] Gramatyka współczesnego języka polskiego, t. 2, Składnia, red. Z. Topolińska, Warszawa 1984.
Grochowski M., Kisiel A., Żabowska M., Słownik gniazdowy partykuł polskich, Kraków 2014.
Grzywo-Dąbrowski W., Zarys medycyny sądowej z atlasem o 62 ilustracjach i 2 tablicach barwnych, Lwów 1924.
Hajdukiewicz D., Odpowiedzialność karna lekarza za błąd organizacyjny, Warszawa 2019.
Hansen E., Tajemnica prywatna pacjenta, „Archiwum Medycyny Sądowej, Psychiatrii Sądowej i Kryminalistyki” 1958/10.
Huk A., Tajemnica zawodowa lekarza w procesie karnym, Warszawa 2006.
Kalinowski S., Opinia biegłego w postępowaniu karnym, Warszawa 1972.
Kapko M. [w:] Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty: komentarz, red. E. Zielińska, Warszawa 2008.
Karkowska D., Prawa pacjenta, Warszawa 2004.
Karkowska D., Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, Warszawa 2012.
Kędziora R., Odpowiedzialność karna lekarza w związku z wykonywaniem czynności medycznych, Warszawa 2009.
Kmieciak B., Pacjent i jego status prawny [w:] System prawa medycznego, red. E. Zielińska, t. 1, Pojęcie, źródła i zakres prawa medycznego, red. R. Kubiak, L. Kubicki, Warszawa 2018.
Konieczniak P., Prawa pacjenta [w:] System prawa medycznego, red. E. Zielińska, t. 2, cz. 1, Regulacja prawna czynności medycznych, red. M. Boratyńska, P. Konieczniak, Warszawa 2019.
Kopaliński W., Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem, Warszawa 2007.
Kubiak R., Prawo medyczne, Warszawa 2014.
Kubiak R., Tajemnica medyczna [w:] System prawa medycznego, red. E. Zielińska, t. 2, cz. 1, Regulacja prawna czynności medycznych, red. M. Boratyńska, P. Konieczniak, Warszawa 2019.
Kubicki L., Nowy rodzaj odpowiedzialności karnej lekarza (przestępstwo z art. 192 k.k.), „Prawo i Medycyna” 2000/8.
Kulesza W., Odpowiedzialność karna lekarza [w:] W. Wanatowska, W. Kulesza, Odpowiedzialność prawna lekarza, Warszawa 1988.
Kulesza W., AIDS a prawnokarne problemy tajemnicy lekarskiej [w:] AIDS a prawo karne, red. A. Szwarc, Poznań 1996.
Kunicka-Michalska B., Ochrona tajemnicy zawodowej w polskim prawie karnym, Warszawa 1972.
Malczewska M. [w:] Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty: komentarz, red. E. Zielińska, Warszawa 2014.
Manczarski S., Medycyna sądowa: podręcznik dla studentów, Warszawa 1966.
Mokrzycka A., Miejsce świadczeniobiorców w infrastrukturze zdrowia publicznego, analiza prawno-systemowa, „Zdrowie Publiczne” 2002/2.
Morawski L., Zasady wykładni prawa, Toruń 2010.
Nesterowicz M., Prawo medyczne: odpowiedzialność cywilna lekarza, odpowiedzialność cywilna zakładu leczniczego, akty prawne, Toruń 1994.
Nesterowicz M., Prawo medyczne, Toruń 2010.
Nisenson J., Siewierski M., Kodeks karny i prawo o wykroczeniach z komentarzem i orzecznictwem Sądu Najwyższego do dnia 30 listopada 1934 roku wraz z przepisami wprowadzającymi i utrzymanemi w mocy przepisami uchylonych kodeksów karnych, Warszawa 1935.
Nosko J., Pojęcie świadczenia zdrowotnego w świetle uregulowań prawnych, „Zdrowie Publiczne” 1999/10.
Olbrycht J.S., Medycyna sądowa w procesie karnym, Warszawa 1964.
Ogiegło L. [w:] Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty: komentarz, red. L. Ogiegło, Warszawa 2010.
Polański K. (red.), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Ossolineum 2003.
