Bohaterami są osoby odznaczające się odwagą i czynami cennymi dla społeczeństwa. Takim mianem obdarzył swoich uczniów Przemek Staroń, Nauczyciel Roku 2018. Wpierw dziewczęta, potem chłopców. Za co i dlaczego w tej kolejności? Wyjaśnię to w trzecim artykule z cyklu „Uczenie się demokracji”.
Fragment artykułu z miesięcznika „Dyrektor Szkoły” 2022/5
Zaglądamy do bestsellerowego dzieła Szkoła bohaterek i bohaterów (Staroń, 2020). By sprawdzić, czy pierwszeństwo dziewcząt nie jest tylko kurtuazją, liczymy osoby wymienione w posłowiu w związku z Zakonem Feniksa, gdzie odradzały się po porażkach (s. 246). Piętnaście pań i dwóch panów. Może więc bohaterek radzenia sobie z życiem jest istotnie więcej niż bohaterów? Z jakich przyczyn? Odpowiedzi na te pytania poszukamy w psychologicznej teorii spostrzegania społecznego – widzenia nie tyle siebie, co innych ludzi.
Współtwórcą teorii spostrzegania społecznego jest prof. Bogdan Wojciszke z Uniwersytetu SWPS. Według niej człowieka charakteryzują dwie właściwości: sprawczość i wspólnotowość. Nazwano je Wielką Dwójką cech osobowości (Gdańsk 2010).
Pierwsza właściwość – sprawczość – jest orientacją na skuteczne wykonywanie zadań uznawanych za własne. Wyraża się koncentracją, samokontrolą, pewnością siebie i niezależnością. Według kwestionariusza samoopisu stosowanego przez zespół prof. Bogdana Wojciszke na sprawczość składają się następujące umiejętności i postawy człowieka: pomysłowy, ambitny, zdecydowany, konsekwentny, o silnej woli, aktywny, energiczny, przebojowy, przedsiębiorczy, sprawny, zaradny, skuteczny, przekonujący, pewny siebie, o skłonnościach przywódczych. Postarałem się o adaptację listy do badań wczesnoszkolnych.
