Reforma przepisów proceduralnych Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (część 1): przekazanie kompetencji do rozpoznawania pytań prejudycjalnych w wybranych dziedzinach przez SądProfesor Stanisław Biernat
Redaktor Naczelny „EPS”
Zbliża się Kongres FIDE w Katowicach
Międzynarodowa Federacja Prawa Europejskiego (Fédération Internationale pour le Droit Européen – FIDE), założona w 1961 r., skupia stowarzyszenia prawa europejskiego z wszystkich państw członkowskich Unii, państw kandydujących oraz Norwegii i Szwajcarii. Cieszy się wielkim prestiżem i odgrywa znaczącą rolę w rozwoju i kształtowaniu prawa europejskiego i kultury prawnej. Członkiem FIDE jest utworzone w 2004 r. Polskie Stowarzyszenie Prawa Europejskiego – PSPE.
Polskie Stowarzyszenie Prawa Europejskiego we współpracy z miastem Katowice oraz Uniwersytetem Śląskim organizuje XXXI Kongres FIDE w Katowicach w dniach 28–31 maja 2025 r.
Professor Stanisław Biernat
‘EPS’ Editor-in-Chief
The FIDE Congress in Katowice is approaching
Established in 1961, the International Federation of European Law (Fédération Internationale pour le Droit Européen – FIDE) brings together the European law associations of each Member State and of candidate countries, as well as of Norway and Switzerland. It is highly acknowledged and plays a remarkable role on the development and shaping of both European legal framework and culture. The Polish Association of European Law (Polskie Stowarzyszenie Prawa Europejskiego – PSPE), established in 2004, is a member of FIDE. The Polish Association of European Law, in cooperation with the city of Katowice and the University of Silesia, will organise the 31st FIDE Congress in Katowice, on 28–31 May 2025.
dr Piotr Staszczyk
Autor jest adwokatem, referendarzem w Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0538-3998).
Reforma przepisów proceduralnych Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (część 1): przekazanie kompetencji do rozpoznawania pytań prejudycjalnych w wybranych dziedzinach przez Sąd
Artykuł omawia istotną reformę Statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, która weszła w życie 1.10.2024 r. na mocy rozporządzenia 2024/2019. Reforma ta jest godna uwagi, ponieważ przekazuje uprawnienia do rozpatrywania pytań prejudycjalnych w określonych sprawach na rzecz Sądu, mając na celu usprawnienie i zwiększenie efektywności wymiaru sprawiedliwości. Reforma obejmuje sześć kluczowych obszarów: podatek VAT, podatek akcyzowy, kodeks celny, klasyfikację taryfową w ramach Nomenklatury Scalonej, odszkodowania i pomoc dla pasażerów oraz system handlu emisjami gazów cieplarnianych. Reforma odpowiada na potrzebę skrócenia czasu trwania procedur prejudycjalnych. Sąd będzie teraz posiadał wyspecjalizowane izby do rozpatrywania tych spraw, a orzeczenia będą ostateczne, chyba że zaistnieje poważne ryzyko dla jednolitości lub spójności prawa UE; w takich wyjątkowych przypadkach TS będzie mógł dokonać rewizji tych orzeczeń. W artykule podkreślono, że choć reforma ma na celu decentralizację procedur prejudycjalnych, zachowana zostaje hierarchiczna struktura pomiędzy TS a Sądem. Oczekuje się, że reforma umożliwi TS skupienie się na bardziej złożonych sprawach i przyczyni się do bardziej efektywnego systemu sądownictwa w UE.
Słowa kluczowe: reforma Statutu TSUE, nowe kompetencje Sądu Unii Europejskiej, pytania prejudycjalne, efektywność wymiaru sprawiedliwości UE, współpraca z sądami krajowymi
dr Piotr Staszczyk
The author is an advocate in Poland and a référendaire (legal secretary) at the Court of Justice of the European Union
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0538-3998).