Ponczek D., Prawa pacjenta w Polsce, Łódź 1999.
Popielski B., Orzecznictwo lekarskie, Warszawa 1981.
Radzicki J., Ryzyko zabiegów lekarskich w prawie karnym, Warszawa 1967.
Rejman G., Odpowiedzialność karna lekarza, Warszawa 1991.
Safjan M., Prawo i medycyna: ochrona praw jednostki a dylematy współczesnej medycyny, Warszawa 1998.
Safjan M., Problemy prawne tajemnicy lekarskiej, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 1995/1.
Sawicki J., Błąd sztuki przy zabiegu leczniczym w prawie karnym, Warszawa 1965.
Sawicki J., Tajemnica zawodowa lekarza i dziennikarza w prawie karnym, Warszawa 1960.
Sośniak M., Cywilna odpowiedzialność lekarza, Warszawa 1989.
Szymczak M. (red.), Słownik języka polskiego PWN, t. 2, L–P, Warszawa 1995.
Tobor Z., W poszukiwaniu intencji prawodawcy, Warszawa 2013.
Tymiński R., Wykonywanie zawodu lekarza i lekarza dentysty: aspekty administracyjnoprawne, Warszawa 2019.
Wachholz L., Podręcznik medycyny sądowej z uwzględnieniem ustawodawstwa austryackiego, niemieckiego i rosyjskiego dla użytku uczniów, lekarzy i prawników, Kraków 1899.
Wertheim B., Kilka uwag z dziedziny odpowiedzialności prawnej lekarzy, „Palestra” 1939/6.
Wilmowska-Pietruszyńska A., Orzecznictwo lekarskie dla lekarzy oraz studentów wydziałów lekarskich i wydziałów lekarsko-stomatologicznych akademii medycznych, Wrocław 2001.
Wojtczak K., Rozważania nad pojęciem pacjenta [w:] Jednostka w demokratycznym państwie prawa, red. J. Filipek, Bielsko-Biała 2003.
Wróblewski J., Przepisy odsyłające [w:] Jerzy Wróblewski: pisma wybrane, red. M. Zirk-Sadowski, Warszawa 2015.
Zakrzewski T., Orzecznictwo lekarskie i psychologiczne w zakresie medycyny pracy, Warszawa 1972.
Zatyka E., Lekarski obowiązek udzielenia pomocy, Warszawa 2011.
Zielińska E. [w:] Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty: komentarz, red. E. Zielińska, Warszawa 2008.
Zielińska E. [w:] Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty: komentarz, red. E. Zielińska, Warszawa 2014.
Zieliński M., Wykładnia prawa: zasady, reguły, wskazówki, Warszawa 2010.
Zieliński M. [w:] S. Wronkowska, M. Zieliński, Komentarz do Zasad techniki prawodawczej z dnia 20 czerwca 2002 r., Warszawa 2021.
Zoll A., Tajemnica zawodowa lekarza [w:] Tajemnica lekarska: materiały z posiedzenia Komisji Etyki Medycznej w dniu 15.11.1993, red. I. Kleszczowa, Kraków 1994.
Żaba C., Marcinkowski J.T., Lekarz jako biegły sądowy i lekarz sądowy [w:] Wybrane zagadnienia z medycyny sądowej, red. C. Żaba, Poznań 2014.
Żmigrodzki P. (red.), Wielki słownik języka polskiego PAN, https://wsjp.pl/haslo/podglad/2330/pacjent.
Żurakowski J., Orzecznictwo lekarskie, Warszawa 1966.
