Agresja Rosji na Ukrainę bez wątpienia wpłynęła na wiele aspektów życia społecznego w Polsce. Większość uchodźców wojennych właśnie u nas znajduje schronienie, a w dalszej kolejności również pracę i naukę. W niniejszym artykule omawiam uwarunkowania edukacji ukraińskich dzieci w polskich szkołach.
Fragment artykułu z miesięcznika „Dyrektor Szkoły” 2022/5
Każda szkoła publiczna w Polsce działa na warunkach powszechnej dostępności oraz bezpłatności nauczania (art. 14 ust. 1 pr. ośw.). W zakresie szkół podstawowych cały kraj podzielony jest na tzw. obwody, a wszystkie dzieci – niezależnie od swojej woli i bez konieczności podjęcia jakiejkolwiek czynności – na podstawie miejsca zamieszkania przypisywane są administracyjnie do placówki obwodowej, która ma wyznaczony terytorialny zasięg działania i obowiązek przyjęcia osoby zamieszkującej w jej rejonie (art. 130 ust. 2 pr. ośw.). Nie oznacza to, że uczeń musi uczęszczać do szkoły w swoim obwodzie, natomiast to ona będzie kontrolowała spełnianie przez niego obowiązku szkolnego, bez względu na to, gdzie będzie się uczył.
Do tego, by po stronie szkoły podstawowej zaistniał obowiązek przyjęcia dziecka wystarczy, że zamieszkuje ono w jej obwodzie. Nie jest konieczny meldunek, nie ma też znaczenia narodowość ucznia. Oznacza to, że jeśli ukraiński rodzic/opiekun chce, by jego dziecko uczyło się w Polsce, musi złożyć wniosek do dyrektora placówki – publiczna podstawówka, która znajduje się w rejonie ich zamieszkania powinna przyjąć Ukraińca z urzędu, inne publiczne szkoły podstawowe i ponadpodstawowe zrobią to, o ile posiadają wolne miejsca. W razie trudności z ich znalezieniem rodzic/opiekun może zwrócić się do organu prowadzącego (urzędu gminy, miasta czy powiatu) z prośbą o wskazanie placówki, gdzie takie miejsca są.
Szkoła nie ma umocowania, aby weryfikować legalność pobytu danej osoby na terenie Polski, a jego prawna podstawa nie ma znaczenia dla przyjęcia do publicznej szkoły i możliwych form wspomagania nauki. Oznacza to, że w toku rekrutacji placówka nie musi pytać o zezwolenie na pobyt czasowy lub stały, zgodę na pobyt ze względów humanitarnych czy uzyskanie statusu uchodźcy bądź ochrony uzupełniającej.