Reform of Procedural Rules of the Court of Justice of the European Union (Part 1): Delegation of Competence to deal with Requests for a Preliminary Ruling to the General Court within Certain Areas
This article discusses the major reform of the Statute of the Court of Justice of the European Union (CJEU), effective as of 1 October 2024, based on Regulation 2024/2019. This reform deserves attention, as it delegates the authority to deal with requests for a preliminary ruling in specific cases to the General Court, with a view to streamline and enhance the efficiency of the judicial system. The reform concerns six key areas: VAT, excise duties, Customs Code, tariff classification under the Combined Nomenclature, compensation and assistance to passengers, and the system for greenhouse gas emission allowance trading. The reform addresses the need to reduce the duration of preliminary ruling procedures. The General Court will now have specialised chambers to examine these cases, and its rulings will be final unless there is a significant risk to the unity or consistency of Union law, in which case the CJ may review the decisions of the General Court. The article emphasises that while the reform aims to decentralise preliminary ruling procedures, the hierarchical structure between the CJ and the General Court is maintained. The reform is expected to enable the CJ to focus on more complex cases and to foster a more efficient judicial system within the EU.
Keywords: reform of the CJEU Statute, new competences of the General Court, requests for a preliminary ruling, efficiency of the EU judicial system, cooperation with national courts
Bibliografia / References
Alemanno A., Pech L., Thinking justice outside the docket: A critical assessment of the reform of the EU’S court system, „Common Market Law Review” 2017/1.
Amalfitano Ch., Op-Ed: „The Transplant of Procedural Rules from the Court of Justice to the General Court”, https://eulawlive.com/op-ed-the-transplant-of-procedural-rules-from-the-court-of-justice-to-the-general-court/ (dostęp: 1.09.2024 r.).
Bobek M., Preliminary rulings before the General Court: What judicial architecture for the European Union?, „Common Market Law Review” 2023/6.
Bradley K., Judicial Reform and the European Court: Not a Numbers Game [w:] The Evolution of EU Law, red. P. Craig, G. de Búrca, Oxford 2021.
Petrić D., The Preliminary Ruling Procedure 2.0, „European Papers” 2023/1.
Sarmiento D., On the Road to a Constitutional Court of the European Union: The Court of Justice After the Transfer of the Preliminary Reference Jurisdiction to the General Court, „Croatian Yearbook of European Law and Policy” 2023, t. 19.
Tridimas T., Op-Ed: „Breaking with Tradition: Preliminary Reference Reform and the New Judicial Architecture”, https://eulaw-live.com/op-ed-breaking-with-tradition-preliminary-reference-reform-and-the-new-judicial-architecture/ (dostęp: 1.09.2024 r.).
Wissels C., Boekestei T., Op-Ed: ʻThe Proof is in the Pudding’: Some Thoughts on the 2024 Reform of the Statute of the Court of Justice from a Highest National Court, https://eulawlive.com/op-ed-the-proof-is-in-the-pudding-some-thoughts-on-the-2024-reform-of-the-statute-of-the-court-of-justice-from-a-highest-national-court/ (dostęp: 1.09.2024 r.).
dr hab. Ewa Laskowska-Litak
Autorka jest adiunktem na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, w Katedrze Prawa Własności Intelektualnej; a także kierowniczką projektu Future Law Lab (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2400-4156).
Niejednolita nowelizacja prawa autorskiego
W dniu 20.09.2024 r. weszły w życie pierwsze zmiany w systemie prawa autorskiego. Jedna z największych, jak dotąd, nowelizacji dostosowująca polski model do wymagań unijnych wzbudziła jednak w czasie swojego procesu legislacyjnego sporo dyskusji, niekoniecznie związanych z implementacją samej dyrektywy DSM. Autorka w niniejszej publikacji syntetycznie przedstawia najważniejsze zmiany i dyskusje, które wywołała nowelizacja ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Słowa kluczowe: prawo autorskie, text and data mining, wyjątek badawczy, prawo pokrewne wydawców prasy, tantiemy z internetu
dr hab. Ewa Laskowska-Litak
The author is assistant professor at the Intellectual Property Law Chair, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Kraków (Poland); she is also the head of the Future Law Lab project (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2400-4156).