Marcin Raźny
absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, asystent sędziego w Sądzie Apelacyjnym w Krakowie w II Wydziale Karnym, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-6852-4324
Przesłanki formalne udzielenia warunkowego przedterminowego zwolnienia sprawcom przestępstw skarbowych
Przesłanki formalne, jakie muszą spełnić sprawcy przestępstw skarbowych ubiegający się o udzielenie im warunkowego przedterminowego zwolnienia, nie zostały określone w jednej tylko ustawie. Kodeks karny skarbowy materię tę reguluje bowiem częściowo samodzielnie, a częściowo poprzez odesłanie do odpowiedniego stosowania określonych przepisów Kodeksu karnego. Przepisy odnoszące się do tej kwestii można znaleźć także w innych ustawach, m.in. w Kodeksie karnym wykonawczym. Celem artykułu jest omówienie tych przesłanek i wyjaśnienie pojawiających się co do wykładni określających je przepisów wątpliwości, do powstania których w dużej mierze przyczyniły się kolejne nieprzemyślane nowelizacje Kodeksu karnego skarbowego. Artykuł zawiera też postulaty (a niekiedy nawet konkretne propozycje) zmiany regulujących tę kwestię przepisów, mające na celu usunięcie powstałych na przestrzeni ostatnich lat niespójności.
Słowa kluczowe: Kodeks karny, Kodeks karny skarbowy, przesłanki formalne, przestępstwo skarbowe, warunkowe przedterminowe zwolnienie
Marcin Raźny
graduate of the Faculty of Law and Administration of the Jagiellonian University in Kraków, judge’s assistant at the Court of Appeal of Kraków, II Criminal Division, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-6852-4324
Formal premises for the release of perpetrators of fiscal crimes on parole
The formal conditions that must be met by perpetrators of fiscal crimes applying for parole have not been specified in only one statute. This is because the Fiscal Criminal Code regulates this matter partly independently and partly by referring to the appropriate application of certain provisions of the Penal Code. The provisions related to this issue can also be found in other statutes, e.g. in the Executive Penal Code. The objective of this article is to discuss these conditions and to explain the doubts arising with regard to the interpretation of the provisions defining them, which were largely caused by successive ill-considered amendments to the Fiscal Criminal Code. The article also contains postulates (and sometimes even specific proposals) to amend the regulations governing this matter in order to remove the inconsistencies that have arisen in recent years.
Keywords: Penal Code, Fiscal Criminal Code, formal conditions, fiscal crime, release on parole
Bibliografia / References
Bogdan G., Zmiany w Kodeksie karnym skarbowym [w:] Nowelizacja prawa karnego 2015. Komentarz, red. W. Wróbel, Kraków 2015.
Hoc S. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. M. Filar, Warszawa 2016.
Hofmański P., Paprzycki L.K., Sakowicz A. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. M. Filar, Warszawa 2016.
Konarska-Wrzosek V. [w:] Kodeks karny skarbowy. Komentarz, red. I. Zgoliński, Warszawa 2021.
Kozłowska-Kalisz P. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. M. Mozgawa, Warszawa 2021.
Lachowski J. [w:] Kodeks karny. Tom I. Część ogólna. Komentarz. Art. 1–116, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2021.
Łabuda G. [w:] P. Kardas, G. Łabuda, T. Razowski, Kodeks karny skarbowy. Komentarz, Warszawa 2017.
Pilch A., Warunkowe zwolnienie – progi minimalne na gruncie art. 79 k.k., „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2004/1.
Prusak F., Kodeks karny skarbowy. Komentarz. Tom I. Komentarz do art. 1–53 k.k.s., Kraków 2006.
Raźny M., Nabycie uprawnień do ubiegania się o warunkowe przedterminowe zwolnienie na podstawie art. 155 § 1 i 2 Kodeksu karnego wykonawczego, „Przegląd Sądowy” 2023/4.
Stefańska B.J., Quantum odbytej kary pozbawienia wolności jako przesłanka warunkowego zwolnienia, „Prokuratura i Prawo” 2017/4.
Zoll A. [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Tom I. Komentarz do art. 53–116, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2016.