Inconsistent Revision of Copyright Law
First changes to the copyright law system came into force on 20 September 2024. However, during the legislative process, these amendments that are the most significant amendments to date, adjusting the Polish model to EU requirements, caused a lot of discussions that were not necessarily related just to the implementation of the DSM Directive. In this article, the author outlines major changes and discussions that resulted from amendments to the Act on copyright and related rights.
Keywords: copyright law, text and data mining, research exception, related right of press publishers, royalties from the Internet
Bibliografia / References
Bently L. i in., Strengthening the Position of Press Publishers and Authors and Performers in the Copyright Directive Legal and Parliamentary Affairs, studium zamówione przez JURI Committee, druk nr PE 596.810 (Legal and Parliamentary Affairs, http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2017/596810/IPOLSTU%282017%29596810EN.pdf, 2017 (dostęp: 20.09.2024 r.).
Bently L., Kretschmer M., Dudenbostel T., Calatrava Moreno M.D.C., Radauer A., Strengthening the Position of Press Publishers and Authors and Performers in the Copyright Directive, 2017, https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2017/596810/IPOL_STU%282017%29596810_EN.pdf (dostęp: 3.10.2024 r.).
Chwalba J. [w:] Ustawy autorskie. Komentarze, t. 1, red. R. Markiewicz, Warszawa 2021.
Czajkowska-Dąbrowska M. [w:] Ustawy autorskie. Komentarze, t. 1, red. R. Markiewicz, Warszawa 2020.
Czajkowska-Dąbrowska M., Wojciechowska A. [w:] Ustawy autorskie. Komentarze, t. 2, red. R. Markiewicz, Warszawa 2021.
Furgał U., The Emperor Has No Clothes: How the Press Publishers’ Right Implementation Exposes Its Shortcomings, „GRUR International” 2023/7.
Geiger C., The missing goal-scorers in the artificial intelligence team: of big data, the fundamental right to research and the failed text and data mining limitations in the CSDM directive, „PIJIP/TLS Research Paper Series” 2021/66.
Geiger C., Bulayenko O., Frosio G., The introduction of a neighbouring right for press publisher at EU level: the unneeded (and unwanted) reform, „European Intellectual Property Review 202” 2017/4.
Geiger C., Frosio G., Bulayenko O., Text and data mining: Articles 3 and 4 of the directive 2019/790/EU. Propiedad intelectual y mercado único digital europeo, Valencia, Tirant lo blanch, „Centre for International Intellectual Property Studies Research Paper” 2019.
Geiger C., Frosio G., Bulayenko O., Text and data mining in the proposed copyright reform: making the EU ready for an age of big data?, „International Review of Intellectual Property and Competition Law” 2018/7.
Geiger C., Jütte B.J., Platform liability Under art. 17 of the copyright in the digital single market directive, automated filtering and fundamental rights: an impossible match, „GRUR International” 2021/6.
Klafkowska-Waśniowska K. [w:] Ustawy autorskie. Komentarze, t. 1, red. R. Markiewicz, Warszawa 2021.
Laskowska E., Marcinkowska J., Preussner-Zamorska J. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 13, Prawo autorskie, red. J. Barta, Warszawa 2017.
Laskowska-Litak E., Czy jest miejsce na harmonizację pojęcia utworu? Parę słów o orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, „Acta Iuris Stetinensis” 2017/2.
Laskowska-Litak E., Sprawa upadłej dyrektywy prawnoautorskiej i (nie)jednolitego rynku cyfrowego, „Europejski Przegląd Sądowy” 2018/9.
Machała W. [w:] Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. R. M. Sarbiński, Warszawa 2019.
Margoni T., Kretschmer M., A deeper look into the EU text and data mining exceptions: harmonisation, data ownership, and the future of technology, „GRUR International” 2022/8.
Markiewicz R., Prawo pokrewne wydawców prasy, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2019/4.
Markiewicz R., Zdezorientowany prawnik o publicznym udostępnianiu utworów, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2016/4.
Metzger A. i in., Selected aspects of implementing Article 17 of the directive on Copyright in the digital single market into national law–Comment of the European Copyright Society, 2020, https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3589323 (dostęp: 25.09.2024 r.).
Pinkalski Z., Wiese K., Prawo pokrewne na rzecz wydawców – rozwiązanie konfliktu prawnoautorskiego na rynku prasowym?, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2016/1.
Quintais J.P., The new copyright in the digital single market directive: A critical look, „European Intellectual Property Review” 2020/1.
Rosati E., Copyright as an obstacle or an enabler? A European perspective on text and data mining and its role in the development of AI creativity, „Asia Pacific Law Review” 2019/2.
Rosati E., The Exception for Text and Data Mining (TDM) in the Proposed Directive on Copyright in the Digital Single Market – Technical Aspects, PE 604.942, s. 2, https://www.europarl.europa.eu/thinktank/en/document/IPOL BRI(2018)604942 (dostęp: 25.09.2024 r.).
Senftleben M., Guardians of the UGC Galaxy-Human Rights Obligations of Online Platforms, Copyright Holders, Member States and the European Commission under the CDSM Directive and the Digital Services Act, „Journal of Intellectual Property, Information Technology and E-Commerce Law” 2023/3.
Senftleben M., The original sin–Content ‘moderation’(censorship) in the EU, „GRUR International” 2020/4.
Szymaniak P., Zmiany w prawie autorskim. Senat wprowadził korzystne poprawki dla wydawców, https://www.rp.pl/internet-i-prawo-autorskie/art40852351-zmiany-w-prawie-autorskim-senat-wprowadzil-korzystne-poprawki-dla-wydawcow (dostęp: 29.09.2024 r.).
Świętczak M. [w:] Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. W. Machała, R.M. Sarbiński, Warszawa 2019.
Traple E. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 13, Prawo autorskie, red. J. Barta, Warszawa 2017.
Traple E. [w:] Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, red. J. Barta, R. Markiewicz, Warszawa 2011.
Vučković R.M., Begić I., The Context of Regulating Copyright and Related Rights of Publishers of Press Publications in Directive (EU) 2019/790, „Zagreb Law Review” 2020/9.
Xalabarder R., Google News and Copyright [w:] Google and the Law. Empirical Approaches to Legal Aspects of Knowledge-Economy Business Models, red. A. Lopez-Tarruella, The Hague 2012.
Xalabarder R., Press Publisher Rights in the New Copyright in the Digital Single Market Draft Directive, „CREATe Working Paper”, 2016/15, https://www.create.ac.uk/%20publications/press-publisher-rights-in-the-new-copyright-in-the-digital-single-market-draft-directive/ (dostęp: 20.09.2024 r.).
Jacek Mainardi
Autor jest doktorantem w Międzydziedzinowej Szkole Doktorskiej Uniwersytetu Warszawskiego
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0266-2078).
Pytania prejudycjalne kierowane przez Izbę Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 21.12.2023 r., C-718/21, L.G. przeciwko Krajowej Radzie Sądownictwa
Glosowany wyrok stanowi istotne rozwinięcie linii orzeczniczej dotyczącej dopuszczalności pytań prejudycjalnych kierowanych przez sędziów polskich powołanych przez tzw. neo-KRS. W przeciwieństwie do wcześniejszych orzeczeń w analizowanym wyroku Trybunał Sprawiedliwości uznał za niedopuszczalne pytania skierowane przez skład Sądu Najwyższego, w który wchodzili sędziowie powołani przez neo-KRS. Wyrok w sprawie C-718/21, L.G., dotyczy sędziów Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN. Autor omawia możliwe konsekwencje wyroku dla dopuszczalności pytań prejudycjalnych zadawanych przez sędziów powołanych przez neo-KRS zasiadających w innych izbach SN oraz sądach powszechnych, a także wpływ, jaki wyrok C-718/21, L.G., powinien mieć na wykładnię pojęcia „sąd, którego orzeczenie nie podlega zaskarżeniu”, zobowiązanego do skierowania pytania prejudycjalnego do TS w kontekście spraw, w których skarga kasacyjna jest kierowana do Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych.