Jan Lipski
doktor nauk prawnych, adiunkt, Katedra Prawa Cywilnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski; radca prawny, Polska
ORCID: https://orcid.org/0009-0001-4940-102X
Wykorzystanie środków komunikacji elektronicznej w posiedzeniach walnego zebrania członków stowarzyszenia po ustaniu stanu zagrożenia epidemicznego
Przedmiotem artykułu jest ocena, czy mimo braku wyraźnej podstawy w ustawie – Prawo o stowarzyszeniach statut stowarzyszenia może umożliwiać członkom udział w walnym zebraniu (w tym głosowanie) przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej. Problem ten nabrał znaczenia po ustaniu stanów epidemicznych, podczas których obowiązywały szczególne przepisy dopuszczające taką formę uczestnictwa w posiedzeniach organów stowarzyszenia. Rozwiązania analizowanego problemu należy poszukiwać w ocenie, czy regulacja sposobu partycypacji w pracach organów stowarzyszenia powinna być uznana za element ustroju tych osób prawnych, który w świetle art. 35 Kodeksu cywilnego może być wyznaczany jedynie przez przepisy, czy też znajduje się poza zakresem materii ustrojowej, co umożliwiałoby określenie tej kwestii w statucie bez wyraźnej podstawy w ustawie. Rozważenia wymagał też kontekst systemowy, tj. fakt wyraźnego uregulowania wykorzystania środków komunikacji elektronicznej przy udziale w posiedzeniach organów spółek kapitałowych. Przeprowadzone analizy doprowadziły do wniosku, że zagadnienie formy udziału w posiedzeniu walnego zebrania nie należy do materii ustroju stowarzyszenia, a Prawo o stowarzyszeniach nie tylko nie przesądza o konieczności fizycznego udziału członka w walnym zebraniu, lecz także daje podstawę do samodzielnego rozstrzygnięcia tych kwestii w statucie.
Słowa kluczowe: stowarzyszenia, statut stowarzyszenia, walne zebranie członków, środki komunikacji elektronicznej, zdalny udział w posiedzeniu, głosowanie online, ustrój osób prawnych, wolność zrzeszania się
Jan Lipski
doctor of law, assistant professor, Department of Civil Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, legal counsel, Poland
ORCID: https://orcid.org/0009-0001-4940-102X
The use of electronic communications during the sessions of an association’s general meeting after the end of the state of epidemic threat
The article assesses whether, despite the lack of a clear basis in the Law on Associations, an association’s articles can allow members to participate in a general meeting (and vote) using electronic means of communication. This problem gained significance after the end of the states of epidemic, when special regulations allowing such a form of participation in an association’s general meeting were in force. The solution to the problem under review lies in the assessment of whether the regulation of the method of participating in the work of the association’s governing bodies should be considered an element of the structure of legal persons, which, in the light of Article 35 of the Polish Civil Code can only be specified by law, or it is outside the scope of the structural matter, which enables this issue to be specified in the articles of association without being explicitly based on a statute. The systemic context, i.e. a clear regulation regarding the use of electronic means of communication when taking part in meetings of the bodies of commercial companies also needed to be considered. The analyses concluded that the matter regarding the form of participation in a general meeting of an association does not constitute an element of the structure of an association, while the Law on Associations not only does not require the physical presence of a member at the general meeting, but also gives the basis for the resolution of these matters in the articles of association.
Keywords: associations, articles of association, general meeting of members, electronic means of communication, remote participation in a general meeting, online voting, structure of legal persons, freedom of association
Bibliografia / References
Agnosiewicz M., Kulisy rejestracji Polskiego Stowarzyszenia Racjonalistów, http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,4290.
Antoszek P., Cywilnoprawny charakter uchwał wspólników spółek kapitałowych, Warszawa 2009.
Banaszczyk Z. [w:] Prawo cywilne – część ogólna. System Prawa Prywatnego. Tom 1, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
Bierecki D., Zasada swobody umów w prawie spółdzielczym, Warszawa 2021.
Brol J., Prawo o stowarzyszeniach z komentarzem oraz przepisami wykonawczymi i związkowymi, Zielona Góra 1994.
Chrzanowski W., Zarys prawa korporacji, Warszawa 1997.
Chrzczonowicz M., Obrady by mail, „gazeta.ngo.pl” 2009/6 (66).
Dziurda M. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna, cz. 1 (art. 1–554), red. J. Gudowski, Warszawa 2021.
Frąckowiak J. [w:] Prawo cywilne – część ogólna. System Prawa Prywatnego. Tom 1, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
Gasiński Ł., Granice swobody kształtowania treści statutu spółki akcyjnej, Warszawa 2014.
Gawlik M., Stowarzyszenia w społeczeństwie informacyjnym, „Prawo Mediów Elektronicznych” 2006/4.