Słowa kluczowe: pytania prejudycjalne, dopuszczalność, praworządność, procedura przed sądami Unii
Jacek Mainardi
The author is a PhD Student in the Interdisciplinary Doctoral School of the University of Warsaw, Poland
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0266-2078).
Questions for a Preliminary Ruling referred by the Chamber of Extraordinary Control and Public of the Supreme Court – Commentary on the Judgment of the Court of 21 December 2023, C-718/21, L.G. v National Council of the Judiciary
The commented judgment represents a significant development in the line of judgments regarding the admissibility of questions for a preliminary ruling referred by Polish judges appointed by the so-called “neo-NCJ” (National Council of the Judiciary). Unlike in previous rulings, in the analysed judgment, the Court of Justice deemed the questions referred by a panel of the Supreme Court, which included judges appointed by the “neo-NCJ,” to be inadmissible. The judgment in case C-718/21, L.G., refers to judges of the Chamber of Extraordinary Control and Public Affairs of the Supreme Court. The author discusses potential consequences of this judgment in terms of the admissibility of questions for a preliminary ruling referred by judges appointed by the “neo-NCJ” sitting in other chambers of the Supreme Court and ordinary courts, as well as the impact that the judgment in case C-718/21, L.G., should have on the interpretation of the notion of a “court against whose decisions there is no judicial remedy under national law,” which is obligated to refer a question for a preliminary ruling to the CJEU in the context of cases where a cassation appeal is submitted to the Chamber of Extraordinary Control and Public Affairs.
Keywords: questions referred for a preliminary ruling, admissibility, rule of law, procedure before EU courts
Bibliografia / References
Bonelli M., Claes M., Judicial serendipity: how Portuguese judges came to the rescue of the Polish judiciary, „European Constitutional Law Review” 2018/3.
Grabowska-Moroz B., Judicial dialogue about judicial independence in terms of rule of law backsliding, „Common Market Law Review” 2023/3.
Kmieciak Z., Powołanie na stanowisko sędziego, niemożność obrony swoich praw w postępowaniu przed sądem administracyjnym, sprawa administracyjna, prerogatywa Prezydenta RP, akt prawa ustrojowego. Glosa do postanowienia NSA z dnia 7 grudnia 2017 r., I OSK 857/17, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2018/5.
Kochenov D., Bard P., Kirchberg Salami Lost in Bosphorus: The Multiplication of Judicial Independence Standards and the Future of the Rule of Law in Europe, „Journal of Common Market Studies” 2022.
Leloup M., The appointment of judges and the right to a tribunal established by law: The ECJ tightens its grip on issues of domestic judicial organization, „Common Market Law Review” 2020/4.
Lenaerts K., Gutman K., Nowak J.T., EU Procedural Law, Oxford 2023.
Marcisz P., Sąd obowiązany do zadania pytania prejudycjalnego w polskim postępowaniu cywilnym, „Europejski Przegląd Sądowy” 2017/9.
Pech L., Platon S., How not to deal with Poland’s fake judges’ requests for a preliminary ruling, 28.07.2021, Verfassungsblog, https://verfassungsblog.de/how-not-to-deal-with-polands-fake-judges-requests-for-a-preliminary-ruling/ (dostęp: 28.04.2024 r.).
Siedlecka E., Znowu unik w sprawie neosędziów, Polityka – blog konserwatywny, https://siedlecka.blog.polityka.pl/2023/03/02/znowu-unik-w-sprawie-neosedziow/ (dostęp: 25.04.2024 r.).
Sławiński A.A., Kognicja sądów administracyjnych wobec kontroli legalności prerogatywy Prezydenta RP do powoływania sędziów, „Przegląd Sejmowy” 2020/3.
Stębelski M., Sądowa kontrola prerogatyw Prezydenta RP. Glosa do postanowienia z dnia 9 października 2012 r., I OSK 1883/12, „Państwo i Prawo” 2014/1.
Taborowski M., Skarga kasacyjna w postępowaniu cywilnym jako środek zaskarżenia na potrzeby ustalenia obowiązku zadania pytania prejudycjalnego przez sąd krajowy, „Europejski Przegląd Sądowy” 2017/9.
Taborowski M., Bogdanowicz P., The independence criterion for national courts in the preliminary reference after Banco de Santander: still the jocker in the deck?, „Common Market Law Review” 2023/3.
dr hab. Jacek Skrzydło
Autor jest profesorem w Katedrze Prawa Międzynarodowego i Stosunków Międzynarodowych Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1597-8808).
dr hab. Jan Kulesza
Autor jest profesorem w Katedrze Prawa Karnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0574-9120).
Udział w autorstwie tekstu:
Jacek Skrzydło – 50%
Jan Kulesza – 50%
Znieważanie flagi państwowej – glosa do wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 8.06.2023 r., 27926/21, Fragoso Dacosta przeciwko Hiszpanii
W stanie faktycznym leżącym u podstaw glosowanego judykatu skarżący znieważył okrzykami flagę Królestwa Hiszpanii podczas jej uroczystego podniesienia przed hiszpańskim Arsenałem Marynarki Wojennej w Ferrol. Odbyło się to w związku z trwającym protestem pod bazą, związanym z niewypłacaniem wynagrodzeń pracownikom firmy sprzątającej wynajętej przez zarządcę bazy. Skarżący został skazany na karę grzywny. Trybunał stwierdził naruszenie wolności wypowiedzi skarżącego, ze względu na pominięcie charakteru jego wypowiedzi, jako stanowiącej głos w debacie w sprawie powszechnego zainteresowania, podczas której dopuszczalna jest pewna doza przesady, a nawet prowokacji. Wymierzoną karę Trybunał uznał za nieproporcjonalną do założonego celu, surowością przewyższającą wagę przestępstwa. Rozstrzygnięcie zasługuje na aprobatę co do meritum oraz na uwagi krytyczne odnośnie do sposobu uzasadnienia. Jako konieczne jawi się również odwołanie do orzecznictwa Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych, spośród którego sprawa Texas przeciwko Johnson stanowi jeden z jego kamieni milowych.
Słowa kluczowe: wolność wypowiedzi, znieważenie symbolu państwowego, publiczny protest, spalenie flagi państwowej, Texas przeciwko Johnson
dr hab. Jacek Skrzydło
The author is a professor at the Department of International Law and International Relations, Faculty of Law and Administration, University of Lodz, Poland
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1597-8808).
dr hab. Jan Kulesza
The author is a professor at Department of Criminal Law, Faculty of Law and Administration, University of Lodz, Poland
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0574-9120).
Authors’ contributions:
Jacek Skrzydło – 50%
Jan Kulesza – 50%
Insulting the National Flag – Commentary on the Judgment of the European Court of Human Rights of 8 June 2023, 27926/21, Fragoso Dacosta v Spain
Background facts of the commented judgment are as follows: the applicant insulted the flag of the Kingdom of Spain by shouting certain slogans in front of Ferrol Military Arsenal in Spain during the solemn raising of the flag. This incident took place in connection with an ongoing protest held in front of the military base, related to unpaid wages of employees of a cleaning company hired by the manager of the military base. The applicant was sentenced to a fine. The Court found a violation of the applicant’s right to freedom of expression due to the failure to consider the nature of his speech as a voice in a public debate, where a degree of exaggeration or even provocation is permitted. The Court concluded that the sanction imposed on the applicant was disproportionate to the aim pursued, and its severity exceeding the seriousness of the offense. The judgment deserves approval on its merits, but its reasoning can be criticised. It is also necessary to refer to the jurisprudence of the United States Supreme Court, where the Texas v. Johnson case is considered a landmark case.