Gersdorf M., Ignatowicz J., Prawo spółdzielcze. Komentarz, Warszawa 1985.
Gniewek E. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2019.
Gorczyński G. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna (art. 1–125), red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2018.
Grzybowski S., Problematyka cywilnoprawna instytucji stowarzyszeń, „Studia Prawnicze” 1973/36.
Hadrowicz E., Prawo o stowarzyszeniach. Komentarz, Warszawa 2020.
Izdebski H., Fundacje i stowarzyszenia. Komentarz, orzecznictwo, skorowidz, Krasnobród 2004.
Kidyba A. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna, red. A. Kidyba, Warszawa 2012.
Kidyba A., Ustawa o fundacjach. Prawo o stowarzyszeniach, Warszawa 1997.
Kopaczyńska-Pieczniak K., Korporacja. Elementy konstrukcji prawnej, Warszawa 2019.
Krukowska-Korombel J., Prawa akcjonariuszy wykonywane za pośrednictwem środków elektronicznych w świetle przepisów kodeksu spółek handlowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2010/9.
Krupiński P., Wprowadzenie elektronicznego głosowania w stowarzyszeniu, https://www.spolkowy.pl/wprowadzenie-elektronicznego-glosowania-w-stowarzyszeniu,455,p.html.
Leśniak M., Udział w zgromadzeniu spółki kapitałowej za pomocą środków komunikacji elektronicznej po zmianach Kodeksu spółek handlowych dokonanych w ramach tzw. tarczy antykryzysowej, „Prawo Mediów Elektronicznych” 2020/2.
Lewandowski P., Konsekwencje wadliwego zwołania elektronicznego zgromadzenia wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością [w:] Sto lat polskiego prawa handlowego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Andrzejowi Kidybie. Tom I, red. M. Dumkiewicz, K. Kopaczyńska-Pieczniak, J. Szczotka, Warszawa 2020.
Marszałkowska-Krześ E., Uchwały zgromadzeń w spółkach kapitałowych, Warszawa 2000.
Niegierewicz M., Szmid K. [w:] Ustawa o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2. Komentarz, red. K. Szmid, Warszawa 2020.
Nita-Jagielski G. [w:] Prawo spółek kapitałowych. System Prawa Prywatnego. T. 17A, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2015.
Ochmann P., Rozważania na temat charakteru prawnego uchwały spółki kapitałowej, „Zeszyty Prawnicze UKSW” 2018/4 (18).
Okolski J., Modrzejewski J., Gasiński Ł., Natura stosunku korporacyjnego spółki akcyjnej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2000/8.
Osajda K. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Warszawa 2023.
Pazdan M. [w:] Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz. Art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2020.
Pietrzykowski K., Powstanie i ustanie stosunku członkostwa w spółdzielni, Warszawa 1990.
Pietrzykowski K., Spółdzielnia a spółka handlowa (I), „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 1991/6.
Radwański Z., Olejniczak A., Grykiel J. [w:] Prawo cywilne – część ogólna. System Prawa Prywatnego. Tom 2, red. Z. Radwański, A. Olejniczak, Warszawa 2019.
Romanowski M. [w:] Prawo spółek osobowych. System Prawa Prywatnego. Tom 16, red. A. Szajkowski, Warszawa 2016.
Rzetecka-Gil A., Prawo o stowarzyszeniach. Komentarz, Warszawa 2022.
Sobolewski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Warszawa 2022.
Sołtysiński S. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz. T. 3, red. S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, Warszawa 2013.
Smoktunowicz E., Prawo zrzeszania się w Polsce, Warszawa 1992.
Strugała R. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2021.
Suski P., Stowarzyszenia i fundacje, Warszawa 2005.
Szczepaniak R. [w:] Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz do art. 1–352, red. M. Gutowski, Warszawa 2021.
Szmit J., Charakter prawny statutu związku zawodowego, Warszawa 2014.
Szymański K.M., Nowy model udziału w zgromadzeniach właścicielskich spółek kapitałowych przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, „Monitor Prawniczy” 2020/10.