Keywords: freedom of expression, insult to a national symbol, public protest, burning of the national flag, Texas v. Johnson
Bibliografia / References
Gardocki L., Europejskie standardy wolności wypowiedzi a polskie prawo karne, „Państwo i Prawo” 1993/3.
Hofmański P., Komentarz do wybranych przepisów Europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności [w:] Standardy prawne Rady Europy. Teksty i komentarze, t. 3, Prawo karne, red. E. Zielińska, D. Gajdus, A. Marek, Warszawa 1997.
Kamiński I.C., Ograniczenia swobody wypowiedzi dopuszczalne w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Analiza krytyczna, Warszawa 2010.
Kulesza J., Prawnokarna ochrona znaków państwowych; znieważenie a demonstracyjne okazanie lekceważenia. Glosa do wyroku SA w Szczecinie z 4.07.2013 r., II AKa 114/13, „Państwo i Prawo” 2015/5.
Kulesza J., Mrowicki M., Od dawnego bohatera narodowego do „Dziadka Mroza”: granice wolności wypowiedzi – glosa do wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 6.04.2021 r., 10783/14, Handzhiyski przeciwko Bułgarii, „Europejski Przegląd Sądowy” 2022/6.
Nowicki M.A., Europejska Konwencja Praw Człowieka. Wybór orzecznictwa, Warszawa 1999.
Skrzydło J., Wolność słowa w orzecznictwie Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Analiza porównawcza, Toruń 2013.
Skrzydło J., Kulesza J., Wulgaryzmem w dewelopera – glosa do wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 15.12.2022 r., 5631/16, Peradze i in. przeciwko Gruzji, „Europejski Przegląd Sądowy” 2023/7.
Wiśniewski A., Koncepcja marginesu oceny w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, Gdańsk 2008.
dr hab. Ilona Przybojewska
Autorka jest adiunktem w Centrum Prawa Ochrony Środowiska na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2756-6664).
Neutralność Traktatów względem zasad prawa własności a rozdział przedsiębiorstw energetycznych i związane z tym zakazy – komentarz i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 22.10.2013 r., sprawy połączone C-105/12 do C-107/12, Staat der Nederlanden przeciwko Essent NV, Essent Nederland BV, Eneco Holding NV, Delta NV
W komentowanym wyroku Trybunał Sprawiedliwości, analizując niderlandzkie regulacje dotyczące operatorów systemów dystrybucyjnych z punktu widzenia art. 345 TFUE, uznał, że chociaż jedno z przedmiotowych unormowań, wymuszające publiczną własność takich operatorów, mieści się w zakresie zastosowania art. 345 TFUE, stanowiącego, że: „Traktaty nie przesądzają w niczym zasad prawa własności w państwach członkowskich”, nie oznacza to jednak, że wspomniane środki nie podlegają kontroli z punktu widzenia innych przepisów traktatowych, w tym w szczególności tych dotyczących swobód gospodarczych. Omawiany wyrok zasługuje na status jednego z kamieni milowych orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości w dziedzinie energii z uwagi na zawężającą interpretację art. 345 TFUE w kontekście systemów energetycznych.
Słowa kluczowe: rozdział przedsiębiorstw energetycznych, unbundling, prawo własności, system własności, art. 345 TFUE, sektor energetyczny
dr hab. Ilona Przybojewska
The author is an assistant professor at the Centre of Environmental Law, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Kraków, Poland
(ORCID: https://orcid.org/0000-003-2756-6664).
Neutrality of Treaties with Respect to the Principles of the Right of Ownership vs. Unbundling of Energy Enterprises and the Related Prohibitions – Commentary and the Judgment of the Court of Justice of 22 October 2013, Joined Cases C-105/12 to C-107/12 – De Staat der Nederlanden v Essent NV, Essent Nederland BV, Eneco Holding NV, Delta NV
In the commented judgment, the Court of Justice, while analysing the Dutch regulations regarding distribution system operators from the point of view of Article 345 TFEU, found that although at least one of the regulations in question, requiring public ownership of such operators, falls within the scope of application of Article 345 TFEU, which stipulates that “The Treaties shall in no way prejudice the rules in Member States governing the system of property ownership,” this does not mean that these regulations are not subject to a review in the light of other provisions of the Treaties, especially those relating to economic freedoms. This judgment deserves the status of one of the milestones of the case law of the Court of Justice in the field of energy due to the narrowing interpretation of Article 345 TFEU in the context of energy systems.