Żaba M., Podejmowanie uchwał przez organy spółdzielni przy wykorzystaniu środków bezpośredniej komunikacji na odległość, „Monitor Prawniczy” 2021/18.
Zbigniew Kuniewicz
doktor habilitowany, profesor Uniwersytetu Szczecińskiego, Wydział Prawa i Administracji, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0793-9937
udział w autorstwie tekstu – 50%
Maria Wysocka-Orlik
doktor nauk prawnych, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Szczeciński, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0592-6622
udział w autorstwie tekstu – 50%
Uchwała zmieniająca umowę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 18.04.2018 r., IV CSK 352/17
Wątpliwość rozstrzygnięta przez Sąd Najwyższy w glosowanym wyroku powstała na tle stosowania art. 246 § 3 Kodeksu spółek handlowych (k.s.h.). Ta kontrowersyjna kwestia sprowadza się do pytania, czy zmiana umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, polegająca na wprowadzeniu do umowy postanowienia o zakazie działalności konkurencyjnej wspólników, wymaga zgody wszystkich wspólników, których dotyczy. Sąd Apelacyjny stwierdził, że zgoda wspólników nie jest wymagana, ponieważ powstrzymanie się wspólników od działalności konkurencyjnej nie mieści się w pojęciu świadczenia, o którym mowa w § 3 art. 246 k.s.h. Stanowiska tego nie podzielił Sąd Najwyższy, uznając, że świadczenie może polegać nie tylko na działaniu, lecz także na zaniechaniu. Tym samym, w analizowanym stanie faktycznym – zdaniem Sądu Najwyższego – potrzebna była zgoda wspólników na zmianę umowy spółki. Glosa zawiera krytyczną analizę sposobu argumentacji obu sądów. Z jednej strony trafna jest ocena Sądu Najwyższego, że zobowiązanie do niepodejmowania działalności konkurencyjnej mieści się w pojęciu świadczenia z art. 246 § 3 k.s.h., natomiast z drugiej strony na wspólnikach spoczywa wynikający ex lege, korporacyjny obowiązek lojalności wobec spółki, a wyrazem tego obowiązku jest zakaz prowadzenia przez nich działalności konkurencyjnej. W związku z powyższym wprowadzenie do umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością postanowienia o zakazie konkurencji nie wymaga zgody wspólników, których ta zmiana dotyczy. Zmiana ta nie prowadzi bowiem do zwiększenia świadczeń wspólników, lecz stanowi jedynie konkretyzację ich ustawowego, korporacyjnego obowiązku.
Słowa kluczowe: spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, obowiązek lojalności, zakaz działalności konkurencyjnej, zgoda wspólników na zmianę umowy spółki
Zbigniew Kuniewicz
doctor habilitatus, professor of the University of Szczecin, Faculty of Law and Administration, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0793-9937
Commitment to the preparation of the article – 50%
Maria Wysocka-Orlik
doctor of law, Faculty of Law and Administration, University of Szczecin, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0592-6622
Commitment to the preparation of the article – 50%
Resolution amending the articles of association of a limited liability company. Commentary on the ruling of the Supreme Court of 18 April 2018, IV CSK 352/17
The doubt resolved by the Supreme Court in the ruling in question arose with respect to the application of Article 246 § 3 of the Code of Commercial Companies (CCC). This controversial issue boils down to the question of whether a change in a limited liability company’s articles of association involving the introduction into the articles of a non-competition clause for the shareholders requires the consent of all shareholders to which it applies. The Court of Appeal declared that the consent of the shareholders is not required because refraining from competitive activity on the part of the shareholders does not lie within the notion of the performance referred to in Article 246 § 3 CCC. The Supreme Court disagreed with this position and held that a performance can involve not only performing an act but also refraining from performing an act. Similarly, in the facts in question, according to the Supreme Court, the consent of the shareholders was necessary for the amendment of the company’s articles of association. This commentary contains a critical analysis of the line of arguments of both courts. On the one hand, the opinion of the Supreme Court that the non-competition obligation lies within the notion of a performance under Article 246 § 3 CCC seems valid, while on the other, the shareholders are bound ex lege by a corporate obligation to remain loyal to the company, which is expressed by the prohibition to conduct competitive activity. In view of the above, the introduction of a non-competition clause to the articles of association of a limited liability company does not require the consent of the shareholders to whom it applies. This is because this change does not lead to an increase in the performances of the shareholders, but purely firms up their statutory corporate obligation.