Keywords: unbundling of energy enterprises, unbundling, ownership right, system of property ownership, Article 345 TFEU, energy sector
Bibliografia / References
Akkermans B., Ramaekers E., Article 345 TFEU (ex 295 EC), Its Meanings and Interpretations, „European Law Journal” 2010/3.
Charalambous Ch., Energy Distribution System Operators and National Laws Controlling Ownership within the Internal Market, „European Networks Law and Regulation Quarterly” 2014/1.
Grzegorczyk F., The Electricity Transmission. Understanding EU Energy Policy, Warszawa 2012.
Looijestijn-Clearie A., Breaking up Is Hard to Do: Dutch Unbundling Legislation and the Free Movement of Capital, „European Business Organization Law Review” 2014/15.
Mataczyński M., What Did the European Community Founders Actually Mean by Saying That the Treaties Shall in No Way Prejudice the Rules in Member States Governing the System of Property Ownership? Analysis of Article 345 TFEU, „Przegląd Prawniczy Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza” 2014/4.
Muras Z. [w:] Prawo energetyczne. Komentarz, red. M. Swora, Z. Muras, Warszawa 2010.
Nojek B., Unbundling jako prawna forma ochrony konkurencji w sektorze energetycznym [w:] Współczesne problemy prawa energetycznego, red. M. Wierzbowski, R. Stankiewicz, Warszawa 2010.
Nowak B., Energy Policy of the European Union. Chosen legal and political aspects and their implications for Poland, Warszawa 2009.
Papadopoulos T., Privatized Companies, Golden Shares and Property Ownership in the Euro Crisis Era: A Discussion After Commission v. Greece, „European Company and Financial Law Review” 2015/1.
Pielow J.-Ch., Koopmann H.-M., Ehlers E., Energy Law in Germany [w:] Energy Law in Europe. National, EU and International Regulation, red. M. Roggenkamp, C. Redgwell, A. Rønne, I. del Guayo, Oxford 2007.
Przybojewska I., Promowanie energii ze źródeł odnawialnych jako przesłanka uzasadniająca wprowadzenie ograniczeń swobód gospodarczych – komentarz i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 1.07.2014 r., C-573/12, Ålands Vindkraft AB przeciwko Energimyndigheten, „Europejski Przegląd Sądowy” 2024/4.
Przybojewska I., Znaczenie transeuropejskich sieci energetycznych dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, Warszawa 2017.
Szablewski A., The Need for Revaluation of the Model Structure for Electricity Liberalization, „Yearbook of Antitrust and Regulatory Studies” 2011.
Szablewski A.T., Liberalizacja a bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej, Warszawa 2012.
Szydło M., Unbundling własnościowy (ownership unbundling) jako instrument regulacyjny w sektorze energetycznym, cz. 2, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2007/3.
Van Cleynenbreugel P., No privatisation in the service of fair competition? Article 345 TFEU and the EU market-state balance after Essent, „European Law Review” 2014/2.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego – dr Michalina Szpyrka (autorka jest adiunktem w Zakładzie Prawa Europejskiego Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk oraz starszym asystentem sędziego w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego, ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7678-5287).
Case law of the Supreme Court – dr Michalina Szpyrka (the author is an assistant professor in the Department of European Law at the Institute of Law Studies of the Polish Academy of Sciences and a senior judge’s assistant at the Labour Law and Social Security Chamber of the Supreme Court, Poland, ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7678-5287).
Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego – dr Robert Talaga (autor jest asesorem w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Poznaniu, ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5281-2188).
Case law of the Supreme Administrative Court – dr Robert Talaga (the author is an assessor at the Provincial Administrative Court in Poznań, Poland, ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5281-2188).