Keywords: limited liability company, obligation to remain loyal, non-competition, consent of the shareholders to amend a company’s articles of association
Bibliografia / References
Allerhand M., Kodeks handlowy. Komentarz, t. 1, Spółka jawna, spółka komandytowa, Bielsko-Biała 1991.
Allerhand M., Kodeks handlowy. Komentarz, t. 2, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Bielsko-Biała 1991.
Czepita S., Kuniewicz Z., Cywilne prawo – pełnomocnictwo – uchwała wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością o sprzedaży nieruchomości członkowi jej zarządu i o udzieleniu pełnomocnictwa do tej czynności innemu członkowi tego zarządu. Glosa do wyroku SN z dnia 15 czerwca 2012 r., II CSK 217/11, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2013/9.
Frąckowiak J., Zasada jedności prawa cywilnego czy prawa prywatnego a optymalna regulacja prawa handlowego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2022/12.
Grykiel J., Do pełnomocnictwa udzielonego na podstawie art. 210 § 1 k.s.h. nie mają zastosowania przepisy kodeksu cywilnego o pełnomocnictwie. Glosa do wyroku SN z dnia 15 czerwca 2012 r., II CSK 217/11, „Państwo i Prawo” 2014/5.
Kaliński M. [w:] A. Brzozowski, J. Jastrzębski, M. Kaliński, E. Skowrońska-Bocian, Zobowiązania – część ogólna, Warszawa 2019.
Kappes A., Źródła obowiązku lojalności w spółkach handlowych [w:] W poszukiwaniu dobrego prawa. Księga Jubileuszowa Profesora Mirosława Steca. T. I. Perspektywa prywatnoprawna, Warszawa 2022.
Kidyba A. [w:] M. Dumkiewicz, A. Kidyba, Komentarz aktualizowany do art. 1–300 Kodeksu spółek handlowych, LEX 2023.
Kuniewicz Z., Glosa do uchwały SN z dnia 30 stycznia 2019 r., III CZP 71/18, „Rejent” 2021/8.
Kuniewicz Z., Wysocka M., Konstrukcja prawna obejścia ustawy na tle instytucji przymusowego umorzenia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością [w:] Sto lat polskiego prawa handlowego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Andrzejowi Kidybie. T. I, red. M. Dumkiewicz, K. Kopaczyńska-Pieczniak, J. Szczotka, Warszawa 2020.
Naworski J.P., Forma pełnomocnictwa udzielonego przez zgromadzenie wspólników na podstawie art. 210 § 1 k.s.h. do zawarcia z członkiem zarządu umowy przenoszącej własność nieruchomości. Glosa do wyroku SN z dnia 15 czerwca 2012 r., II CSK 217/11, „Glosa” 2013/3.
Nowacki A., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. T. I. Komentarz. Art. 151–226 KSH, Legalis 2018.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych. T. IIA. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 151–226, red. A. Opalski, Legalis 2018.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych. T. IIB. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 227–300, red. A. Opalski, Legalis 2018.
Pyzioł W., Obowiązek lojalności w spółkach handlowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2021/9.
Radwański Z., Olejniczak A., Grykiel J., Zobowiązania – część ogólna, Warszawa 2022.
Radwański Z., Zieliński M., Stosowanie i wykładnia prawa cywilnego [w:] System Prawa Prywatnego. T. I. Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
Seibet C.H., § 76 Leitung der Aktiengesellschaft, Viertel Teil. Verrfassung der Aktiengesellschaft – Vorstand Aktiengesetz Kommentar, K. Szmidt, M. Lutter, Koln 2020.
Szajkowski A., Tarska M. [w:] Kodeks spółek handlowych. T. II. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz do artykułów 151–300, red. S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Warszawa 2014.
Tomkiewicz J., Bloch J., Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz, Warszawa 1934.
Zamów prenumeratę: https://www.profinfo.pl/czasopisma
